Ioan. De salas, gvmielensis, e provincia castellana, societatis iesv
Yüklə 18,48 Mb.
|
|
riò est, obligare voluntatem sibi coniunctam, quā obligationem confirmat Deus lege sua positiua, dum pręcipuè in genere legem naturæ seruari, seu declinare ab omni malo, vel etiā in specie ab his, & illis, & odio habet peccatores, quia vtramque legem eius transgrediuntur, & illi sunt contrarij eius voluntati, quando legem naturalem violant, quia illa necessario est lex Dei, & pręterea est con- firmata per legem Dei positiuam. Ad testimonium in corol. allatum respondet Vazquez illa disp. 97. cap. 4. nu. 12. Paulum eo lo- co non significare, nihil esse peccatum, nisi sit ve- titum lege aliqua, vel præcepto, sed potius signifi- care imbecillitatem legis veteris, quæ potuit esse offendiculum & occasio multorum peccatorum, quæ si non esset lex, non committerẽtur, cùm sint eius præuaricationes: non potuit autem gratiam conferre, qua illa, & alia vitarẽtur, & quamuis ge- neratim vellet Paulus, vbi non est lex vlla, nō esse peccatum, nihil contra nos, quia ponimus dicta- men rationis fore legem, etiam si non esset Deus in mundo, vel non vellet specialiter, formaliter, & expressè obligare nos ad sequendum dictamen ra- tionis. Ista responsio est melior, quia nullum ver- bum posuit Paulus, quo significaret se loqui de so- la lege positiua, vnde Toletus illum interpretatur de lege veteri, quatenus etiam includebat præce- pta naturalia. Præterea auctores, quos pro se aduersarij citāt,<-P> @@0@ @@1@ cit leges omnes processisse, id quod nullus negat. Valentia nō requirit in Deo voluntatem obligādi dictamen rationis, vt sit vera lex, sed quòd proce- dat ex volũtate Dei: quod licet esset verũ, non ha- berent aduersarij, quod intendunt, sed non credo esse verum: quamuis enim tale dictamen nō esset à Deo, vel putaretur non esse à Deo, vel non consi- deraretur esse à Deo, malum esset illi aduersari, & amplecti, quod turpe iudicatur: ergo ligaret, & sic esset lex. Castro solùm ait cōtra Gerson. lect. 2. de vita spiri. corol. 5. legem naturalem propriam legẽ esse Dei, quia est conditor nostræ: quod non est contra nos. Bonauentura solùm ait omne peccatũ esse contra legem, saltem latè dictam, qualem pu- tat esse legem naturæ, sed fallitur, maximè in opi- nione aduersariorum dicentium, Deum voluisse peculiariter obligare ad ea, quæ ratio dictat esse omninò facienda, & absque tali voluntate nō fore legem naturalem. De Gersone, Ocham, Castrono- uo, Almaino quidquid contra nos dicant, non cu- ramus. D. Thomas vult de facto & de potẽtia ab- soluta nihil esse peccatum, nec posse esse, quod nō sit prohibitum lege diuina naturali, & æterna. Sed non dicit esse de essentia peccati esse cōtra legem Dei, ac proinde si per impossibile esset contra ra- tionem, & non cōtra legem Dei, non fore pecca- tum, docet etiā, legem naturalem proficisci à Deo ab æterna eius lege, & voluntate, sed non docet præter voluntatem condendi hominem cum iu- dicio & vsu rationis necessariam esse aliam volun- tatem in Deo, vt dictamen rationis nostræ habeat rationem legis, & obliget ad culpam: & sanè si admittenda esset talis voluntas, potius dicerem cum Gersone, Castronouo, & Ocham, illam volũ- tatem esse in Deo liberam, & sic potuisse non esse in Deo, & Deum posse reuocare totam legem na- turæ, vel in ea dispensare, quàm cum nonnullis re- centioribus esse necessariò in Deo talem volunta- tem obligandi homines, & suam voluntatem de- nuntiandi, quod vltimum requiri fatentur ad ra- tionem legis naturalis. Et mirum est vnde colligāt illam voluntatem esse necessariò in Deo. Non cō- ueniret, inquiunt, cum diuina sapientia, vt ea quæ ex natura sua sunt mala, non prohiberet, eo quod nullum haberet motiuum non prohibendi, nec cũ diuina prouidentia, quia non bene prouideretur naturæ rationali. Deus autem non potest non vti sapientia, & prouidentia, Psal. 13. omnia in sapientia
