İkg op öncelik 1’e ilişkin Değerlendirme (İstihdam) Ankara, Ekim 2013

Tablo, istihdam ve sosyal politikalara ilişkin olarak Türkiye’nin AB Müktesebatına uyum sağlaması bakımından sürekli ilerleme gösterdiğini açıkça ortaya koymaktadır. Aşağıdaki alt bölümlerde, en önemli kurumların bazılarını detaylı olarak incelenecek ve sonrasında İKG OP hibe programlarının kurumsal yapılanması analiz edilecektir.

1. 
   Program Otoritesi’nin (PO) kurumsal gelişimi
   

PO varlığına, İKG OP’nın başlamasından önce çok küçük bir AB uzmanları grubu ile başlamış ve program yapılarını, içeriğini ve uygulama ve yönetim yapılarını oluşturmuştur.

Bu alt bölümde, programın yürütülmesi konusunda kaydedilen ilerleme ve PO’nun kurumsal yapısı ve insan kaynaklarının gelişimi üzerinde durulacaktır.

Aşağıda yer alan tablo, 2007-2012 yılları arasında İKG OP’nın hazırlanması ve yürütülmesi alanındaki önemli aşamaları özetlemektedir:

Tablo 52: Yıllara göre İKG OP’nin yürütülmesi alanındaki önemli aşamalar

Yıl	İKG OP Gelişimindeki Önemli Aşamalar
2007	İKG OP’nin hazırlanması için İKG Teknik Komitesi kuruldu. İKG OP’nin ilk taslağı hazırlandı ve Avrupa Komisyonu’na sunuldu. Tedbirlere ilişkin ilk 4 dört operasyon belirlendi: Tedbir 1.1: Kamu İstihdam Kurumu Tedbir 1.3: Sosyal Güvenlik Kurumu – Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Tedbir 3.1: Milli Eğitim Bakanlığı Tedbir 4.2: Sosyal Güvenlik Kurumu – Primsiz Ödemeler Genel Müdürlüğü Teknik Destek Ekibi her bir operasyon için OTB ve Şartname hazırlamaya başladı. İKG OP Uygulama Rehberi hazırlandı. Bakanlıklar arası Çalışma Grubu oluşturuldu. Usulsüzlük Görevlisi istihdam edildi. İç Denetim Birimi oluşturuldu. Risk Yönetim Sistemi oluşturuldu. PO’nun kurumsal kapasitesinin geliştirilmesi amacıyla her birim için Eğitim İhtiyaç Analizi çalışması gerçekleştirildi. Sektörel İzleme Komitesi (SMC) oluşturuldu ve ilk SMC toplantısı 2007 yılında gerçekleşti.
2008	İkinci ve Üçüncü SCM Toplantısı 2008 yılında kamu kurum ve kuruluşlarından 24 üye, sendikalar, konfederasyonlar ve işveren örgütleri olmak üzere sosyal ortaklardan 7 üye, 12 NUTS II bölgesinden 13 üye ve İKG OP kapsamında faaliyet gösteren çeşitli STK’ların katılımıyla gerçekleşti. İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Operasyonel Programı Uygulama Rehberi (İKG OP UR) tamamlandı. 2007 İKG OP’nin uygulanmasına ilişkin ilk Yıllık Sektörel Rapor hazırlandı. MFİB ile İşbirliği Anlaşması imzalandı. İKG PO personelinin bilgi ve becerilerini arttırmak için Çerçeve Sözleşmesi uygulandı. Operasyon faydalanıcılarına, İKG OP 2007 mali tahsisi kapsamındaki ihale dosyalarının hazırlanması konusunda destek vermek amacıyla Avrupa Birliğine Entegrasyon Sürecini Destekleme Faaliyetleri (SEI) kapsamında iki çerçeve anlaşması yapıldı. Teknik Destek Planı tamamlandı ve teknik destek öncelik ekseninin uygulanmasına ilişkin üçüncü SMC toplantısında sunuldu. ÇSGB tarafından talep edildiği üzere, KGKB tarafından operasyonlar ve operasyon faydalanıcıları için Mini Akreditasyon Stratejisi hazırlandı. Operasyonel Program’ın uygulanması için Operasyon Faydalanıcıları bünyesinde Operasyon Koordinasyon Birimleri oluşturuldu. Operasyon Faydalanıcıları KGKB’nin desteğiyle “Risk Yönetim Planları” hazırladı. İKG OP kapsamındaki hibe programları için Hibe Uygulama Rehberi hazırlandı. Taslak İletişim Eylem Planı hazırlandı ve üçüncü SMC’de sunuldu. Muhtemel başvuru sahiplerinin kapasitelerini arttırmak amacıyla ulusal düzeyde 4 uzman ve bölgelerdeki operasyon faydalanıcılarda görevli 139 personelden oluşan merkezi ve bölgesel hibe bilgilendirme ekipleri oluşturuldu. İKG OP web sitesi tasarlandı.
