İKİNCİ BÖLÜM
C. DÖNER SERMAYELİ İŞLETMELER
Yüklə 4,84 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2. 2010 Yılı Hedefleri
- E. FONLAR
C. DÖNER SERMAYELİ İŞLETMELER1. Mevcut DurumDöner sermayeli işletmeler tanımı içinde yer alan kurumlar iki grupta toplanmaktadır. Birinci grupta, merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki idarelere bağlı olarak faaliyet gösteren işletmeler yer almaktadır. İkinci grupta ise bu işletmelerin dışında kalan ve kendi özel bütçeleri olan Türkiye Radyo Televizyon Kurumu, Milli Piyango İdaresi ve Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü bulunmaktadır. Daha önce tahakkuk bazlı olarak izlenen Sağlık Bakanlığına bağlı döner sermayeli işletmelerin finansman dengesi, tahakkuk eden gelirler ile sosyal güvenlik kuruluşları, bütçeli kuruluşlar ve yeşil kart için Sağlık Bakanlığına bağlı döner sermayeli işletmelere yapılan ödemeler arasında ciddi sapma meydana gelmesinden dolayı 2005 yılından itibaren nakit bazlı olarak izlenmektedir. GSYH’ya oran olarak, 2008 yılında yüzde 0,07 düzeyinde olan döner sermayeli işletmelerin net bütçe fazlasının 2009 yılında yüzde 0,04 düzeyinde gerçekleşmesi beklenmektedir. Döner sermayeli işletmelerin dönem karı 2008 yılında GSYH’nın yüzde 0,13’ü düzeyinde gerçekleşmiş olup bu oranın 2009 yılında da yüzde 0,13 seviyesinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. TABLO: III. - Döner Sermayeli İşletmeler Finansman Dengesi
(1) Gerçekleşme tahmini (2) Program 2. 2010 Yılı Hedefleri2010 yılında GSYH’ya oran olarak, döner sermayeli işletmelerin net bütçe fazlasının yüzde 0,04; dönem karının ise yüzde 0,13 civarında gerçekleşmesi hedeflenmektedir. D. SOSYAL GÜVENLİK KURULUŞLARI1. Mevcut DurumSosyal güvenlik kuruluşları kapsamında Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) ve İşsizlik Sigortası Fonu yer almaktadır. Sosyal güvenlik kuruluşları gelir-gider dengesine, İŞKUR’un sadece yatırımı dahil edilmekte olup, İşsizlik Sigortası Fonu dengesi ayrı bir tabloda gösterilmektedir. 1999 yılında başlatılan sosyal güvenlik reformu sonrasında 2000 yılında düşen ve izleyen yıllarda yeniden artış eğilimine giren sosyal güvenlik kuruluşlarına yönelik bütçe transferinin GSYH’ya oranının 2009 yılında yüzde 5,68 seviyesinde gerçekleşmesi beklenmektedir. Bu oranın bir önceki yıla göre GSYH’nın yaklaşık yüzde 2’si kadar artmasında küresel krizin etkisiyle 2008 yılının son çeyreğinden itibaren azalmaya başlayan prim ödeme eğiliminin 2009 yılında belirgin bir şekilde düşmesi, aktif sigortalı sayısının azalması, sağlık harcamalarının öngörülen düzeyin üzerinde gerçekleşmesi ve 2009 yılında 5 puanlık prim indirimi kapsamında bütçeden SGK’ya transfer yapılmaya başlanmış olması gibi faktörler etkili olmuştur. TABLO: III. - Sosyal Güvenlik Kuruluşları Gelir-Gider Dengesi
(1) Gerçekleşme tahmini (2) Program (3) Çalışan kamu görevlilerinin sağlık harcamalarının 2010 yılı başında SGK’ya devredileceği, yeşil kart sahiplerinin sağlık harcamalarının ise program döneminde SGK’ya devredilmeyeceği öngörülmüştür. (4) İŞKUR’un sadece yatırım harcaması dahil olup gelir-gider farkının değişmemesi amacıyla toplam gelire yatırım bedeli kadar ekleme yapılmıştır. (5) Faturalı ödemeler, ek karşılıklar, emeklilere yapılan ek ödeme dahil olup, 2009 yılından itibaren hizmet akdiyle çalışanlar için 5 puan prim indirimi ve özürlü primi indiriminden kaynaklanan transferler de dahil edilmiştir.