homines peccarent, & digni fierent æterna, aut cẽ- porali pœna, posset ab illa prohibitione abstinere, & in hoc sapiẽtissimè procederet, & optimè pro- uideret bono nostro. Item si necessariò denuntia- ret illam voluntatem, denuntiatione sufficienti ad legem, & obligandos homines, cum illa volũ- tas non colligatur euidenter ex ratione naturali, necessariò deberet vti reuelatione: quod est absur- dissimum. Ergo non est dicendum in Deo esse ne- cessariam voluntatem obligandi nos, & denuntiā- di hanc voluntatem, vt teneamur non mẽtiri, &c. & hæc mihi videtur sentẽtia Guilielmi Parisien- sis lib. de legib. cap. iam igitur fol. 9. col. 4. vbi do- cet nos, sine verbis, aut scripturis, imò & sine no- tione Dei obligari sub culpa, & peccato ad seruā- dam honestatem moralem per legem quandam, quæ est in anima nostra, quam dicit esse naturam ipsam, vel sapientiam, artémque honestè, & rectè<-P>@@
Clariùs hoc idem docet D. Thomas qu. 104. art. 1. vbi ait, præcepta moralia habere vim obligandi ex
lia, quia in se considerata non habent absolutè ra- tionem debiti, sed ex aliqua institutione. Male ergo, vel saltem impropriè Sayrus lib. 3. Thesauri cap. 2. nu. 1. loquens de lege diuina, ab- strahendo à naturali, & positiua, æterna, & tempo- rali dixit, legem diuinam esse, quæ immediatè à Deo instituta est; nam æterna non est instituta à Deo: sed est ipsum dictamen æternum in seipso spectatum: naturalis etiam non est propriè ex in- stitutione diuina.
------------------------------------------------------------ Quæ sit materia circa quam versatur lex naturæ. in affirmatiuum, & negatiuum, ita & lex naturæ: quædam enim est af- firmans, seu præcipiens, alia negans, seu prohibens, aut vetans. Vetantur quę turpia, & vetari hac lege est iudicari turpia: præcipiuntur honesta, & necessaria ad hoc, vi ho- mo turpiter non se habeat: & hoc est præcipi ho- nesta, & necessaria iudicari: multa sunt mala, quia prohibita hac lege, licet non sint prohibita lege positiua. De quo vide D. Thomam hac qu. ar. 2. & sequentibus, & quæst. 100. art. 2. vbi Caietanus, Sotus 2. iust. qu. 3. art. 8. Victoria relect. de homi. nu. 3. & 4. Augustinus 1. de lib. arb. cap. 3. vbi ait adulterium, & alia huiusmodi, nō ideò mala esse, quia vetantur aliqua lege (scilicet positiua) sed ideò vetari lege, quia mala sunt. Secundò, ad legem naturæ pertinent nō solùm principia aliqua per se nota, sed etiam aliquæ cō- clusiones: oppositum tenent aliqui, citantes pro se D. Thomam hac quæst. 94. art. 2. in principio, vbi ait, præcepta legis naturæ esse prima principia practica, & art. 3. vbi ait, multa studiosè fieri ad quæ natura nō
& ea non esse de lege naturæ: citatur etiam Durā- dus, tract. de legib. sed malè, potiùs enim dicit ius naturæ versari etiam circa conclusiones, vt rectè refert Turrecremata cap. ius gentium d. 1. art. 1. nu. 3. Sed pro illa sententia arguitur, quia conclu- siones aliquæ euidẽter deductæ ex principiis mo- ralibus pertinent ad ius gentium: cur ergo nō om- nes? Ius autem gentium, est aliud à naturali: ergo nulla conclusio pertinet ad ius naturæ. Antecedẽs probatur, ex l. 1. 