Ioan. De salas, gvmielensis, e provincia castellana, societatis iesv
Yüklə 18,48 Mb.
|
|
tamen non propterea censetur in hoc cum illo di- spensatum. Tum propter argumentum Felini, quod non videtur sufficienter solutum à Decio: cur enim quando est maior ratio, dicitur extensio, & non quando eadem, siue sit eadem ratio expres- sa in concessione, siue non? Expressio enim, vel non expressio nihil ad hoc referre videtur. Cōfir- matur; quia ille casus non est verè in concessione expressus: ergo verè concessio dicitur extendi ad illum: vt quando leges vel concessiones latè in- terpretamur. Denique plus est concedere duos casus, quàm vnum: ergo licet eadem ratio sit in vtroque, non eo ipso quòd Princeps concedit vnum, censetur concedere alium. Sicut qui donat vnum nummum aureum ob amicitiam, non cen- setur donare etiam alium ob amicitiam: quia plus est donare duos, quàm vnum. Tertiò limitat Sanchez. nu. 35. vt valeat extẽsio ad minus, quando minus includitur in maiori, vel est ei annexũ, & inseparabile: quia cōcesso totopar- tes cōcessæ vidẽtur: & cōcesso aliquo cōcessa cen- sẽtur omninò annexa, alioqui cōcessioesset frustrà. Adducit multos auctores: sed nullũ producit exẽ- plũ: alij illud ponũt in dispẽsatione ad sacerdotiũ,<-P> @@0@ @@1@ dotium recipi non potest. Quartò limitat, num. 36. vt dispensatio extendi possit, quando in iure continetur: quia dispensatio in iure contenta, latè interpretanda est, vt proba- uerat, num. 7. citat Couar. & Ludo. Lopez. Quintò limitar, num. 37. vt extensio ad minus fiat, quando maius & minus sunt eiusdem generis. citat Oldradum, Felinum, & Borgasium. Vnde nu. 38. deducit primò, Episcopũ, aut Monachum, cui Pontifex concedit facultatem testandi, posse quo- que codicillum facere, & causa mortis donare: quia hæc minora sunt in genere vltimæ volunta- tis. Vnde l. Marcellus, ff. de donar. causa mortis. Nam mortis causa donare poterit, cui testari concessum est. Atque ita reprobato Socino Iuniore, qui con- contrarium tenuit, docet Henriquez 7. de in- dulg. cap. 21. nu. 6. & c. 30. nu. 7. in fine. Molina, Na- uarr. & Mandosius citati à Sanchez illo num. 38. Qui secundò infert num. 39. concessionem ouo- rum extendi ad lac & caseum. Henriquez illo cap. 30. num. 3. rationem reddit, quod minus sit. Sed Sanchez reiicit hanc rationem: quia non videt, quomodo minus sit: & reddit aliam, quia vnica & indiuidua est prohibitio ouorum, & lacticinio- rum, eo quòd sementinam originem à carnibus trahant; sicut est vnica, & indiuidua prohibitio omnium carnium. Probat ex cap. denique. 4. dist. vbi dicitur: Par autem est, vt nos, qui his diebus à carnibus animalium abstinemus, ab omnibus quoque, quæ sementiam trahunt originem carnis, abstineamus, a lacte videlicet, caseo, & ouis. Sicut ergo is, cui ra- tione morbi conceditur, vt auem edat, non erit reus præcepti, si aliis carnibus vescatur: ita cui ouorum esus conceditur, non peccabit contra prę- ceptum Ecclesiæ, si aliis lacticiniis vtatur.
