I tarihselciLİk düŞÜncesi ve evrenselliK ÇERÇevesinde kur’an iLİmleri

BİBLİYOĞRAFYA

ALUSİ, Şihabuddin Mahmud, Ruhu’l-Meani fi Tefsiri’l-Kur’an’il-Azim ve’s-Sebi’lMesani, Daru’l-Fikr, Beyrut, 1994.

AMİDİ, Ali b.Muhammed, el İhkam fi usul’il Ahkam, Taha’lul Arabiyye lit–Tabakat, 1967.

ATAY, Hüseyin, Kur’an’a Göre Araştırmalar I-III, Atay Yayınevi, 2. Baskı, Ankara, 1997.

ATEŞ, Ali Osman, İslama Göre Cahiliye ve Ehl-i Kitap Örf ve Adetleri, Beyan Yayınları, İstanbul 1996.

BUHARİ, Abdullah Muhammed b. İsmail, el-Camiu’s-Sahih, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.

BİLMEN, Ömer Nasuhi, Hukuki İslamiyye ve İstilahati Fıkhiyye Kamusu, Bilmen Basım ve Yayın Evi, İstanbul, trs.(VIII)

CABİRİ, Muhammed Abid, Çağdaş Arap-İslam Düşüncesinde Yeniden Yapılanma, Çev. PALA, Ali İhsan - ÇIKAR, Mehmet ŞİRİN Kitabiyat, Ankara 2001.

CARIM, Ali - EMİN, Mustafa, el-Belagatü’l-Vazıha, Daru’l-Ulumu’l-Hadis Dımeşk, 1999.

CERRAHOĞLU, İsmail, Tefsir Usulü, TDV. Yay.II .Baskı, Ankara,1997.

CESSAS, Ahmed b. Ali er-Razi, Ahkamu’l-Kur’an, Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, Beyrut, 1400.

CEVİZCİ, Ahmet, Felsefe Sözlüğü, Ekin Yayınları, Ankara, 1996.

CÜRCANİ, Ali b. Muhammed, et-Ta’rifât, I. Baskı, Daru’l-Kitabi’l-Mısri, Beyrut, 1991

ÇETİN, Abdurrahman, Kur’an’ın Farklı Yorumlanmasında Kıraatlerin Rolü, Diyanet İlmi Dergi, c.37, s.4. Ekim- Kasım- Aralık, 2001.

ÇİÇEK, Yakup, Kur'an ve Tarihsellik Soruşturması, ,Kuranı Anlamayı Engelleyici İki Tuzak: Mealcillik Ve Tarihselcilik, Haksöz Dergisi, Haziran 1997.

DAĞ, Mehmet - AYDIN, Mehmet ‘’Önsöz’’ (Fazlurrahman, İslam içinde) Ankara Okulu yayınları, Ankara, 1999.

DALGIN, Nihat, Değişim Stratejisi Açısından Hukuk ve İslam Hukuku, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat, Fakültesi Dergisi, S. 16, Samsun, 2003.

DIHLEVİ, Şah Veliyyullah ed- , Huccetullahi’l-Baliğa, Terc. Mehmet ERDOĞAN, Ankara, 2003.

EBU DAVUD, el-Hafız Ebu Davud Süleyman b. el-Eş’as es-Sicistani, Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.

ENGİN, Nihat, AKYÜZ, Vecdi, ‘’Asr-ı Saadette Kölelik ve Cariyelik’’, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadette İslam İçinde, Beyan Yayınları, İstanbul, 1994.

EBU ZEYD, Nasr Hamid, İlahi Hitabın Tabiatı,Çev. M.Emin Maşalı,Kitabiyyat,Ankara,2001.

EBU YUSUF, Kitabu’l Haraç, 2. Baskı, Çev. Özek, Ali, İstanbul, 1973.

ERDOĞAN, Mehmet, Akıl Vahiy Dengesi Açısından Sünnet, İstanbul, 1995.

----------– İslam Hukukunda Ahkâmın Değişmesi, İ.F.A.V Yayınları İstanbul 1990.

ESED, Muhammed, Kur’an Mesajı, İşaret Yayınları, Çev. KOYTAK, Cahit, ERTÜRK, Ahmet, İstanbul, 1999.