2. & 3. & l. omnes, cum aliis ff. de iust. & iure, & l. bona fide, ff. depositi. Vbi aliqua tribuuntur iuri gentium, quę per euidentem con- sequentiam ex principiis moralibus deducuntur. sed nostram sentẽtiam tenet expressè D. Thomas hac quæst. 94. art. 4. 5. & 6. & quæst. 95. art. 2. quæst. 100. art. 1. 2. & 3. Caietanus, Conradus, Medina, & alij his locis, Valentia disp. 7. quæst. 4. punct. 2. So- tus iust. quæst. 4. art. .& lib. 3. quæst. 1. art. 3. Iuri- speriti grauiores apud Couarruuiam reg. peccatũ parte 2. §. 11. nu. 4. Pinellus 16. de rescin. vend. in Rubrica part. 1. ca. 1. nu. 7. & sequent. Ferdinādus, Mendoza, lib. de pactis, quem latè retulimus, disp. 1. sect. 2. Turrecremata suprà, & Durandus qui<-P> @@0@ @@1@ tium naturale esse. Nostra igitur sententia asserens omnes conclu- siones obligantes ad aliquid, ex vi solius rationis naturalis sine vlla voluntaria institutione hu- mana, vel diuina, pertinere ad legem naturæ. Pa- tet ex Arist. 5. Eth. cap. 7. vbi dicit, iustum naturale
stitutione, & arbitrio hominum, & Isid. 5. ethym. c. 4. & refertur cap. ius naturale dist. 1. ait, ius natu-
Tullius ait, ius naturæ est quod non opinio genuit, vt refert Turrecremata suprà: sed ius, quod versatur circa conclusiones euidenter elicitas ex principiis naturæ, nō genuit opinio, nec humana cōstitutio: ergo est ius, & lex naturæ. Confirmatur primò, quia inter ius positiuum, & naturale non da- tur medium: sed conclusiones illæ non pertinent ad ius positiuum, cùm agant de rebus secũdùm se, & non vt subsunt constitutioni humanæ, vel di- uinæ arbitrariæ, & voluntariæ: ergo pertinent ad ius naturæ. Confirmatur secundò, quia omne quod secundùm se est malum, prohibetur lege na- turæ, & quod est necessarium secundùm se, præ- cipitur eadem lege, sed malum & bonum de quo tractant conclusiones, potest esse huiusmodi: ergo tale pertinebit ad legem naturæ. Confirmatur ter- tiò, quia ad obligandũ per se, & sine iure positiuo impertinẽs est, quod intellectus cum discursu, vel sine discursu intelligat aliquid esse turpe, aut ne- cessariũ, sed si id cognoscat sine discursu, obliga- bit absque vllo iure positiuo: ergo similiter si id intelligat cum discursu: & sic in vtroque casu il- lud pertinebit ad legem naturæ. patet in fornica- tione, vsura, cultu Dei, & aliis multis, quæ perti- nent ad ius naturæ; tamen eorum turpitudo vel necessitas solum cognoscitur per discutsum. Ad primum testimonium D. Thomæ respōdeo, loqui de primariis præceptis iuris naturæ, vt locis pro conclusione citatis se explicuit. Quid autem in 2. testimonio velit, notatione 4. exponemus: quod verò ait quæst. 91. art. 3. conclusiones dedu- ctas ex primis principiis pertinere ad legem hu- manam, solùm significat, præcipi solere lege hu- mana, quia ratione non facilè, neque ab omnibus cognoscuntur, vt ipsemet explicat quæst. 95. ar. 2. in fine: aut intelligitur de conclusionibus, in qui- bus non agitur de turpitudine, vel necessitate ob- iecti secundùm se, sed de cōuenientia præcipiendi illud tamquam salutare, & commodum, vel pro- hibendi illud tamquam noxium, & incommodũ: vt cum præcipimur adesse sacro in die domini- ca, &c. Ad rationem respondeo, ius gentium strictè sumptum esse positiuum, & non naturale, secus la- tè dictum, de quo sæpe loquuntur Iurisperiti, & vocant illud naturale, vt glossa Accursij l. bona fi- des ff. depositi, & consonat Cicero, Tusc. 2. dicens in omni re omnium gentium consensus lex naturæ pu- tanda est. Sed de hac re multa dixi disput. 