Inform atika va axborot texnologiyalari

M akroassembler
MASM, Visual C utt f o r Windows Professional Edition
kompilyatori, 
Visual B asic f o r Windows
va boshqalar ki­
radi.
CA SE-texnologiyasi inform atikaning xozirgi paytda 
eng tezkor rivojlanayotgan sohalaridan biridir.
CASE (Com puter A ided Sistem Engineering) - ax- 
borotlar tizimini avtom atlashtirilgan usulda loyihalash 
degani bo ‘lib, C ase-texnologiyasi turli mutaxassislar,
59

---

jumladan, tizimli tahlilchilar, loyihachilar va dasturchilar 
ishtirok etadigan ko‘pchilikning qatnashishi talab etiladi- 
gan axborot tizimlarini yaratishda qoMlaniladi.
Case-texnologiyalari vositalari o ‘tgan asming 80-yil- 
lari oxirida shakllangan yo‘nalishdir. Ulardan keng ko‘- 
lamda foydalanish qimmatligi tufayli chegaralangandir.
Case-texnologiyasi - murakkab dasturiy tizimlami 
tahlil etish, loyihalash, ishlab chiqarish va kuzatib tu- 
rish texnologik jarayonini avtomatlashtiruvchi dasturiy 
ta’minotdir. Case-texnologiyasining asosiy yutug‘i -
kompyuterlaming mahalliy tarmogNda ishlayotgan mu- 
taxassislami birgalikda, hamkorlikda loyiha ustida ish­
lashini tashkil eta olishi, loyihaning ixtiyoriy fragmentini 
eksport-import qila olishi va loyihani tashkiliy boshqara 
bilishidadir.
S av o l va to p s h iriq la r
1. A x b o r o t t e x n o l o g i y a l a r i n i n g e n g m u h i m t a r k i b i y q i s m l a r i n i
a y t i b b e r i n g .
2 . K o m p y u t e m i n g d a s t u r i y t a ’m in o ti d e g a n d a n i m a t u s h u n i l a d i ?
3. I n t e r f e y s n i m a ? Q a n d a y i n t e r f e y s l a r n i b i l a s i z ?
4 . Q a n d a y d a s t u r l a r a m a l i y d a s t u r l a r d e y i l a d i ? U l a r g a m is o l
keltirin g.
5. Q a n d a y d a s t u r l a r
tizimli d a s t u r l a r d e y i l a d i ? U l a r g a m is o l
keltirin g.
6 . D a s t u r l a r y a r a t i s h v o s i t a l a r i q a n d a y i s h l a r n i b a j a r a d i ?
7 . O f i s A D T t a r k i b i g a k iru v ch i d a s t u r l a r h a q i d a n i m a l a r n i b i l a s i z ?
8. S u n ’iy in te l le k t t i z i m i n i n g a s o s i y k o m p o n e n t l a r i n i s a n a b
t ie r i n g .
9 . Tizimli d a s t u r i y t a ’m i n o t q a n d a y v a z i f a l a r n i b a j a r a d i ?
10 . Tizimli d a s t u r i y t a ’m i n o t n i n g t a r k i b i y q i s m la r i n i s a n a b b e r i n g .
11 . X i z m a t k o ' r s a t u v c h i d a s t u r i y t a ’m i n o t n i n g v a z i f a s i n i m a l a r d a n
i b o r a t ?
1 2 . O p e r a t s i o n tiz im n i m a ? U n i n g t a r k i b i g a q a n d a y d a s t u r l a r
k i r a d i ?
1 3 . C a s e - t e x n o l o g i y a s i n i m a ?
60

---

IV B O B . M S W IN D O W S O P E R A T S IO N TIZIMI
4.1. MS WINDOWS OPERATSION TIZ IM I HAQIDA 
MA’LUMOT
MS Windows grafik operatsion tizimi (ОТ) - hozirgi 
kunda Pentium tipidagi shaxsiy kom pyuterlarda qo‘lla- 
niladigan asosiy operatsion tizimdir. U yuqori darajadagi 
ishonchliligi, qulay interfeysi, o ‘z-o‘zini rivojlantirish 
uchun maxsus vositalari mavjudligi bilan ajralib turadi. 
MS Windows grafik mahsulotning k o ‘rinishi, tovush va 
zamonaviy texnologiyalari b o ‘yicha yaratilgan multime­
dia ilovalarini q o ila s h imkoniyatlarini yaxshilaydi. Uni­
versal Serial Bus (USB) shinasi yordam ida tashqi quril- 
m alam ing oson ulanishi va uzib qo ‘yilishini ta ’minlaydi, 
televideniye hamda shaxsiy kom pyutem ing imkoniyatla­
rini birlashtirishga imkon yaratadi.
MS Windows kom pyuter tarmoqlariga, shu jumladan, 
Intem etga oson ulanish imkoniyatini beradi. Unda Web 
texnologiyasi bo ‘yicha o ‘zgaruvchan yordam tizimi va 
kompyuterda ishlashni o‘rgatuvchi 15 ta dastur mavjud. 
W eb-yo‘naltirilgan interfeys foydalanuvchiga kompyuter­
da, mahalliy kom pyuter ta rm o g id a ham da Web-tex- 
nologiyada axborotlaming bir xil shaklda ifodalanishini 
ta ’minlaydi va, shu bilan birga, axborotlar qidiruvini oson- 
lashtiradi.
A gar kom pyuterda MS W indows О Т o ‘m atilgan b o i-
sa, u kom pyuter yoqilishi bilan ishga tushadi va natijada 
ekranda quyidagi ko‘rinish (4.1- rasm ) paydo b o ‘ladi.
M S W indows ekranining asosiy qismlari:
61

---

• ish stoli - asosiy soha;
• masalalar paneli («Пуск» tugm achasi bilan boshla- 
nadigan qator) - odatda ekranning quyi qismida 
joylashadi.
Ish tugagach, sichqonchani «Пуск» tugmachasida 
bosib