2009	Kadın İstihdamının Desteklenmesi Operasyonu (KİD), Genç İstihdamının Desteklenmesi Operasyonu (GİD), Kayıtlı İstihdamın Teşviki Projesi (KITUP) ve Kamu İstihdam Hizmetleri Projesi (KİP) hizmet bileşeni için ihale duyurusu yayınlandı. KİD, GİD ve KİTUP kapsamında hibe başvuruları için çağrı yapıldı. KİTUP ve KİP mal alımı sözleşmeleri için ihale duyuruları yayınlandı. Dördüncü ve beşinci SMC toplantısı 2009 yılında gerçekleşti. 12 büyüme merkezinde Bölgesel Hibe İzleme ve Teknik Destek Ekipleri kuruldu. Mini Akreditasyon Stratejisi UYG tarafından onaylandı. 2008 Programlama Dönemi kapsamında 2009 Temmuz ayında 13 hibe bilgilendirme günü düzenlendi ve yaklaşık 2500 muhtemel hibe başvuru sahibine bilgi verildi.
2010	Hayat Boyu Öğrenmenin Desteklenmesi Operasyonu (HBÖ-I), Kayıtlı İstihdamın Teşviki (KITUP-I), Kadın İstihdamının Desteklenmesi (KİD-I), Genç İstihdamının Desteklenmesi (GİD-I) ve Özellikle Kız Çocuklarının Okullaşma Oranının Arttırılması (KEP-I) kapsamında hibe sözleşmeleri imzalandı. “”İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Operasyonel Programının Uygulanması için Teknik Destek Projesi (TD 5.1)”, “Operasyon Faydalanıcıları ve Hibe Destek Projesi” (T 5.2&5.3)”, “Kamu İstihdam Hizmetleri Operasyonu (KİP)” ve “Kayıtlı İstihdamın Teşviki (KİTUP)” olmak üzere dört hizmet sözleşmesi imzalandı. Altıncı ve yedinci SMC toplantıları 2010 yılında gerçekleşti. 21 yeni personel istihdam edildi ve yeni personelin istihdamının ardından IPA YD’nin kurumsal yapısında değişikliğe gidildi. IPA YD, aşağıda belirtilen altı birimden oluşacak biçimde yapılandırıldı: Programlama Birimi Sözleşme Yönetimi Birimi Mali Yönetim Birimi Kalite Güvence ve Kontrol Birimi Bilgilendirme, Tanıtım ve Teknik Destek Birimi İzleme ve Değerlendirme Birimi Eğitim İhtiyaçları Analizi gerçekleştirildi ve bu analiz ışığında aşağıda belirtilen farklı eğitimleri içeren bir eğitim programı oluşturuldu: Yeni istihdam edilen personel için başlangıç düzeyinde eğitimler/giriş eğitimleri Dairenin tüm personeline yönelik ileri düzeyde eğitimler Daireler bünyesindeki birimlerin spesifik ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanmış ileri düzeyde birime özel eğitimler IPA İKG OP yönetimi kapsamında yer alan spesifik iş süreçleri ile ilgili işbaşı eğitimleri Diğer eğitimler, örneğin, Entegre MIS, PDY, vb. Yeni istihdam edilen personele, aşağıda belirtilen konularda teorik eğitimler verildi: AB Mevzuatı, AB Kurumları İşçilerin, Malların ve Hizmetlerin Serbest Dolaşımı İstihdam, Sosyal Politika ve İş Sağlığı ve Güvenliği Faslı İş Kanunu, Toplu Sözleşmeler, Grev ve Lokavt Kanunu ILO Sözleşmeleri ve Avrupa Sosyal Şartı Ayrımcılıkla Mücadele ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği PROGRESS JIM ve JAP PCM İhale Dokümanlarının Hazırlanması ve Kontrolü “IPA kapsamında İKG OP Uygulama Aşaması için ÇSGB’nin İdari Kapasitesinin Arttırılmasına Yönelik Teknik Destek Projesi” kapsamında yeni istihdam edilen personel