Engelliler, işgücü piyasasına katılmakta özel sorunlarla karşılaşmaktadırlar. Engellilik, çok değişik biçimlerini kapsadığı için, bir hedef grup olarak engellilerin tanımlanması zordur. Çoğu zaman engelliler, engelsiz olanlarla aynı eğitim olanaklarına da ulaşamadıkları için dezavantajlı durumdadırlar.
TÜİK engellilere yönelik olarak, özellikle onların eğitim durumlarına dikkat çeken bir araştırma yapmıştır:47
Tablo 34: Engellilik Çeşidine Göre Eğitim Düzeyleri (6 yaş üzeri %)
Engellilik çeşidi
|
Tüm Engelliler içindeki payı
|
Okumaz-yazmaz
|
Okur-yazar
|
İlkokul
|
Ortaokul
|
Lise ve üzeri
|
Görme engelli
|
8.4
|
32.1
|
11.8
|
29.0
|
12.5
|
14.6
|
İşitme engelli
|
5.9
|
31.6
|
23.0
|
17.9
|
16.4
|
11.1
|
Konuşma engelli
|
0.2
|
33.6
|
38.6
|
10.7
|
11.0
|
6.1
|
Ortopedik engelli
|
8.8
|
26.4
|
10.9
|
32.9
|
13.4
|
16.4
|
Zihinsel engelli
|
29.2
|
57.5
|
28.9
|
4.6
|
8.2
|
0.7
|
Psikolojik engelli
|
3.9
|
24.0
|
12.7
|
33.0
|
15.2
|
15.1
|
Kronik hastalık
|
25.6
|
32.2
|
12.8
|
34.9
|
10.2
|
9.9
|
Çoklu-engellilik
|
18.0
|
48.5
|
15.3
|
32.9
|
8.0
|
5.3
|
TOPLAM
|
100.0
|
41.6
|
18.2
|
22.3
|
10.7
|
7.7
|
Sonuçlar açıktır:
-
Türkiye’deki Engellilerin %41.6’sı okuma yazma bilmemektedir. Diğer bir %40.5’i ise okur yazar olmasına rağmen ilkokul seviyesinin ötesine geçememiştir. Yani sadece %18.4’ünün orta öğretim ve yüksek öğretim eğitimi vardır. Bu, Türkiye ortalamasının çok altında bir orandır.
-
Çeşitli engellilik biçimleri arasında çok önemli farklar vardır. Ortaöğretim ve yüksek öğretimin tamamlanması açısından, ortopedik engelli kişilerin bitirme oranı %29.8, psikolojik engellilerinki % 30.3, konuşma engellilerinki %17.2 ve zihinsel engellilerinki ise % 9’dan azdır.
-
Türk toplumunun engelli insanları desteklemek için daha fazla şey yapması gerektiği açıktır. Özellikle zihinsel engellilerdense bedensel engelli olanların daha iyi eğitim olanaklarına kavuşmaları için desteklenmesi gerekmektedir.
İstihdam durumlarına bakıldığında, en son yapılan araştırmalar, son 5 yılda engelli insanların %54.8’inin bir şekilde istihdama katıldıklarını göstermektedir.48 İstihdam edilenler arasında %59.6’sı kamu sektöründe istihdam edilmiştir ki, burada engellilerin istihdamıyla ilgili yasal zorunluluklar söz konusudur. Özel sektörde ise durum hiç de böyle değildir. Engelliler İdaresi tarafından yayınlanan verilere göre engellilerin sadece %22’si işgücüne katılmakta; %78’i katılamamaktadır. Sonuç olarak engelli insanların istihdamını artırmayı hedefleyen çalışmalar hem toplumsal içerme açısından hem de doğrudan istihdamı desteklemek açısından gerekli görünmektedir.
Özellikle toplumsal içerme açısından ve ayrıca istihdam önlemleri açısından diğer bir dikkat çekici hedef grup iç göç deneyimi yaşayan gruplardır. Ne yazık ki bu grup hakkında ampirik veri toplamak çok zordur. Elimizdeki en son veriler 2000 nüfus sayımında toplananlardır ki, bu İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Operasyonel Programının başlangıcından daha eskidir. Dolayısıyla iç göçmenlerin durumunu ancak saha araştırmalarına bakarak anlamak mümkündür.