FAZLUR RAHMAN, Ana Konularıyla Kur’an, Çev. AÇIKGENÇ, Alparslan, Ankara Okulu Yayınları, 3. Baskı, Ankara, 1996.

----------– İslam, 5. Baskı, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 1999.

FENDOĞLU, Hasan Tahsin, İslam ve Osmanlı Hukukunda Kölelik ve Cariyelik, Beyan Yayınları, İstanbul, 1996.

GARAUDY, Roger, ‘’Şeriat’’, İslamiyat Dergisi, Çev. AKDEMİR, Salih, c.I, S.IV, Ankara 1998.

GÖRGÜN, Tahsin, Kur’an’ın Vahyedilmesi ve İslam Toplumunun Ortaya Çıkışı Arasındaki Alakanın Tahliline Mukaddime, III. Kur’an Haftası Kur’an Sempozyumu Tebliğleri, Fecr Yayınevi, 1. Baskı, Ankara, 1998.

GÜNALTAY, Şemseddin, İslam Öncesi Araplar ve Dinleri, Sad: Mahfuz SÖYLEMEZ,- Mustafa HİZMETLİ, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 1997.

GÜNGÖR, Mevlüt, Kur’an’ın Peyderpey İndirilmesindeki Hikmetler, Diyanet Dergisi, (Dini, İlmi, Edebi Üç Aylık Dergi), (Temmuz, Ağustos, Eylül 1988), Ankara, 1988.

HAMİDULLAH Muhammed, ‘’İslamdan Önce Mekke’nin İktisadiMünasebetleri’’, AÜİFD, 1961.

------------İslam Peygamberi, İrfan Yayıncılık, Terc. TUĞ, Salih, İstanbul, 2003.

-------------İslamda Devlet İdaresi, Çev. KUŞÇU, Kemal, İstanbul,1969.

HASAN, Ahmet, İslam Hukuk Biliminin Gelişimi, Çev. Haluk SONGUR, Rağbet Yayınları, İstanbul, 1999.

HATİPOĞLU, Mehmet S., ‘’İslam’ın Aktüel Değeri Üzerine’’, İslami Araştırmalar Dergisi, s.1, Temmuz , Ankara 1986.

HATİP, Abdülaziz, Kur’an ve Hz. Peygamber Aleyhindeki İddialara Cevaplar, Nesil yayınları, İstanbul, 1997.

HÖKELEKLİ, Hayati, ‘’Muzakereler’’ Kur’an Kıssalarının Anlam ve Değeri, Fecr Yayınevi, 1. Baskı, Ankara, 1998.

İBN AŞUR, Muhammet Tahir b. Mekasidu şeriat’ul islamiyyet , Dar’un Nefais,Ürdün,2001.

İBN ABİDİN, Neşru’l-Arf, Suriye, 1301.

İBN HAZM, Ali b. Ahmed b. Said , el-İhkam fi Usuli’l-Aham, Daru’l-Hadis, Kahire,1998.

İBN KESİR, İmaduddin Ebu’l-Fida İsmail, Tefsiru’l-Kur’ani’l-Azim, (I-VII), Daru’l-Endelüs, 1. Baskı, Beyrut, 1385/ 1966.

KADİ, Abdülfettah, Eshabü’n-Nüzul, Çev. Salih AKDEMİR, Fecr Yayınları, Ankara, 1986.

KARAMAN, Hayretin, Mukayeseli İslam Hukuku, Nesil Yayınevi, İstanbul, 1991.

--------------– İslam Hukukunda İctihad, İFAV, İSTANBUL, 1996.

KASİMİ, Cemaleddin , Tefsir İlminin Meseleleri, Çev. ÖZEL, Sezai, İz Yayıncılık,İstanbul, 1990.

KAŞİF, Seyyide İsmail, İslam Tarihinin Kaynakları ve Araştırma Metotları, Çev: Mehmet ŞEKER- Rıza SAVAŞ- Ramazan ŞİMŞEK, İl-Vak Yayınları, İzmir, 1997.

KATTAN, Menna Halil, Mebâhis fi Ulumi’l-Kur’an, Beyrut, 1986.

KOŞUM, Adnan, ‘’İslam Hukukunda Hırsızlık Konusunda Yeni Yaklaşımlar’’, Diyanet İlmi Dergi, c.XXXVII, S.3, Ankara 2001.