tionum frustrari suo effectu, si aperiantur à non habente has qualitates: nam in solo exequẽte dispensationem requiruntur. Nomine Magistri in Theologia Doctor etiā in Theologia intelligitur: quia ista nomina sunt synonima, licet quædā Vni- uersitates vno vtātur, aliæ alio. Nō sufficit esse pu- blicũ professorẽ Theologiæ, vel decretorũ, nisi in vniuersitate approbata gradus dictos acceperint. Nec sufficit esse iuris ciuilis doctorem, nec sufficit esse permotos ad gradus licentiati in Theologia, vel iure canonico: nec quòd regularis sit magister in suo ordine. Ex priuilegio tamẽ Greg. XIII. pos- sunt has dispẽsationes exequi sacerdotes Societa- tis, modò sint approbati ab ordinario ante expe- ditionẽ, vel executionẽ. ipsatũ. Eodem priuilegio gaudẽt alij mẽdicantes, vt docet Rodrig. to. 1. reg. q. 63. art. 8. in fine. Debẽt tamẽ omnes specialẽ ha- bere facultatẽ superiorum ad talẽ executionem, aliàs dispẽsatio erit nulla. Quis verò confessarius dicatur ab ordinario approbatus, tractant Suar. 3. p. to. 4. disp. 28. sect. 6. & 7. & cæteri in materia de pœnit. sufficiet autẽ approbatus ab ordinario,<-P>@@
sed secundùm communem errorem vulgi appro- batio maneat: in foro autem externo executio dispẽsationis committi solet Officiali illius diœ- cesis, cuius est alter saltem ex impetrantibus dis- pensationem, quæ vni non potest concedi, quin concedatur alteri. In dispensationibus voti ca- stitatis, vel religionis pro foro conscientiæ adhi- beri pro causa solet timor incontinentiæ propter stimulos carnis, quos quis patitur, & tentationes occurrentes. Tunc autem neque sufficit quæuis tentatio, nec quoduis periculum: sed magnum, siue oriatur ex praua inclinatione, aut complexio- ne naturali, siue ex prauo habitu. Aliæ etiam cau- sæ interdum in dispensationibus pro foro inter- no, aut externo ponuntur. Addi etiam solet: Si ita esse per diligentem oratoris examinationem, ac post monita, & consilia oportuna illi præstita in- ueneris. Ex qua clausula constat, Confessarium debere diligenter examinare, an veræ sint causæ Pontifici propositæ. Ad quod non debet testes recipere, vt recipi solent ab officiali in dispensa- tionibus pro foro externo: sed satis est, oratorem examinare, & integra fides ei habenda est, nul- lo iuramento petito, & si causa sit notoria, id sufficit. Quod si aliunde sciret Confessarius cau- sam esse falsam, debet non dispensare. Debet au- tem dispensatio fieri occultè nullo testimonio ex- terno dato, quamuis ad instantiam partis fieret. Quòd si à parte rei causa dispensandi esset, sed confessarius non præmitteret hanc diligentiam in casu, quo veritas non esset notoria, talis exe- curio non esset valida: quia ista verba, Si inueneris
bent formam, & imponunt conditionem neces- sariam, sine qua nulla est executio, vt docet Gu- tierrez lib. 2. quæstionum canon. ca. 15. num. 112. & Sanchez sup. disp. 34. nu. 26. Monita autem & consilia opportuna solùm requiruntur ea, quæ deseruiant, vt veritatem manifestet. Aliquando etiam ponitur clausula, Eundem à mutatione propositi absoluas hac vice in forma Eccle- siæ consueta, iniuncta ei pœnitentia salutari. Hæc abso- lutio Sacramentalis non apponitur, vt conditio necessaria, vt bene Sanch. sup. n. 19. idẽ est cum re- gulares, vel alij absoluunt à censuris ex priuilegio, vt in expositione cruciatæ, & in materia de pœ- nit. docuimus. Præscribi etiam solent in bullis dis- pensationis opera satisfactoria, vel pia, à quibus non potest Cōfessarius oratorem liberare: sed po- test suauiter ea imponere, non imponendo magna opera, nec cum magna frequẽtia: nec poterit fre- quentiorem confessionem, quam menstruam im- ponere: quia esset durissimum, & consultum erit, non designare diẽ mensis, sed mensem, ita vt quo- libet mense