2009 yılında Devredilen SSK ve Devredilen Bağ-Kur emeklilerinin aylıklarında önceki altı aylık kümülatif enflasyon tahminine paralel olarak Ocak ayında yüzde 4,89; Temmuz ayında yüzde 3,76 artış yapılması öngörülmüş olmakla beraber, ilgili dönemlerde enflasyonun öngörülen hedefin altında kalması neticesinde, söz konusu artışlar Ocak ayında yüzde 3,84; Temmuz ayında yüzde 1,82 olarak gerçekleşmiştir. Sosyal güvenlik prim gelirlerini etkileyen en temel parametrelerden biri olan asgari ücret 1 Ocak – 30 Haziran 2009 dönemi için yüzde 4,3 oranında artırılarak brüt 638,7 TL’den brüt 666 TL’ye, 1 Temmuz – 31 Aralık 2009 dönemi için ise yüzde 4,1 oranında artırılarak brüt 693 TL’ye yükseltilmiştir. Sosyal güvenlik reformunun hayata geçirilebilmesi için SGK tarafından yürütülmekte olan çalışmalar çerçevesinde, 2008 yılı içerisinde 5754 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun çıkarılmıştır. 8 Mayıs 2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 5754 sayılı Kanunla değiştirilen 5510 sayılı Kanunun bütün maddelerinin 1 Ekim 2008 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmesiyle, sosyal güvenlik reformunun mevzuat yönüne ilişkin en önemli adımı tamamlanmıştır. Söz konusu Kanun çerçevesinde, yürürlük tarihinden önce kamu görevlisi olarak çalışanların dışında kalan bütün sigortalılar açısından daha önce farklı norm ve standartlarda hizmet veren sigorta sistemleri aynı norm ve standartlar altında tek bir sistem olarak birleştirilirken, genel sağlık sigortası sistemine geçişin yasal çerçevesi de oluşturulmuştur. Yeşil kart sahipleri ve çalışan kamu görevlilerinin sağlık harcamalarının SGK’ya devrine ilişkin gerekli teknik ve idari altyapının oluşturulmasına yönelik çalışmaların 3 yıl içerisinde tamamlanması, 19 Ağustos 2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 5797 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunla hükme bağlanmıştır. Bu çerçevede, çalışan kamu görevlilerinin sağlık harcamalarının 2010 yılı başından itibaren SGK’ya devredilmesi planlanmaktadır. Bununla birlikte, milletvekilleri, er ve erbaşlar ile tutuklu ve hükümlülerin de aralarında bulunduğu bazı kesimlerin sağlık harcamalarının merkezi yönetim bütçesinden karşılanmasına devam edilecektir. Yeşil kart sahiplerinin sağlık harcamalarının da SGK’ya devrinin tamamlanmasıyla birlikte, genel sağlık sigortası sistemi de bütünüyle uygulamaya girmiş olacaktır. Sosyal güvenlik prim alacaklarının 5754 ve 5797 sayılı Kanunlar çerçevesinde yeniden yapılandırılması sonucu 2008 yılında 6.676 milyon TL gelir elde edilmiş olup, 2009 yılında bu kapsamda 1.779 milyon TL gelir elde edilmesi beklenmektedir. Kamuoyunda “İstihdam Paketi” olarak bilinen, 26 Mayıs 2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunla sosyal güvenlik alanıyla doğrudan ilişkili düzenlemeler yapılmıştır. Kanunla, yayımı tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere; hizmet akdiyle çalışanlar açısından, yürürlük tarihinden önceki son 6 ay içerisinde kayıtlı olarak çalışmamış olmak koşuluyla, bir yıllık süre zarfında 18-29 yaş arasında olan erkekler ile yaş şartı aranmaksızın 18 yaşından büyük kadınların, işyerinin mevcut istihdam sayısına ek olarak yeni istihdam şeklinde işe alınmaları halinde, bu kişilere ait malullük, yaşlılık ve ölüm primleri işveren hissesinin ilk yıl tamamı, ikinci yıl yüzde 80’i, üçüncü yıl yüzde 60’ı, dördüncü yıl yüzde 40’ı, beşinci yıl yüzde 20’sinin İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanarak SGK’ya aktarılması ve 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere hizmet akdiyle çalışanların malullük, yaşlılık ve ölüm primlerinden işveren hissesine isabet eden 5 puanlık kısmın Hazine tarafından karşılanması düzenlenmiştir. 