KURTUBİ, İbn Rüşd Ebu’l-Velid Muhammed b.Ahmed , Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayatu’l- Muktesid, Daru İbn Hazm, Beyrut, 1990.

MEYDANÎ, Abdurrahman Hasan, Emsalü’l-Kur’an, Daru’l-Kalem, 2. Baskı, Dımeşk, 1996.

MEYDANÎ, Ahmed b. Muhammed b. İbrahim, Mecmeu’l-Emsal, Matbaatu İsa el-.Halebî, Kahire,1979.

MÜSLİM, İmam-ı Ebi Huseyn Müslim b. el-Haccac, Sahih-i Müslim, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.

NASUHİ, BİLMEN, Hukuk-i İslamiyye İstilahat-i Fıkhiyyye Kamusu, Bilmen Basım ve Yayın Evi, İstanbul

NEVEVİ, İmam Ebi Zekariyya Muhyiddin b. Şerefi, Kitab’ul-Mecmua Şer’ul–Muhezzeb, Dar’ul –İhya li’t-Türasi’l-Arabi, Beyrut, 1995.

NESAİ, Abdurrahman Ahmet b. Şuayb, Sünenü’n-Nesai, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.

NİSABURİ, Hakim Muhammed b. Abdillah, el-Müstedrek, Tefsiru Sureti’l-Müddessir,Darul marife,Lubnan 1998.

ÖZTÜRK Osman, Osmanlı Hukuk Tarihinde Mecelle, İstanbul 1973.

ÖZSOY, Ömer, ‘’Kur’an ve Tarihsellik Tartışmalarında Gözden Kaçırılanlar’’ Tezkire, S.11,12, Vadi Yayınları, Ankara, 1997.

---------- Nasr Hamid Ebu Zeyd’in Nass-Olgu İlişkisi Bağlamında Ulumu’l-Kur’an’ı Eleştirisi, İslami Araştırmalar, Yaz-Güz Dönemi, Ankara, 1994.

PARET, Rudi, ‘’Kur’an’da Tarih’’, Kur’an Üzerine Makaleler, Çev. Ömer ÖZSOY, Bilgi Vakfı Yayınları, Ankara, 1995.

İBN SA'D, Muhammed, Kitab'ul Tabakat’ul Kebir, Mektebet’ül Nebi,2001.

İBN MACE, el-Hafız Ebu Abdullah Muhammed b. Yezid, Sünen-ü İbn Mace, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.

RAFİÎ, Mustafa Sadık, İ’cazu’l-Kur’an, Daru’l-Kitabu’l-Arabi, Beyrut, 1990.

RAZİ, Muhammed b. Ömer Fahruddin, Mefatihu’l-Gayb, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye 1. Baskı, Beyrut, 1990.

RIZA, Muhammd Reşid, et-Tefsiru’l-Menar, Daru’l-Kütübü’l-İlmiyye, Beyrut, 1935.

SADR, Muhammed Bakır, Kur’an Okulu, Çev. Mehmet Yolcu, 2. Baskı, Fecr Yayınları, Ankara, 1995.

SALİH, Suphi, Hadis ilimleri ve Hadis Istılahları, Çev: KANDEMİR, Mehmet Yaşar, D.İ.B. Ankara, 1988.

SERAHSİ, Şemsü’l-Eimme Muhammed b. Ahmed (ö.485/1090),Kitab’ul Mebsut, Beyrut ,ts. (I-XXX)

SERİNSU, Ahmed Nedim, Kur’an-ı Kerim’in Anlaşılmasında Esbab-ı Nüzulün Rolü, Şule Yayınları, İstanbul, 1994.

SIDDIKİ, Mazharuddin, Kur’an’da Tarih Kavramı, Çev: Süleyman KALKAN, Pınar Yayınları, 3. Baskı, İstanbul, 1990.

SÖNMEZSOY, Selahaddin, Kur’an ve Oryantalistler, Fecr Yayınları, Ankara, 1998.

SUYUTİ, Lübabü’n-Nükul fi Esbabi’n’Nüzul, Daru İbn Kesir, 2. Baskı, Beyrut, 1990.

ŞATİBİ ,Ebi İshak İbrahim b. Musa b. Muhammed eş, el-İ’tisam, Daru’l Marife Beyrut/Lübnan 2000.