confiteatur, etiamsi vna confessio fiat prima die mensis Aprilis: secunda verò in vltima die Maij. Quòd si mensis aliquis trāseat sine con- fessione, non opus erit in alio illam supplere: quia est onus temporis, sicut officium quotidianum ex voto, vel præcepto Ecclesiæ dicẽdum. Neque ve- rum est, quod aliqui dicunt, per cōfessiones men- struas alioqui ex voto, vel aliunde debitas, non sa- tisfacturũ. Sanè enim si nullæ aliæ imponantur à confessario, satis erit, illas facere, sed confessarius, si fieri cōmodè potest, noua onera debet iniũgere. Addi etiā solet in dispensatione impedimẽti orti ex fornicatione occulta, vt litteræ illę dilanientur,<-P> @@0@ @@1@ præsentes litteræ suffragentur, intellige pro foro externo: Hæc enim est mens Pontificis, & sacræ pœnitentiariæ. Addi etiam solet in dispensationibus pro foro interno, Dummodo delictum occultumsit. Dicitur autem occultum, etiamsi à multis sciatur, proba- rique in iudicio possit, modò non sit deductum ad forum contentiosum, neque sciatur à maiori parte viciniæ, collegij, vel monasterij. Difficultas autem est circa illam clausulam ap- poni solitam in litteris sæcræ pœnitẽtiariæ, gratis etiam per viam compensationis; sed eas gratis omninò expediri, quod adeo verum est, vt neque summus Pœnitentiarius has litteras dans pos- sit in signum gratitudinis aliquid etiam sponte datũ recipere, vt testatur Nauar. lib. 4. cons. 50. de Sponsalib. in dispensationibus verò pro exteriori foro specialiter prohibetur, vt ordinarius nulla possit munera recipere, dum exequitur dispensa- tiones, sub pœna excōmunicationis latæ sentẽtiæ. Dubitari verò potest, an licita sit consuetudo, qua in aliquibus diœcesibus accipiunt isti com- missarij quantitatem aliquam pecuniæ pro labo- re, quem subeunt in receptione testium ad con- firmandam veritatem precum, & in illa dispensa- tione expedienda. Aliqui hanc consuetudinem damnant, quo- niam hæc clausula vniuersaliter prohibet omnem præmij receptionem, & cuicunque iudici delega- to prohibitum iure communi est, aliquid accipere præter esculenta, & poculenta gratis oblata; ita habetur c. statutum §. insuper, de rescript. in 6. Dico tamen primò per se loquendo, peccatum mortale est; accipere pretium in hac clausula pro- hibitum, incurrique excommunicationẽ propter illud: quia licet in principio solum ponatur ver- bum, monemus, tamen intentio præcipiendi lata excommunicatione declaratur. Dico secundò, per accidens, vbi viget consuetu- do accipiẽdi aliquid, non esse peccatum, quia hæc clausula solum prohibet acceptionem pretij, non munerum gratuitorum: item solùm prohibet acci- pere stipendium, quod animum iudicis corrum- peret: quale nō est illud, quod consuetudine datur. Deinde illa clausula generalis nō derogat priua- tæ consuetudini sufficienter præscriptæ, textusq́ue ille in contrarium adductus solùm loquitur de iu- dice delegato per litteras iustitiæ ad litem inter partes agitandam: qualis non est iste executor. De materia huius §. vide Sanchez 8. de matrim. disp. 34. Qualiter autem intelligantur clausulæ dispensationum matrimonij, quæ in foro externo expediendæ committuntur, vide ipsum eodem libro disp. 35. per totam. ------------------------------------------------------------ An potestas dispensandi sit latè interpretanda. uorabilis, ita Sanchez, 8. de matrim. disp. 2. nu. 1. adducẽs innumeros iu- risperitos, & Theologos, & probans latè. Sed n. 2. limitat primò, vt exten- datur hæc potestas ad solos casus quoquomodo aptabiles casibus in potestate expressis, citat Felin.<-P>@@