2010’da yapılan bir araştırmada bu hedef grup hakkında ifade edilen en önemli saptamalar şunlardır: 49
-
Türkiye’de iç göç üç evrede gerçekleşmiştir. a) Belirli itme ve çekme faktörlerini takiben 1950 ile 1960-ortasına kadar süren kırdan kente göç; b) Kırdan kente göçün yerleşmesinin yanı sıra, 1960 ortalarından başlayarak 1970 sonlarına kadar süren kentten kente göç; c)1980’den başlayarak günümüze kadar devam eden kentten kente göç (ki bu Türkiye’deki tüm iç göçün % 70-72’sini oluşturmaktadır). Bu göçün temel nedeni küçük şehirlerde işgücü arzının düşük vasıflı ve talebin de düşük olmasına karşın, büyük şehirlerin yüksek vasıflı kişilere daha iyi iş olanakları sunmasıdır. Sonuç olarak, günümüzdeki kentten kente göç, ilk yıllardaki kırdan kente göçle benzer bir şekilde gerçekleşmektedir.
-
Temel göç güzergâhları yukarıda açıklanan üç evre boyunca aynı kalmıştır: Bunlar ya Doğu-Batı (asıl olarak Doğu Anadolu’dan İstanbul ve Marmara Bölgesine) ya da Kuzey-Batı (Karadeniz bölgesinden İstanbul ve Marmara’ya) istikametindedir. En son gelişmeler Batı Karadeniz bölgesinin de göç alan bir bölge olduğunu göstermektedir. 50
Tablo 35: İllere göre Göç-alan ve Göç-veren bölgeler
|
1975-1980
|
1980-1985
|
1985-1990
|
1995-2000
|
2007-2010
|
Bölgeler
|
Net(1000)'>Net (1000)
|
Oran(%)
|
Net(1000)
|
Oran(%)
|
Net(1000)
|
Oran(%)
|
Net(1000)
|
Oran(%)
|
Net(1000)
|
Oran(%)
|
TR1
|
289
|
73.4
|
298
|
60.5
|
657
|
107.6
|
407
|
46.1
|
169
|
4.3
|
TR2
|
-9
|
-4.3
|
-3
|
-1.4
|
8
|
3.4
|
68
|
26.1
|
57
|
6.1
|
TR3
|
123
|
24.1
|
84
|
14.4
|
183
|
27.4
|
184
|
22.9
|
52
|
1.8
|
TR4
|
124
|
42.2
|
101
|
29.3
|
179
|
45.2
|
82
|
15.9
|
162
|
8.1
|
TR5
|
39
|
10.5
|
26
|
5.9
|
43
|
9.5
|
91
|
15.9
|
91
|
4.4
|
TR6
|
60
|
6.3
|
84
|
7.5
|
131
|
10.7
|
3
|
0.2
|
30
|
1.1
|
TR7
|
-81
|
-30.5
|
-76
|
-26.2
|
-184
|
-52.6
|
-95
|
-24.9
|
-88
|
-7.7
|
TR8
|
-83
|
-21.1
|
-107
|
-24.9
|
-225
|
-49.2
|
-232
|
-50.3
|
-81
|
-6.0
|
TR9
|
-98
|
-39.1
|
-106
|
-39.3
|
-201
|
-73.5
|
-76
|
-26.1
|
-27
|
-3.5
|
TRA
|
-151
|
-80.7
|
-130
|
-64.6
|
-270
|
-123.2
|
-113
|
-49.8
|
-121
|
-18.3
|
TRB
|
-109
|
-48.4
|
-90
|
-36.0
|
-176
|
-63.5
|
-110
|
-33.4
|
-106
|
-9.7
|
TRC
|
-104
|
-33.3
|
-81
|
-21.9
|
-144
|
-32.1
|
-210
|
-36.2
|
-138
|
-6.2
|
-
Göç nedenleri üç ayaklıdır: Genel olarak bunlar a) iş ya da işyeri kaynaklı, b) aileyle ilgili ya da c) eğitim, deKİTUPm ya da Doğu bölgesindeki karışıklıktan kaynaklanan güvenlikle ilgili diğer nedenlerdir.
Tablo 36: Nedenlerine ve Cinsiyete Göre İç Göç
İç-göç Nedenleri (%)
|
İş/Meslek
|
Evlilik/Aile Birliği
|
Diğer(Eğitim, deKİTUPmler, güvenlik)
|
Türkiye
|
33
|
39
|
28
|
Erkek
|
47
|
32
|
21
|
Kadın
|
17
|
56
|
27
|
Dostları ilə paylaş: |