----------– el-Muvafakat fi Usuli’ş-Şeri’a( I-IV), Daru’l-Marife, Beyrut, 1417/ 1997.

ŞABAN, Zekiyyüddin, İslam Hukuk İlminin Esasları, terc.. İbrahim KafiDÖNMEZ, T.D.V.ANKARA, 1999.

ŞELEBİ, Muhammet Mustafa, Ta'lil'ul Ahkam, Huru Nuhdet’ul Arabiyyet, Beyrut, ts.

ŞİMŞEK, Sait, Günümüz Tefsir Problemleri, Esra Yayınları, Konya, 1995.

TABERİ, Ebu Cafer Muhammed b. Cerir, Camiu’l-Beyan an Te’vil’i Âyil’l-Kur’an, ( I-XX), Daru’l-Fikr, Beyrut, 1415/ 1995.

TAFTAZANİ, Ömer b. Abdullah Sa’duddin, Şerhu’l-Mekasid, Alemü’l-Kütüp, 1. Baskı, Beyrut, 1989.

TİRMİZİ, Ebu İsa Muhammed b. İsa b. Sevda, Sünenü’t-Tirmizi, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.

UYANIK, Mevlüt, Kur’an’ın Tarihsel ve Erensel Okunuşu, Fecr Yayınıvi, Ankara, 1997.

VAHİDİ, Ali b. Ahmed, Esbabü'n-Nüzul, Terc. TETİK Necati-ÇAĞIL Necdet, , İstanbul, 1997.

YAZIR, Elmalılı Hamdi , Hak Dini Kur’an Dili Ankara., 1995.

YILMAZ, Nedim, İ’cazu’l-Kur’an, Fatih Yayınevi, İstanbul, 1984.

YILDIRIM, Suat, Kur’an-ı Kerim ve Kur’an İlimlerine Giriş, 4. Baskı, Ensar Neşriyat, İstanbul, 1996.

ZEHEBİ, Muhammed Hüseyin,et-Tefsir ve’l-Müfessirun, Daru’l,Kütübi’l-Hadis, 2. Baskı, Kahire, 1976..

ZEHRA, Muhammed Ebu İslam Hukukunda Suç ve Ceza TÜFEKÇİ İbrahim, Kitabevi, İstanbul 1994.

ZERKEŞİ, Bedrüddin Muhammed b. Abdullah, el-Burhan fi Ulumü’l-Kur’an, Daru’l-Marife, 1. Baskı, Beyrut, 1990.

ZÜRKANİ, Muhammed Abdülazim, Menahilü’l- İrfan fi Ulumi’lüKur’an, Daru’l-Kitabi’l-Arabî, Beyrut, 1995.

1 Zekiyyüddin ŞABAN, İslam Hukuk İlminin Esasları, terc.. İbrahim Kafi DÖNMEZ, T.D.V.ANKARA 1999, s.51

2 ŞABAN, a.g.e., .63.

3 NEVEVİ, İmam Ebi Zekerıya Muhyıddın bin Şerefi Kitabul Mecmua Şerhul Muhezzeb Darul ihya Li’t–Turasıl Arabi, Beyrut,1995,c.III, s.279.

4 Nahl, 16/103.

5 Ahmet CEVİZCİ, Felsefe Sözlüğü, Ekin Yayınları, Ankara, 1996.

6 Muhammed Abdülazim ez-ZURKANİ, Menahilü’l- İrfan fi Ulumi’lüKur’an,Daru’l-Kitabi’l-Arabi, Beyrut, 1995, s.29, 36.

7 ez-ZURKANİ, a.g.e., s.23; Muhammed Ali es-SABUNİ, et-Tibyan fi Ulumi’l-Kur’an, Dersaadet, İstanbul, trs. S.12.

8 Muhammed Bakır es-SADR, Kur’an Okulu, Çev. Mehmet Yolcu, 2. Baskı, Fecr Yayınları, Ankara, 1995, s.5.

9 es-SADR, a.g.e., s.41.

10 Seyyide İsmail KAŞİF, İslam Tarihinin Kaynakları ve Araştırma Metotları, Çev: Mehmet ŞEKER- Rıza SAVAŞ- Ramazan ŞİMŞEK, İl-Vak Yayınları, İzmir, 1997, s.21-23.