için eğitim programı tasarlanmış ve danışmanlar, yeni personele şu konularda eğitim vermiştir: AB’ye Giriş (Arka plan, antlaşmalar, temel ilkeler, kuruluşlar, hukuki araçlar, büyüme, katılım süreci) AB Sosyal Politikasının Gelişimi / AB Müktesebatı Türkiye-AB İlişkilerinin Gelişimi AB’de İşçilerin Serbest Dolaşımı Türkiye-AB Ortaklığının Sosyal Boyutu ve Avrupa Adalet Divanı Kararları İş Kanunu (çalışma koşulları, çalışanların korunması, bilgilendirme/danışma) Sağlık ve Güvenlik, Sosyal Diyalog Türkiye’deki İş, Sağlık ve Güvenlik Kanunlarının Uyumlaştırılması Toplumsal Cinsiyet Eşitliği, Ayrımcılıkla Mücadele İstihdam Stratejisi, Sosyal İçerme Stratejisi Tarama Süreci, Avrupa Sosyal Fonu, AB Yapısal Fonları
2011	Akreditasyon sürecinde İKG PO’nun mevcut durumunu gözlemlemek amacıyla Avrupa Komisyonu (AK) denetçileri, AB Koordinasyon Dairesi Başkanlığı’nı ziyaret etti. 5 operasyon kapsamındaki 5 hibe programı 2011 sonunda tamamlandı. Kadın İstihdamının Desteklenmesi (KİD), Genç İstihdamının Desteklenmesi (GİD), Özellikle Kız Çocuklarının Okullaşma Oranının Arttırılması (KEP) ve Hayat Boyu Öğrenmenin Geliştirilmesi (HBÖ) hizmet sözleşmeleri ve KİTUP, HBÖ ve KİP mal alımı sözleşmeleri imzalandı. IPA YD’nin örgütsel yapısında değişikliğe gidildi. IPA YD aşağıda belirtilen yedi birimden oluşacak şekilde yapılandırıldı: Program Yönetim, İzleme ve Değerlendirme Bölümü İhale Bölümü Proje Yönetim Bölümü Hizmet ve Mal Alımı Birimi Hibeler Birimi Mali Yönetim Bölümü Finansal Planlama ve Kontrol Birimi Ödeme Birimi Muhasebe Birimi Kalite Güvence ve Kontrol Bölümü Bilgilendirme, Tanıtım ve Teknik Destek Bölümü İdari İşler, BT ve AB İşleri Bölümü Giriş, ileri düzeyde eğitim ve birime özel ileri düzeyde eğitimlerden oluşan İKG PO Eğitim Stratejisi hazırlandı. Sekizinci ve dokuzuncu SMC toplantısı gerçekleşti.
2012	İKG Bileşeni ile ilgili İhale, Sözleşme Yapma ve Yönetim Yetkilerinin AB Koordinasyon Dairesi Başkanlığı’na Devrine İlişkin Karar kabul edildi. Eğitim Stratejisi ışığında PO personeline aşağıda belirtilen konularda giriş düzeyinde eğitim, ileri düzeyde eğitim ve ileri düzeyde birime özel eğitim verildi: AB İstihdam ve Sosyal Politikası IPA İKG OP Yönetimi Uygun Harcamalar Hibe Yönetim Rehberi PRAG Kuralları PDY "IPA Dosyalarının Dosyalanması ve Arşivlenmesi" Usulsüzlükler ve Risk Yönetimi DMS, Proje Yönetim Araçları ve Destek Politikası Hibe İhale Süreci Simülasyonu (1. oturum) Hizmet İhalesi Süreci Hizmet & Mal Alımı İhalelerinin Değerlendirilmesi Hibe İhalesi Süreci Hibe İhalelerinin Değerlendirilmesi Çerçeve Sözleşmelerinin Değerlendirilmesi PRAG 2013 Hibe Yönetim Süreci Hizmet & Mal Alımı Sözleşmelerinin Yönetimi Yönetim Doğrulama Teknikleri İzleme ve Değerlendirme Birimi için Birime Özel Eğitim PYİDB Anaakımlaştırma Stratejisi İş Geliştirme Etki Değerlendirmesi Örnekleme Stratejileri İzleme Göstergeleri Finansal Planlama ve Harcamaların Doğrulanması Mali Mühendislik Araçları I Mali Mühendislik I EIF Bilgi Paylaşımı Semineri Mali Mühendislik III KFKB için SMART Göstergeler IPTA için Bütçeleme ve Muhasebe Web Portalı/Tasarımı Eğitimi Usulsüzlükler İç Denetim-Finansal Yönetim İç Denetçilere Yönelik Risk Temelli Denetim İç Denetçilere Yönelik Birime Özel Eğitim BT İç Denetim İç Denetimde Araştırma Teknikleri İç Denetim-İhale Süreçleri