2. se- ctione 4. Obserua tamen primò, sicut conclusiones eui- dẽter deductę ex principiis moralibus, sine vllo iu- re positiuo obligantes, euidẽter continent ius na- turæ: ita quæ probabiliter deducuntur, continere illud probabiliter, & esse leges naturę non certas,<-P>@@ <-P>sed probabiles, in quibus si falsitas enuntiaretur, non essent leges naturę verè, sed apparenter: quia conscientia erronea non est verè lex. De legibus autem naturæ certis intellige, quod ait Valentia illo pun. 2. omnia iura naturæ esse euidentia, ne- garique non posse, nisi ex praua consuetudine aut pertinacia, vel affectu excęcante, & impediente. Secundò, obserua D. Thomam, Caietanum & alios, hac quæst. 94. art. 2. & Valentiam suprà di- stinguere, vt quædam principia practica sint per se nota omnibus, quædam verò non omnibus, sed quibusdam videlicet, quia à nonnullis termini nō penetrantur, vel argumenta fortia, aut affectus ve- hementes impediunt, ne homo præstet assensum. Sic in materia de habitibus dixi, argumenta appa- rentia impedire posse assensum conclusionũ eui- dentium: imò & principiorum, præsertim in ho- minibus carẽtibus habitu. Tertiò, obserua ex par- te inclinationis naturalis, cui præcepta naturalia accōmodantur, sumi varias leges naturales. Quod perspicuum est, & tractatur à D. Thoma art. 2. & à Valentia illo pun. 2. Quartò obserua, quod ait D. Thomas art. 3. omnes actus virtutum sub cōmuni ratione pertinere ad ius naturæ, non verò sub ra- tionibus particularibus bene exponi à Soto. 1. iust. quæst. 4. art. 3. Conrado, Vazquez hîc art. 3. Valẽ- tia punct. 4. omnium virtutum actus sunt in præ- cepto naturali, non tamen omnes earum actus, vt expressè docet D. Thomas, 2. quæst. 104. art. 2. ad 1. Caietanus, & alij ibi: itaque nulla est virtus, cu- ius actus non sit aliquando in præcepto obligan- te saltem sub veniali, consonat Aristoteles 5. eth. cap. 1. vbi in omnibus virtutibus cardinalibus ali- quid à lege præceptum ostendit, imò omnes actus omnium virtutum cadunt sub præcepto naturæ, quantùm ad aliquem modum, licèt non quantùm ad substantiam: nam ratio omnibus modum ali- quem præscribit, sine quo si fiant, turpiter, & non studiosè fient: vt si fiant propter malum finem, vel tempore, aut loco non conueniente, vel iure positiuo vetante, de quo Caietanus art. 3. vel vir- tutum actus, vt studiosi sunt, dicuntur cadere sub præcepto; quia secundùm opinionem asserentiũ, non dari saltem per se, & seclusa ignorantia, vel inaduertentia, actus indifferentes in indiuiduo, præceptum habemus exercendi bonum actum, supposito quod operari velimus, vt notat Valen- tia illo pun. 4. & hoc est quod ait D. Thomas illo art. 3. omnes actus virtutum, vt virtuosi sunt, esse de lege naturali: quia vnicuique propria ratio na- turaliter dictat, vt virtuosè agat. Imò nullus, aut ferè nullus actus est, qui concurrẽtibus aliquibus circunstantiis non cadat sub naturali præcepto, vt si præcesserit eius præceptum positiuum, votum, iuramentum, promissio, aut sit necessarius ad vi- tandum scandalum, ad vitam, vel salutem tuendā, aut ad quid simile. Alij explicant D. Thomam de lege latè dicta, vt se extendit ad dictamina nō obligantia: sed ex- positio hæc nulla est, sic enim non negasset, ali- quos actus virtutum in particulari esse de lege na- turæ. Vazquez, Caietanus, & nōnulli alij D. Tho- mam exponunt, vt actus virtutum sint de lege naturæ in communi, & non in particulari, & cum certis circunstantiis, quia lex naturæ non præci- pit illas circunstantias, sed vel non sunt præceptę, vel sunt præceptæ iure positiuo: & interdum lex naturæ prohibet actum cum illis circunstantiis, vt<-P> @@0@ @@1@ determinauit pœnam, vt esset suspensio, lex natu- ræ præcipit abstinẽtiam, positiuam determinauit id ad certos dies: lex naturæ præcipit in communi reddere depositum, sed eadem vetat reddi, cum dominus est furiosus, & abusurus est deposito sci- licet ense: vitam seruare tenemur, sed nisi necessa- rium sit mori, ad bonum Dei, vel communitatis, aut ad proximi salutem spiritualem, iuxta ea quæ docet D. Thomas 2. 2. quæst. 26. de ordine charita- tis, & Pan. 1. cap. 3. debemus pro fratribus animas po-