11 Şemseddin GÜNALTAY, İslam Öncesi Araplar ve Dinleri, Sad: Mahfuz SÖYLEMEZ,- Mustafa HİZMETLİ, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 1997, s.14.

12 Hud, 11/49.

13 Yusuf, 12/102.

14 Nahl, 11/103.

15 Müsteşriklerin bir kısmının bu iddiaları savunduğu görülmektedir. bkz. Rudi PARET, ‘’Kur’an’da Tarih’’, Kur’an Üzerine Makaleler, Çev. Ömer ÖZSOY, Bilgi Vakfı Yayınları, Ankara, 1995, s.54,72; Ayrıca krş. Abdülaziz HATİP, Kur’an ve Hz. Peygamber Aleyhindeki İddialara Cevaplar, Nesil yayınları, İstanbul, 1997; Selahaddin SÖNMEZSOY, Kur’an ve Oryantalistler, Fecr Yayınları, Ankara, 1998.

16 Muhammd Reşid RIZA, et-Tefsiru’l-Menar, c.III, s.301.

17 Şihabuddin Mahmud el-ALUSİ, Ruhu’l-Meani fi Tefsiri’l-Kur’an’il-Azim ve’s-Sebi’lMesani, Daru’l-Fikr, Beyrut, 1994, c. XVI, s.35.

18 Kur’an özellikle o dönemde yaşayan ehl-i kitabın yanlışlarını da düzeltmiştir. Mesela: Hıristiyanların Hz. İsa ile ilgili anlatılarını Nisa 4/157,158 ile düzeltmiştir. Ayrıca İsrailoğulları’nın ihtilaf ettikleri bazı konuları aydınlatması da bu bağlamda değerlendirilebilir. bkz. Neml 27/76

19 Al-i İmran, 3/137.

20 Kehf, 18/6.

21 Nisa, 4/164.

22 Ğafir, 40/78.

23 Mazharuddin SIDDIKİ, Kur’an’da Tarih Kavramı, Çev: Süleyman KALKAN, Pınar Yayınları, 3. Baskı, İstanbul, 1990, s.35.

24 SIDDIKİ, a.g.e. s. 61.

25 Hayati HÖKELEKLİ, ‘’Muzakereler’’ Kur’an Kıssalarının Anlam ve Değeri, Fecr Yayınevi, 1. Baskı, Ankara, 1998, s.80-81.

26 Ebu İshak eş-ŞATİBİ, el-Muvafakat fi Usuli’ş-Şeri’a( I-IV), Daru’l-Marife, Beyrut, 1417/ 1997, c.III, s.99,100.

27 Muhammed b. Abdulazim ez-ZÜRKANİ, Menahilu’l-İrfan fi Ulumi’l-Kur’an, Daru’l-Kitabi’l-İlmiyye, 1. baskı, Beyrut, 1409/ 1988, c.II, s.196.

28 Ebu Cafer Muhammed b. Cerir et-TABERİ, Camiu’l-Beyan an Te’vil’i Âyil’l-Kur’an, ( I-XX), Daru’l-Fikr, Beyrut, 1415/ 1995, c.III, s.234.

29 eş-ŞATİBİ, a.g.e., c.III, s.99,100.

30 İmaduddin Ebu’l-Fida İsmail İBN KESİR, Tefsiru’l-Kur’ani’l-Azim, (I-VII), Daru’l-Endelüs, 1. Baskı, Beyrut, 1385/ 1966, c.I, s.261.

31 bkz. ez-ZÜRKANİ, a.g.e., c.II, s.163.

32 İbrahim b. Musa eş-ŞATİBİ, el-Muvafakat, Da’ru’l-Marife, 2. Baskı, Beyrut, 1975, c.III, s.109/117.

33 Bu konu ile ayrıntılı bilgi için bkz. eş-ŞATİBİ, a.g.e. c.III, s.110-117.

34 Fussilet, 41/42.

35 Suphi es-SALİH, Kur’an İlimleri, s.271-272.

36 Mutezilenin çoğu bu görüşü paylaşmaktadır. Ayrıntı için bkz. Ahmet HASAN, İslam Hukuk Biliminin Gelişimi, Çev. Haluk SONGUR, Rağbet Yayınları, İstanbul, 1999, s.92.