ad casum non comprehensum sub lata verborum significatione: & Felin. alibi benè secundùm San- chez probat, extendi ad consecutiua, etiam sepa- rabilia, in quibus est eadem, vel maior ratio. vide Felin. c. postulasti, nu. 11. limit. 4. de rescriptis. Imò Sà verbo, dispẽsatio, nu. 7. ait, potestatẽ dispensan- di extendi ad casum, in quo est eadem ratio, aut maior: & ita qui potest in affinitate, posse in pu- blica honestate, si fortè, cùm data est facultas, er- rore putabatur esse affinitatis impedimẽtum, cùm esset publicæ honestatis. Non tamen ideo absolu- tè qui potest in maius, potest in minus, nisi vt di- ctum est, ex præsumpta concedentis voluntate. Quod præsumi potest cũ rationabile est. Hæc Sà. Secundò limitat Sanchez suprà, num. 3. vt ex- tẽdi non possit, cùm vergit in præiudicium tertij: tunc enim est restringenda, quia princeps cense- tur velle, quàm minimum possit damnum tertio inferre. Addunt Doctores & exempla. Potissi- mum est, quum conceditur potestas legitimandi aliquem: nam id vergit in damnum aliorum, qui essent futuri heredes. Idem esset, cùm per faculta- tem dispensandi restringeretur potestas ordinaria alicuius, eo quòd facultas esset ad dispensandum in eius legibus. Tertiò limitat, num. 4. nisi consuetrdo inter- pretaretur restringendam esse in aliquo casu hanc facultatem: quia consuetudo est optima legum, & concessionum interpres. Quartò limitat, num. 5. vt generalis facultas dispensandi concessa à Papa, non intelligatur de pertinentibus ad ius diuinum reseruatis ipsi Papæ, vt in matrimonio rato, in solemni voto, aut simplici religionis, aut similibus, secus in vo- tis communibus non reseruatis Papæ. Quintò limitat, num. 6. vt facultas hæc latè sit interpretanda, quando conceditur ad dispensan- dum cum personis non expressis: strictè verò, vbi exprimuntur: quia in primò casu est beneficiumil- lius qui dispensaturus est; & in eius gratiam con- fertur, quare vt beneficium principis latè exponi- tur: in posteriori autem est priuilegium eius cum quo dispensandum est, in eius fauorem conces- sum, & quasi dispensatio cum ipso, ideò strictè interpretanda. Colligitur ex cap. si cui nulla, de præò. in 6. citantur multi Doctor. Similiter, inquit Sanchez cum aliis, est latè interpretanda facultas dispensandi, cùm certo personarum numero, vel cum vna, si personæ non nominentur, quia tunc censetur priuilegium eius, qui dispensaturus est, in eius fauorẽ concessum. Hæc limitatio intelligitur ab eodem alios citante, quando ad petitionem il- larum personarum expressarum, cum quibus di- spensandum est, hæc potestas conceditur, secus si ad petitionem dispensaturi: quia tunc censetur in fauorem ipsius concessa, & ita est latè interpre- tanda. Sed in dubio quando exprimitur persona, non præsumitur facultas data in fauorem dispen- saturi: sed dispensandi, ideò strictè est interpre- tanda. Vnde priuilegia bullæ, & Iubilæi strictè interpretanda sunt, quia non conceduntur in fa- uorem dispensaturi, vel absoluturi: sed persona- rum, cum quibus exercenda sunt. Sanchez num. 7. cum Nauar. Henriquez, & Lud. Lopez. Idem San- chez num. 8. & seqq. deducit ex tota doctrina su- periori multa alia corol. notatu digna, quæ apud illum videri possunt. @@0@ @@1@ propriè dicta, quæ est declaratio, & interpretatio legis, asserens in eo euentu non obligare. Sic enim posse Superiorem secum dispensare, vt cum aliis planum est, sed quæstio est de dispen- satione propriè dicta. Quidam dicunt propriè neminem posse secum dispensare directè, & im- mediatè: quia dispensare est actus iurisdictionis: nemo autem potest iurisdictionem in se exercere: ergo nec secum dispensare: ita Supplem. 4. dist. 38. quæst. 1. artic. 5. & alij relati ab Azor tom. 1. lib. 5. ca. 15. quæst. 6. & latiùs à Sanchez lib. 8. de matrim. disput. 