28 Şubat 2009 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 5838 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunla, genç ve kadın istihdamı prim teşvikinden yararlanma penceresi bir yıl daha (26 Mayıs 2010 tarihine kadar) uzatılmış ve teşvikten yararlanma şartı, yürürlük tarihinden önceki son 6 ayda veya 2008 Aralık ve 2009 Ocak aylarında kayıtlı olarak çalışmamış olmak şeklinde esnetilmiştir. 2009 yılında, SGK’ya hizmet akdiyle çalışanlar için 5 puan prim teşviki kapsamında merkezi yönetim bütçesinden 3.357 milyon TL, genç ve kadın istihdamı prim teşviki kapsamında İşsizlik Sigortası Fonundan 81 milyon TL transfer yapılması beklenmektedir. 2009 yılı içerisinde SGK’ya ait gayrimenkullerden, iki ayrı arazinin Sağlık Bakanlığına devredilmesinden 737 milyon TL, bir arazinin Maliye Bakanlığına devredilmesinden 73 milyon TL olmak üzere toplam 810 milyon TL gelir elde edilmiştir. 2007 yılında sırasıyla 8.858 ve 10.267 milyon TL düzeyinde olan SGK ilaç ve tedavi harcamaları, 2008 yılında sırasıyla 10.717 ve 13.953 milyon TL düzeyine ulaşmıştır. 2009 yılındaysa SGK ilaç ve tedavi harcamalarının sırasıyla 13.000 ve 15.354 düzeyinde gerçekleşmesi beklenmektedir. 2009 yılında tedavi ve ilaç harcamalarındaki artışın kontrol altına alınmasına yönelik olarak aşağıdaki düzenlemeler yapılmıştır: 1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe giren Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğiyle birinci basamak haricindeki sağlık kurumlarında yapılacak ayaktan tedavilerde katılım payı uygulaması getirilmiş, ikinci basamak resmi sağlık kurumlarında 3 TL, eğitim ve araştırma hastanelerinde 4 TL, üniversite hastanelerinde 6 TL ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarında 10 TL olmak üzere ayaktan tedavi başına katılım payı alınması hükme bağlanmıştır. Ancak, 3 Nisan 2009 tarihinde Danıştayın 2008/11388 esas sayılı kararıyla özel hastaneler açısından katılım payı alınması uygulamasının yürütmesi durdurulmuştur. Bunun üzerine, SGK’nın 2009/77 sayılı genelgesiyle, 2 Haziran 2009 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, Danıştay kararı uyarınca Kurum tarafından gerekli düzenlemeler yapılıncaya kadar, bütün hastanelerde ayaktan tedavide 2 TL katılım payı alınacağı ilan edilmiştir. Daha sonra, 10 Temmuz 2009 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 5917 sayılı Kanunla, müracaat edilen sağlık hizmeti sunucusunun yer aldığı basamak, sağlık hizmeti sunucusunun resmi ve özel sağlık hizmeti sunucusu niteliğinde olup olmaması, önceki basamaklardan sevkli olarak başvurulup başvurulmadığı gibi hususlar göz önünde bulundurularak sağlık hizmeti sunucularına ödenecek katılım payı tutarının farklılaştırılabileceği hükme bağlanmıştır. Buna bağlı olarak, 18 Eylül 2009 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 2008 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğle 1 Ekim 2009 tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere, birinci basamak sağlık kuruluşları ve aile hekimliği muayenelerinde 2 TL, ikinci ve üçüncü basamak resmi sağlık kurumlarında 8 TL ve özel sağlık kurumlarında 15 TL katılım payı alınması hükme bağlanmıştır. Ayrıca, kişilerin muayeneye ilişkin reçeteyle eczanelere müracaat etmemesi durumunda, birinci basamak sağlık kuruluşları ile aile hekimliği muayenelerinde katılım payı alınmaması, ikinci ve üçüncü basamak resmi sağlık kurumları ile özel sağlık kurumlarındaki muayenelerde ise katılım payı tutarının 3 TL indirilmesi düzenlenmiştir. 