37 Bakara, 2/106.

38 Ali b. Ahmed el- VAHİDİ, Esbabü’n-Nüzul, Necati TETİK- Necdet ÇAĞIL, 1997, İstanbul, s.57; Abdülfettah el-KADİ, Eshabü’n-Nüzul, Çev. Salih AKDEMİR, Fecr Yayınları, Ankara, 1986, s.33.

39 Burada inanç esasları ve temel ilkeler değişmemiştir. krş. eş-ŞATİBİ, a.g.e., c.III, s.117.

40^ Maide, 5/48.

41 Enam, 6/146.

42 Sait ŞİMŞEK, Günümüz Tefsir Problemleri, Esra Yayınları, Konya, 1995, s.165/169.

43 Bu tutarlılığı gösterip her iki şekilde de neshi olduğunu kabul edenler de olmuştur. Cemaleddin el-KASİMİ, Tefsir İlminin Meseleleri, Çev. Sezai ÖZEL, İz Yayıncılık, İstanbul, 1990, s.29.

44 Ali b. Muhammed el-CÜRCANİ, et-Ta’rifât, I. Baskı, Daru’l-Kitabi’l-Mısri, Beyrut, 1991, s.58; İsmail CERRAHOĞLU, Tefsir Usulü, s.122.

45 Suphi es-SALİH, Kur’an İlimleri, s.267.

46 el-VAHİDİ, a.g.e., s.47.

47 Bakara, 2/219.

48 Rivayette ‘’efta’’ fiilinin kullanılması bunu göstermektedir.

49 Muhammed b. Ömer Fahruddin er-RAZİ, Mefatihu’l-Gayb, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye 1. Baskı, Beyrut, 1990, c.VI, s.36.

50 el-KADİ, Esbabu’n-Nüzul, s.165-166.

51 Nisa, 4/43.

52 SUYUTİ, Lübabü’n-Nükul fi Esbabi’n’Nüzul, Daru İbn Kesir, 2. Baskı, Beyrut, 1990, s.80-81

53 Maide, 5/90.

54 Bu konuda Şatibi, Mekkî ayetlerde neshin olmadığı veya az olduğunu belirttiği kendi paradigması gereği hakkında bir hüküm bulunmayan yani mübah olan içki, kumar gibi konularda sonradan gelen yasağın nesh sayılmayacağını söylemektedir. eş-ŞATİBİ, a.g.e.,c.III, s.107.

55 Enfal, 8/65.

56 Enfal, 8/66.

57 ŞİMŞEK, (M.S.), a.g.e., s.124.

58 Kur’an’ın parça parça indirilmesi ile ilgili ayrıntılı bilgi için bkz. Mevlüt GÜNGÖR, Kur’an’ın Peyderpey İndirilmesindeki Hikmetler, Diyanet Dergisi, (Dini, İlmi, Edebi Üç Aylık Dergi), (Temmuz, Ağustos, Eylül 1988), Ankara, 1988, sayı 3, c. XXIV, s. 3-23.

59 Nisa, 4/3.

60 Beled, 90/12-13. Ayrıca bkz. Mücadele, 58/3.

61 Nur, 24/33.

62 FAZLUR RAHMAN, Ana Konularıyla Kur’an, Çev. Alparslan AÇIKGENÇ, Ankara Okulu Yayınları, 3. Baskı, Ankara, 1996, s.102-103.

63 İçki ile ilgili ayetler şu nüzul sırasını takip etmiştir: Önce Nahl, 16/67. ayet sonra Bakara, 2/129. ayet sonra Nisa, 4/43. ayet ve nihayet Maide, 5/90-91. ayetler

64 Kafirun, 109/6.

65 Ömer ÖZSOY, Nasr Hamid Ebu Zeyd’in Nass-Olgu İlişkisi Bağlamında Ulumu’l-Kur’an’ı Eleştirisi, İslami Araştırmalar, Yaz-Güz Dönemi, Ankara, 1994, s. 3-4, c.VII, s.244.

66 Nasr Hamid EBU ZEYD, A.G.E., S.156.

67 ÖZSOY, a.g.m., s.144.

