İHTİsas eğİTİm merkezi MÜDÜRLÜĞÜ İnsanlar arasi iLİŞKİleri Ön plana çikaran hadisler biTİrme tezi Hazırlayan Dursun boz trabzon–2006

11-HASTAYI ZİYARET ETMEK

Davete icabet etmekte olduğu gibi hastayı ziyaret etmekte, fertlerin birbirlerine karşı hem insanlık hem de Müslümanlık görevidir. İnsanların birbir yardım ve desteklerine her zaman ihtiyaçları vardır. Özellikle hasta olan birisinin çok daha fazla ilgiye ihtiyacı vardır. Hastayı ziyaret etmek, onun maddi ve manevi sıkıntılarını bir nevi paylaşmak demektir. Çevremizde bir hasta varsa din, dil ırk ve düşünce farklılığı gözetmeksizin sırf ihtiyacı olduğundan dolayı onu ziyaret edip maddi ve manevi yönden ona destek verip hem gönlünü hem de duasını almaya çalışmalıyız.

Hadisler:

حق المسلم على المسلم خمس : رد السلام ،وعيا دة المريض والتبا ع الجنازة واجابة الدعوة و تشمية العاطس

“Müslümanın Müslüman üzerindeki hakkı beştir. Selamını almak, hastalandığında ziyaret etmek, cenazesine iştirak etmek, davetine icabet etmek ve aksırdığında hayır duada bulunmak.”⁴⁹

اطعموا الجاءع و عودوا المريض و فكوا العانى

“Açları doyurunuz, hastaları ziyaret edin, esirleri serbest bırakın.”⁵⁰

12-SELAMLAŞMAK

Salamlaşmak, müminlerin birbirlerine karşı önemli sorumluluklarından bir tanesidir. Selamlaşmak çok önemli bir ahlaki davranış ve güzel bir adabı muaşerat olmanın yanında önemli bir ibadettir. “es-selam Allah’ın isimlerinden bir tanesidir. Selam “Allah’ın ismi senin üzerine olsun”, yani sen onun himayesi altındasın demektir.⁵¹ Kur’an’ı Kerim’de “ Evlere girdiğiniz zaman, Allah tarafından mübarek ve güzel yaşama dileği olarak birbirinize selam veriniz.”⁵², “Bir selam ile selamlandığınız zaman sizde ondan daha güzeliyle selam verin veya verilen selamı aynen iade edin.”⁵³Buyrulmaktadır.

Bu ayet-i kerimelerden hareketle ulemamız, selam vermenin sünnet, almanın farz-ı kifaye olduğu hükmüne varmışlardır.⁵⁴ Selamlaşmanın yeri konusunda bazı sınırlamalar getirilmiştir. Mesela oyun oynayana şarkı söyleyene, abdest bozmakta olana, hamamda veya başka bir yerde çıplak bulunana, selam verilemeyeceği gibi; hutbe ve sesli olarak Kur’an okuma, hadis rivayeti, ilim okutma, ezan ve ikamet esnasında da selam alınamayacağı ifade edilmiştir.⁵⁵

Selam, Müslümanların adeta parolasıdır. Birbirini tanımayan insanlar birbirine selam verip alınca, aralarında ilk anlaşma ve kaynaşma sağlanmış olur. Çünkü bu şahıslar en büyük ortak payda olan “din kardeşliği” ‘n de buluşmuşlar demektir. Ayrıca selam dostluğun, kardeşliğin, karşıdakine sevgi ve saygı duymanın, mütevazı davranmanın ve insanların kalplerini kazanmanın ilk basamağıdır. Bu sebeple tanıdık tanımadık herkese selam vermeyi Peygamberimiz öğütlemiştir.

Hadisler:

اي الا سلام خير ؟ قال: تطعم الطعام وتقرء السلام على من عرفت ومن لم تعرف

Adamın biri peygamber; -İslamın hangi özelliği daha hayırlıdır, diye sordu? Resl’u Ekrem “Yemek yedirmen, tanıdığın tanımadığın herkese selam vermendir.” Buyurdu.⁵⁶

يسلم الصغير على الكبير و الما ر على القطيع والقليل على الكثير

“Küçük büyüğe, hareket halindeki oturana, azlık çokluğa selam versin.”⁵⁷

ان اولى الناس با الله من بدءهم با السلام

“Allah katında insanların hayırlısı, selama önce başlayandır”⁵⁸

اذ انتهى احدكم الى المجلس فسلم، فا ذا اراد ان يقوم فسلم ، فليست الاولى با حق من الاخرة

“Sizden biriniz bir meclise vardığında selam versin. Oradan ayrılmak istediğinde de selam versin. Birinci selam diğerinden daha evla değildir.”⁵⁹

13-MUSAFAHA YAPMAK

Musafaha sözlükte; el sıkışmak ve tokalaşmak demektir. İslami musafaha; iki kişinin karşılaşması halinde, selamlaşmadan sonra daha çok iki el kullanılarak yapılan el sıkışmayı ifade eder.⁶⁰ Musafaha selamın Bir ileri aşaması olup sevgi ve samimiyetin pekişmesini sağlayan önemli bir unsurdur. Musafaha yapmak, tarafların hal ve hatır sormalarına, sevinç ve kederleri paylaşmalarına, zemin hazırlayan bir ilk adımdır.