2009/15434 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına ekli Beşeri İlaçların Fiyatlandırılmasına Dair Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Kararla, 18 Eylül 2009 tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere, Avrupa Birliğine üye ülkeler arasından her yıl en az 5, en fazla 10 ülkenin referans ülke olarak Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenerek Tebliğle duyurulması; jeneriği piyasaya çıkmış olan orijinal ürünler açısından daha önce referans fiyatın yüzde 100’ü olan depocuya satış fiyatının referans fiyatın yüzde 60’ı olarak belirlenmesi; jenerik ürünler açısından daha önce referans fiyatın yüzde 80’i olan depocuya satış fiyatının referans fiyatın yüzde 60’ı olarak belirlenmesi; ilaç fiyatlarının TL’ye çevrilmesinde baz teşkil eden dönemsel avro değerini izlemek amacıyla bant sistemi uygulamasına geçilmesi hükme bağlanmıştır. Ayrıca, 2006 yılından itibaren Sağlık Bakanlığıyla varılan mutabakat kapsamında uygulanmakta olan global bütçe yaklaşımı, 2010 yılından itibaren üniversite hastanelerini de içerecek şekilde genişletilmiştir. 2009 yılında İşsizlik Sigortası Fonunun prim gelirinin GSYH’nın yüzde 0,31’i, faiz gelirinin GSYH’nın yüzde 0,57’si, Fona yapılan devlet katkısının ise GSYH’nın yüzde 0,10’u oranında gerçekleşmesi beklenmektedir. Bu çerçevede, toplam gelirlerin GSYH’ya oran olarak yüzde 0,99 seviyesinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. 2002 yılının Mart ayında sigortalılarına işsizlik aylığı ödemeye ve sağlık yardımı yapmaya başlayan Fonun, 2009 yılı toplam giderinin 6.290 milyon TL’ye ulaşması beklenmektedir. 5763 sayılı Kanunla İşsizlik Sigortası Fonunun faiz gelirinin yüzde 25’inin 2009-2012 döneminde öncelikli olarak Güneydoğu Anadolu Projesi kapsamındaki yatırımlarda kullanılmak üzere merkezi yönetim bütçesine aktarılması hükme bağlanmıştır. 18 Ağustos 2009 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 5921 sayılı Kanunla 2009-2010 yıllarına münhasır olmak üzere yüzde 25 olan transfer oranı yüzde 75’e yükseltilmiştir. Bu kapsamda, 2009 yılında 4.042 milyon TL’nin merkezi yönetim bütçesine aktarılması beklenmektedir. TABLO: III. - İşsizlik Sigortası Fonu Gelir-Gider Dengesi
5838 sayılı Kanunla kısa çalışma ödeneğinden yararlanma süresinin üst sınırı üç aydan altı aya çıkarılmış ve ödenek miktarının da yüzde 50 artırılması hükme bağlanmıştır. Ayrıca, 2009/15129 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla, 31/12/2009 tarihine kadar uzatma başvurusunda bulunulması, bir önceki kısa çalışma uygulamasının sona ermesi, kısa çalışma uygulaması devam eden ve aynı kişileri kapsayan uzatma talepleri hariç diğer talepler için yeni bir uygunluk tespiti yapılması koşulu ile kısa çalışma süresinin altı ay daha uzatılması kararlaştırılmıştır. 2007 ve 2008 yıllarında kısa çalışma ödeneğinden yararlanan kişi sayısı, sırasıyla 40 ve 650 iken 2009 yılının ilk 9 ayında bu rakam aylık ortalama 42.098 olarak gerçekleşmiştir. 2009 yılında İşsizlik Sigortası Fonundan 319 milyon TL kısa çalışma ödeneği harcaması yapılacağı öngörülmüştür. Sonuç olarak, 2009 yılında toplam Fon varlığının 41,5 milyar TL’lik tutarla GSYH’nın yüzde 4,38’ine ulaşacağı tahmin edilmektedir. 2. 2010 Yılı HedefleriAsgari ücretin 2010 yılı Ocak ve Temmuz aylarında yüzde 3 oranında, emekli aylıklarının ise Ocak ve Temmuz aylarında önceki altı aylık enflasyon tahminine göre sırasıyla yüzde 4 ve yüzde 2,4 oranlarında artırılması öngörülmüştür. 