68 Hüseyin ATAY, Kur’an’a Göre Araştırmalar I-III, Atay Yayınevi, 2. Baskı, Ankara, 1997, s. 67-68.

69 ŞİMŞEK M.S., Günümüz Tefsir Problemleri, s.239.

70 Mesela Mücadele, 58/12-13. ayetlerde olduğu gibi.

71 ŞİMŞEK M.S., a.g.e., s.268-269.

72 Ömer b. Abdullah Sa’duddin et-TAFTAZANİ, Şerhu’l-Mekasid, Alemü’l-Kütüp, 1. Baskı, Beyrut, 1989, c.IV, s.11.

73 Menna Halil el-KATTAN, Mebâhis fi Ulumi’l-Kur’an, Kahıre, 1990, s.264–265.

74 Al-i İmran, 3/49; Maide, 5/110.

75 A’raf, 7/107; Yunus, 10/80; Şuara, 26/41.

76 SUYUTİ, el- İtkan, c.II, s.1006.

77 Saffat, 37/36.

78 Zuhruf, 43/30.

79 İsmail CERRAOĞLU, Tefsir Usulü, s. 160-161.

80 Enfal, 8/31.

81 Mustafa Sadık er-RAFİÎ, İ’cazu’l-Kur’an, Daru’l-Kitabu’l-Arabi, Beyrut, 1990. s.30-31.

82 Kasas, 28/49.

83 Hud, 11/13.

84 Yunus, 10/38; Bakara, 2/23-24.

85 Nedim YILMAZ, İ’cazu’l-Kur’an, Fatih Yayınevi, İstanbul, 1984, s.21.

86 İsra, 17/88.

87 eş-ŞATİBİ, el-Muvafakat, I, s.70-71.

88 Enfal, 8/31.

89 Velid b. Muğıre’nin böyle bir tavır sergilediği hatta Müddessir, 74,/ 11- 24 arası ayetlerin onun hakkında indiği anlatılmaktadır. bkz. es-SUYUTİ, el-İtkan, c.II, s.1003; krş. Hakim Muhammed b. Abdillah en-NİSABURİ, el-Müstedrek, Tefsiru Sureti’l-Müddessir, c.II, s.506.

90 CERRAHOĞLU, Tefsir Usulü, s.160-161.

91 Bakara, 2/204.

92 Rum, 30/1-5.

93 Bedrüddin Muhammed b. Abdullah ez-ZERKEŞİ, el-Burhan fi Ulumü’l-Kur’an, Daru’l-Marife, 1. Baskı, Beyrut, 1990, c.II, s.274 ; es-SUYUTİ, el-İtkan, c.I, s.26; ez-ZÜRKANİ, Menahil, c.I, s.159-160.

94 Buhari, Fedailü’l-Kur’an 8; Müslim Fedailü’s-Sahabe 110.

95 Suphi es-SALİH, Kur’an İlimleri, s. 190-194.

96 es-SUYUTİ, el-İtkan, c.I, s.39.

97 ez-ZÜRKANİ, Menahil, c.I, s.174.

98 Bu konunun istisnaları Mekkî olan Hacc Suresinde ‘’Ey iman edenler’’in kullanılması (Hacc 22/7) ve Medenî olduğu bilinen Nisa Suresinde ‘’Ey insanlar’’ın kullanılmış olmasıdır. (Nisa 4/1).

99 Suphi es-SALİH, Kur’an İlimleri, s. 190.

100 eş-ŞATİBİ, el-Muvafakat, c.III, s.105; el-KASİMİ, Tefsir ilminin Meseleleri, s.141.

101 Suat YILDIRIM, Kur’an-ı Kerim ve Kur’an İlimlerine Giriş, 4. Baskı, Ensar Neşriyat, İstanbul, 1996.s.45; Suphi es-SALİH, Kur’an İlimleri, s.176.

102 Ahmed b. Muhammed b. İbrahim el-MEYDANİ, Mecmeu’l-Emsal, Matbaatu İsa el-Halebi, Kahire, 1979, c.I, s.434.

103 Ancak kıssa ile bu tarz temsil arasında fark vardır. Kıssada olay, gerçek yani yaşanmış bir hadise iken, meselde böyle bir şart yoktur. Bu tarz temsil ile teşbih arasındaki fark ise (vechü’ş-şebeh) benzetme yönünün birden fazla olmasıdır.

104 SUYUTİ,