İKG OP’nin hazırlanması ve yürütülmesi konusunda belirgin ve sürekli devam eden bir gelişme söz konudur ve bunu PO bünyesinde gözlemlemek mümkündür. Söz konusu gelişme, yıllara göre şöyle özetlenebilir:

• 
  2007: Program onaylandı ve Türkiye Hükümeti, ÇSGB AB Koordinasyon Dairesi Başkanlığı’nı Program Otoritesi olarak belirledi.
  
• 
  2008: IPA IV. Bileşene ilişkin Finansman Anlaşması’ndaki gecikme programın başlamasında da gecikmeye neden oldu. Bu nedenle 2008 yılı, TD ve HP hazırlık faaliyetleri amacıyla kullanıldı.
  
• 
  2009: TD projeleri ve HP’nin uygulanması yönünde somut adımlar atıldı ancak faaliyetlerin fiili olarak başlamasında gecikme yaşandı.
  
• 
  2010: UYG’ye gönderilen akreditasyon paketinin hazırlanmasına ağırlık verildi. Bu arada ilk hibe ve hizmet sözleşmeleri imzalandı.
  
• 
  2011: İKG OP revize edilirken program kapsamında TD ve HP projelerinin fiili uygulama aşaması başladı. Hibe programının uygulanması tamamlandı.
  
• 
  2012: AB Koordinasyon Dairesi Başkanlığı akredite oldu ve IPA IV. Bileşeni’nin Sözleşme Makamı olarak MFİB’nin görevlerini devraldı. PO personeli için kapsamlı eğitim programı düzenlendi. İKG OP’nin uygulanışının ikinci aşamasına yönelik hazırlıklar başladı.
  

2007-2009 yılları arasında programın ilerleyişini sekteye uğratan gecikmeler, AB mevzuatını uyarlama sürecinden geçen herhangi bir aday ülkenin yaşayabileceği kısmen normal bir süreç olarak değerlendirilebilir. PO bünyesinde kaydedilen gelişim ve ilerleme genel olarak olumlu değerlendirilebilir.