3. num. 4. Confirmatur; nam nemo po- test seipsum præsentare ad beneficium, cap. per nostras, de iure patronatus: neque seipsum absol- uere, vel baptizare: ergo neque poterit sibi tri- buere directè indulgentiam, vel dispensationem. Alij dicunt, supremum Principem, verbi gratia, Papam, posse secum dispensare in votis, iuramen- tis, & legibus, non tamen inferiores Prælatos. Quia in his non reperitur plenaria potestas, quæ residet in supremo Principe: ergo licet iste pro- pter necessitatem, quia non est alius, qui dispenset cum illo, possit secum dispensare; alij tamen subordinati prælati non poterunt, cùm iam ha- beant supremum Principem, quem adire possint ad impetrandam dispensationem. Confirmatur, quia in c. magna, de voto, §. & quidem, Innoc. III. laudat quemdam Episcopum, eo quòd noluerit se exemptum à lege iudicare absque Apostolicæ Sedis consilio: ergo sentit Pontifex, hos præla- tos indigere consensu Papæ ad legum, & voto- rum dispensationem. Ita sentiunt Syluester, vo- tum, 4. quæst. 3. Angel. num. 7. Palud. 4. dist. 20. quæst. 4. artic. 5. con. 5. & alij multi apud Sanchez suprà, num. 5. qui has duas sententias probabiles iudicat, sed probabiliorem sequentem, quam ipse ponit, num. 5. Tertia opinio ait primò, nullum Pręlatum etiam summum Pontificem posse in se exercere iurisdi- ctionem, quæ iure diuino distinctionem perso- narum requirit. vnde non potest se baptizare, confirmare, ordinare, absoluere à peccatis, ex- communicare, interdicere, &c. quia Christus distinctionẽ harum personarum instituit: imò nec Episcopus potest se ad beneficium eligere, quia sibi est interdictum à Pontifice, vt patet illo c. per nostras, de iure patronatus. Secundò ait, supre- mum Principem siue Ecclesiasticum, siue sæcula- rem posse secum dispensare directè, & immedia- tè in omnibus, in quibus dispensat cum subditis. Palud. suprà, Caiet. quæst. 96. artic. 5. §. ad hoc du- bium præmittenda sunt. Sotus 1. de iust. quæst. 6. artic. 7. ad finem, Suarez 3. part. tom. 4. disput. 52. sect. 1. num. 10. & alij, quos citat, & sequitur San- chez suprà, Rodriguez 2. part. sum. cap. 30. nu. 4. Probatur, quia nec iure naturali, nec positiuo diuino requiritur distinctio inter dispensantem, & dispensatum: ergo Princeps supremus potest se- cum dispẽsare: quia potest in quauis humana lege<-P>@@ <-P>dispensare. Confirmatur, quia hæc iurisdictio non est contentiosa, in qua iudex, & testes à parte di- stincti requiruntur; nec est coërciua, seu punitiua, qua nemo potest vti in seipsum, sed solùm est di- directiua ad ponderandum recto iudicio iustam causæ dispensationem: ergo nō repugnabit, quòd Princeps directè, & immediatè illam exerceat in seipsum. Confirmatur, quia si talis personarum di- stinctio ad dispensationẽ requireretur, ergo cùm Princeps in aliquo casu dispensat cum communi- tate, cuius ipse est pars, non posset ipse tali di- spensatione vti, quia par ratio est. Consequens est falsum, vt tanquam certum etiam in Prælatis infe- rioribus docet Sanchez suprà num. 2. cum Soto, 4. dist. 21. quæst. 1. art. 4. in fine corp. Lopez, 2. parr. instructo. cap. 5. de indulgen. Tertiò ait hæc opi- nio, etiam superiores subordinaros, vt Episcopos posse secum dispensare, sicut & cum subditis: ita Sanchez suprà, & alij auctores secundi dicti. Pro- bant aliqui, quia distinctio dispensantis & dispen- sati nō requiritur iure diuino, naturali, aut positi- uo, nec verò vllo humano iure: ergo nihil obstat, quominus hi superiores secum dispensare possint. Confirmatur, quia idem potest Episcopus in pro- pria Diœcesi, quod Papa in toto orbe: sed Papa in toto orbe potest secum dispensare: ergo & Epi- scopus in propria Diœcesi. Nec valet dicere hoc esse necessarium in Papa, quia non habet superio- rem, ad quem recurrat, secus in Episcopo, qui su- periorem habet in terra: nam Papa posset alteri committere, vt cum eo dispensaret, sicut eligit Yüklə 18,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|