El sıkışan insanlar bu sıcak jestle, kardeşçe bir ilişki içinde olduklarını ve aralarında samimi bir yakınlık olduğunu ortaya koyarlar. Musafaha sünnettir ve Resulullah tarafından değer verilen önemli bir davranıştır.⁶¹ İyi niyet ve nezaketin toplumda yaygınlık kazanmasını sağlayan gönüllü ve sembolik bir harekettir ve sosyal hayata kalite getiren bir davranıştır.

Hadisler:

ما من مسلمين يلتقيان فيتصافحان الا غفر لهما قبل ان يفترقا

“İki Müslüman karşılaştıklarında musafaha yaparlarsa, oradan ayrılmadan önce günahları bağışlanır.”⁶²

تصافحوا يذهبن الغل و تهادوا تحابوا و تذهبن الشحناء

“Musafaha yapınız aranızdaki kin yok olsun, hediyeleşin ki birbirinizi sevesiniz ve cimriliğiniz yo kolsun.”⁶³

من تمام التحية الاخذ با اليد

“Musafaha etmek üzere mümin kardeşinin elinden tutmak, selamlaşmak kabilindendir.”⁶⁴

14-SILA-İRAHİMDE BULUNMAK

Sıla-i rahim, akraba ve yakınları ziyaret etme, hallerini ve hatırlarını sorma, gönüllerini alma anlamında dini- ahlaki bir terimdir.⁶⁵ İslam’da insanlar arası ilişkilere önem verildiği gibi özellikle yakınlardan başlayarak anne ve babanın ve sırayla diğer akrabaların ziyaret edilip gözetilmesi prensibi son derece önemlidir.

Halid b. Zeyd hazretlerinden rivayet edildiğine göre bir adam Hz Peygambere gelerek: “Ya resulallah; beni cennete sokacak bir ibadet söyler misin? dedi. Resulullah (s.a.v) şu cevabı verdi:

“Allah’a ibadet eder ve O’na hiç bir şey ortak koşmazsın, namaz kılar, zekât verir ve sla-i rahim edersin.”⁶⁶

Peygamber Efendimizin bu kadar önemle üzerinde durduğu ve yapıldığı zaman Müslümanların cennete girmelerine sebep olacağını haber verdiği sıla-i rahim; sadece bir ziyaret değil, ama aynı zamanda her türlü hayır işlerde akraba ve yakınların görülüp gözetilmesi anlamındadır. Gerek ayet-i kerimelerde, gerek hadisi şeriflerde sıla-i rahmin, namaz ve zekât gibi farz ibadetlerden hemen sonra zikredilmesi, İslam’daki önemini göstermektedir. Bu açıdan İslam âlimleri sıla-i rahimde bulunmanın vacip olduğunu⁶⁷ söylemişlerdir. Kur’an’ı Kerim’de Allah’u Taala konuyla ilgili olarak şöyle buyurur. “Ey insanlar! Sizi bir tek kişiden yaratan ve ondan eşini yaratıp o ikisinden birçok erkekler ve kadınlar yaratan rabbinize karşı gelmekten sakının. Adını anıp kendisini vesile ederek birbirinizden dilekte bulunduğunuz Allah’a saygısızlık etmekten ve akrabalık bağlarını koparmaktan sakınınız. Allah sizin üzerinizde tam bir gözeticidir.”⁶⁸

Sıla-i rahimin gerçekleşmesi durumunda, akrabalar arasındaki sevgi bağları güçlendirilir, dargınlıklar sona erer. Sevinç ve üzüntüler karşılıklı paylaşılıp sıkıntılara birlikte çareler arama yoluna gidilir. Özellikle yaşlılar toplumda yalnız kalmadıkları, çevrelerinde kendilerini seven, arayıp soran insanların bulunduğu inancıyla son yıllarını huzur ve mutluluk içinde geçirirler.

Hadisler:

من احب ان يبسط له في رزقه و ينساْ له في اثره فليصل رحمه

“Rızkının çoğalmasını ömrünün uzamasını isteyen kimse, akrabasını kollayıp gözetsin.”⁶⁹

لا يدخل الجنة قاطع رحم

“Sla-i rahimi kesen cennete giremez.”⁷⁰

ليس الواصل با المكافئ و لكن الواصل الذي اذا قطعت رحمه وصلها

“Akrabansın yaptığı iyiliğe aynıyla karşılık veren, onları koruyup gözetmiş sayılmaz. Akrabayı koruyup gözeten adam, kendisiyle ilgiyi kestikleri zaman bile onlara iyilik etmeye devam edendir.”⁷¹

الرحم شجنة من الله من وصلها وصله الله ومن قطعها قطعه الله

“Rahim Allah’ın rahmetinden bir daldır. Kim ona iyilik yaparsa, Allah’da ona iyilik yapar. Kim ondan bağlarını keserse Allah’ta ondan rahmetini keser.”⁷²