Aşağıda yer alan tablo, Program Otoritesi bünyesinde insan kaynakları kapasitesi ve gerekli becerilerin gelişimini göstermektedir:

Tablo 53: Yıllara göre İKG OP PO’da insan kaynaklarının gelişimi

Yıl	Kapasite Geliştirme	Personel Sayısı
2007	30 personeli bulunan IPA Yönetim Dairesi bünyesinde aşağıda belirtilen 5 birim oluşturulmuştur: Programlama Birimi Teknik Uygulama Birimi İzleme ve Değerlendirme Birimi Kalite Güvence ve Kontrol Birimi Bilgilendirme, Tanıtım ve Teknik Destek Birimi	30
2008	Raporlama döneminde (2008) beş yeni AB uzman yardımcısı istihdam edilmiştir. IPA Yönetim Dairesinde, daire başkanı, 24 uzman/uzman yardımcısı ve 10 destek personeli/idari personel olmak üzere 35 personel bulunmaktaydı. Yeni AB uzman yardımcıları, aşağıda belirtilen konularda teorik ve işbaşı eğitimler almışlardır. ÇSGB ve ilgili yasalar: ÇSGB uzmanları tarafından 7 eğitim verilmiştir. Avrupa Birliği, AB Müktesebatı ve Müzakere Süreci: 15 eğitimin üçü AB Koordinasyon ve IPA Yönetim Dairesi uzmanları tarafından verilmiştir. Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA): AB Koordinasyon ve IPA Yönetim Dairesi uzmanları tarafından 4 eğitim verilmiştir.	35
2009	Aralık 2009 tarihinde beş yeni AB Uzman Yardımcısı istihdam edilmiştir. IPA Yönetim Dairesi, Daire Başkanı, 26 AB Uzmanı/Uzman Yardımcısı/diğer IPA personeli/yeni AB Uzman yardımcıları ve 11 destek personeli/idari personel olmak üzere 38 personelden oluşuyordu. Bu yeni AB Uzman Yardımcıları da koçluk sistemi temelinde teorik ve işbaşı eğitimler almışlardır. “IPA İKG OP Uygulama Aşaması için ÇSGB’nin İdari Kapasitesinin Geliştirilmesine Yönelik Teknik Destek” başlıklı çerçeve projesi kapsamında IPA Yönetim Dairesi’ne aşağıda belirtilen konularda eğitimler verilmiştir: Programlama, İzleme ve Değerlendirme İç Denetim, Kalite Güvencesi ve Usulsüzlükler İhale, Sözleşme ve Finansal Yönetim	38
2010	21 yeni Uzman Yardımcısı istihdam edilmiştir. “İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Operasyonel Programı’nın Uygulanmasına Yönelik Teknik Destek Projesi” başlıklı 5.1 Teknik Destek Projesi kapsamında birçok eğitim düzenlenmiştir. IPA Yönetim Dairesi’nin toplam personel sayısı 57’ye yükselmiştir.	57
2011	2011 yılında Sosyal Güvenlik Baş Denetmeni, 7 AB Uzman Yardımcısı kurumdan ayrılmış ve 1 AB Uzmanı doğum iznine ayrılmıştır. İdari, IT ve AB İlişkileri Birimi için 4 yeni Uzman Yardımcısı istihdam edilmiştir. Yeni personelin istihdam edilmesiyle AB Koordinasyon Dairesi Başkanlığı’nın personel sayısı 58’e yükselmiştir.	58
2012	AB Koordinasyon Dairesi Başkanlığı personel sayısı 2012 yılı sonunda 89 personele ulaşmıştır (80 daimi personel ve 9 sözleşmeli personel).	89
2013	Personel sayısı yılsonuna kadar önemli ölçüde artmış olacaktır. İlave 20 uzman yardımcısının yanı sıra izleme uzmanı olarak görev yapmak üzere 20 yeni personel istihdam edilecektir.	~ 130

Tabloda özetlenen gelişmenin de gösterdiği gibi, personel sayısı, PO bünyesinde filli uygulama görevlerinin artmasıyla birlikte ciddi anlamda artmıştır. Türkiye İKG OP’nin temel hedefleri düşünüldüğünde, PO hala IPA IV. Bileşen kapsamındaki AB destekli operasyonların ihalesi, sözleşmeye bağlanması ve mali yönetimi alanlarındaki organizasyonel yeteneklerini geliştirme sürecindedir.