2010 yılında prim yapılandırma geliri olarak 503 milyon TL elde edilmesi beklenmektedir. Çalışan kamu görevlilerinin sağlık harcamalarının 2010 yılı başından itibaren SGK’ya devredileceği ancak yeşil kart sahiplerinin sağlık harcamalarının program döneminde SGK’ya devredilmeyeceği öngörülmüştür. Dolayısıyla, sağlık harcamaları kapsamında sadece Devredilen SSK, Devredilen Bağ-Kur, Devredilen Emekli Sandığı, çalışan kamu görevlileri, ödeme gücüne sahip olup zorunlu sigortalı olmayanlar ve 18 yaş altı çocukların sağlık harcamaları yer almaktadır. 2010 yılında sosyal güvenlik kuruluşlarının toplam gelirlerinin 83,6 milyar TL, toplam giderlerinin 115,4 milyar TL ve gelir gider farkının 31,8 milyar TL olması öngörülmüştür. GSYH’ya oran olarak, gelirlerin yüzde 8,13; giderlerin yüzde 11,22 ve açığın yüzde 3,09 olması hedeflenmiştir. 2010 yılında SGK’ya faturalı ödemeler, ek karşılıklar, emeklilere yapılan ek ödeme, devlet katkısı, hizmet akdiyle çalışanlar için 5 puan prim indirimi ve özürlü primi teşviki de dahil olmak üzere toplam 57,7 milyar TL tutarında ve GSYH’nın yüzde 5,61’i oranında bütçe transferi yapılması öngörülmektedir. 2010 yılında İşsizlik Sigortası Fonunun prim gelirinin GSYH’nın yüzde 0,32’si, faiz gelirinin GSYH’nın yüzde 0,44’ü, Fona yapılan devlet katkısının ise GSYH’nın yüzde 0,11’i oranında gerçekleşmesi beklenmektedir. 5921 sayılı Kanun uyarınca, 2010 yılında Fonun faiz gelirinin yüzde 75’ine tekabül eden 3.398 milyon TL’lik kısmının Güneydoğu Anadolu Projesi kapsamındaki projelerin finansmanında kullanılmak üzere merkezi yönetim bütçesine aktarılacağı; Fonun gelirlerinden 18-29 yaş arası genç istihdamı ve kadın istihdamını teşvik amacıyla uygulanan prim indiriminin maliyetine tekabül eden 137 milyon TL’lik kısmının SGK’ya transfer edileceği öngörülmüştür. Ayrıca, 196 milyon TL tutarında kısa çalışma ödeneği harcaması yapılması beklenmektedir. Bu çerçevede, Fonun toplam giderinin 5.011 milyon TL’ye ulaşması beklenmektedir. Sonuç olarak, 2010 yılında toplam Fon varlığının 45,5 milyar TL ile GSYH’nın yüzde 4,42’sine ulaşacağı tahmin edilmektedir.
1. Mevcut DurumFon dengesi kapsamı, bütçe içi Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) ile bütçe dışı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu (SYDTF), Savunma Sanayii Destekleme Fonu (SSDF) ve Özelleştirme Fonundan meydana gelmektedir. Kamu kesimi genel dengesinde yer alan fonların kaynaklarının 2009 yılında 3,7 milyar TL ile GSYH’nın yüzde 0,39’u seviyesinde gerçekleşmesi, harcamalarının da 4,1 milyar TL tutarla GSYH’nın yüzde 0,44’ü seviyesinde gerçekleşmesi beklenmektedir. Böylece, fon sistemi finansman açığının GSYH’ya oran olarak, yüzde 0,05 seviyesinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. 2009 yılında özelleştirme uygulamaları sonucunda Özelleştirme Fonuna 2,2 milyar TL nakit girişi beklenmektedir.
2. 2010 Yılı Hedefleri2010 yılında elde edilmesi beklenen özelleştirme gelirlerinin 4,9 milyar TL tutarındaki kısmının Özelleştirme Fonuna aktarılması beklenmektedir. 2010 yılında fonların kaynaklarının 4,3 milyar TL ile GSYH’nın yüzde 0,42’si; harcamalarının 4 milyar TL tutarla GSYH’nın yüzde 0,39’u, böylece 245 milyon TL tutarla fon sistemi finansman fazlasının GSYH‘ya oranının yüzde 0,02 seviyesinde gerçekleşmesi hedeflenmiştir. TABLO: III. - Fon Gelir ve Giderleri (1)
(1) İşsizlik Sigortası Fonu hariçtir. (2) Gerçekleşme tahmini (3) Program
Yüklə 4,84 Mb. Dostları ilə paylaş:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||