PO, personel sayısı bakımından hedeflenen duruma henüz ulaşmamıştır. Eğitimlerin yoğunluğu da personel üzerinde baskı oluşturmaktadır çünkü örneğin yeni istihdam edilen personel için 2012 sonbahar döneminde başlangıç eğitimleri düzenlenmiş ve bu eğitimler Pazartesi gününden Perşembe gününe kadar olmak üzere bir aydan fazla sürmüştür.
Yine de PO personeli, söz konusu görevleri yerine getirmek için yeterli beceri ve donanıma sahiptir. Kurumsal kapasite en üst düzeye ulaşmış durumdadır. Yeni istihdam edilen personelin görevleri yerine getirmesine imkan verilmelidir. Değerlendirme ekibinin, PO’nun İKG OP’yi uygun olarak yönetme ve uygulama kapasitesine ilişkin herhangi bir şüphesi bulunmamaktadır.

2. 
   Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) Kurumsal Gelişimi
   

İŞKUR’un kurumsal gelişimi Arka Plan Analizi’nde⁷⁰ zaten açıklanmıştır. Bu nedenle bu alt bölümde sadece biraz daha ayrıntılı bilgi verilecektir.

İŞKUR’un idari yapısına bakıldığında, İŞKUR’un Ankara’da Genel Müdürlük, 81 ilde İl Müdürlükleri ve 44 şube veya hizmet merkezinden oluştuğu görülmektedir. Genel Müdürlük bünyesinde aşağıda sıralanan 13 daire başkanlığı yer almaktadır:

• 
  İstihdam Hizmetleri Dairesi Başkanlığı
  
• 
  Aktif İş Gücü Hizmetleri Daire Başkanlığı
  
• 
  İş ve Meslek Dairesi Başkanlığı
  
• 
  İşgücü Piyasası ve İstatistik Dairesi Başkanlığı
  
• 
  Dış İlişkiler ve Projeler Dairesi Başkanlığı
  
• 
  İşsizlik Sigortası Dairesi Başkanlığı
  
• 
  Fon Yönetimi ve Aktüerya Dairesi Başkanlığı
  
• 
  İç Denetim Başkanlığı
  
• 
  Hukuk Müşavirliği
  
• 
  Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı
  
• 
  İnsan Kaynakları Dairesi Başkanlığı
  
• 
  Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı
  
• 
  Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
  

Kurum, Ankara’daki Genel Müdürlük tarafından yönetilmekte ve üç taraflı kurullar tarafından yönlendirilmektedir:

• 
  79 üyeden oluşan “Genel Kurul”
  
• 
  6 üyeden oluşan “Yönetim Kurulu”.
  

İŞKUR, yereldeki ve ildeki kurum ve kuruluşlarla ilişkilerini güçlendirmek ve danışanların hizmetlerine erişimini daha da kolaylaştırmak amacıyla belediyeler bünyesinde hizmet merkezleri açmak suretiyle son yıllarda sunduğu hizmetler açısından çok önemli çalışmalar gerçekleştirmiştir. Aşağıda yer alan tablo, şu ana kadar kurulan hizmet merkezlerinin sayısını göstermektedir:

Tablo 54: İŞKUR ve Belediyeler arasında imzalanan protokol sayısı

Belediye Türü	Toplam Sayı	Protokol Sayısı
Büyükşehir Belediyesi	16	7
İl Belediyesi	65	21
Büyükşehir ilçe belediyesi	143	112
İlçe Belediyesi	749	543
Belde Belediyesi	1977	752
Toplam	2950	1435