Quintò obserua, non solùm pertinere ad legem naturalem, quæ ratio dictat esse faciẽda, vel omit- tenda homini in statu purè naturali: sed etiam quę in statu eleuationis: supposita enim cognitione talis status, ipsa ratio naturalis præcipit, quid in eo agendum, vel omittẽdum sit, siue cognitio sta- tus sit naturalis quoad substantiam, siue superna- turalis. Sumitur ex Caietano quæst. 100. articul. 1. D. Thom. eodem art. & duobus sequentibus, & est manifestum. Sextò obserua, omnia præcepta naturalia, vt docet Valentia illo punct. 2. constituere vnum ius, vnamque legem naturalem, non solùm vnita- te collectionis, & aggregationis, sed etiam vnitate ordinis. Nam ab eodem principio, scilicet naturali lumine proficiscuntur, & ad eundem finem vlti- mum referuntur: habéntque quemdam ordinem vel inter se, vel saltem ad vnum aliquod præceptũ naturale, ad quod reducuntur: vt ad illud, Omne bonum necessarium est faciendum: omne turpe fugiendũ. Sic omnia præcepta respicientia proximum redu- cuntur ad illud: Quod tibi non vis fieri, alteri ne fa-
Christus Matth. 7. Omnia quæ vultis, vt faciant vobis homines, & vos facite illis. Simile est Tob. 4. Quod ab alio oderis tibi fieri, vide ne tu aliquando alteri facias. Et illud, Diliges proximum tuum sicut teipsum: imò omnia reducuntur ad pręceptum dilectionis Dei, quia omnium violatione offenditur Deus: & ad pręceptum dilectionis sui, quia omnium violatio- ne violans læditur. Vnde bene Basilius regul. 2. fu- siùs disp. docet, ad præcepta dilectionis alia omnia reuocari: & Pererius Rom. 2. disp. 10. omnia præ- cepta naturalia reuocat ad illud Genes. 4. Sub te
enim est, qui appetitui dominatur: vt ex Cicerone 3. de Rep. docet Augustinus 4. contra Iul. c. 12. Sed mirabile est, quod Tertullianus lib. contra Iudæos ait, in lege abstinendi à ligno recognosci omnia
telligi potest: quia illa lex continebat aliquid per- tinens ad dilectionem sui, Dei, & proximi: ad hoc autem triplex dilectionis genus, omnia præcepta pertinent. Assumptum declaratur. Quia obedien- do illi legi, ostenderet dilectionem erga Deum, cuius gratia illam seruabat: & amorem erga se, & proximum, quos sic liberaret à morte corporali, & spirituali. Violando autem illam legem omnes hos amores læderet. Scholiastes autem Tertullia- ni ipsum explicare videtur, vt tunc Deus primis parentibus cum illo præcepto positiuo legem na- turalem impresserit, in qua implicitè aut virtute continentur omnia præcepta moralia, data in le- ge Vel intellige Tertullianum, vt in illo præcepto recognoscantur omnia posteà data in lege Moysi, quia vice illorum omnium vnum illud datum est,<-P>@@
præcipiendi, quam Deus in lege Moysi seruauit, fuit enim primum præceptum positiuum datum à Deo, cuius instar fuêre sequentia. Septimò obserua, quòd D. Thomas art. 2. ait, propositionem per se notā esse quando prædicatũ est de intrinseca ratione subiecti, non ita esse in- telligendum, vt semper ita sit, nam multæ sunt per se notæ, in quibus prædicatum non est de in- trinseca ratione subiecti; sed passio, vel effectus, dansq́ue aliquid extrinsecum, vt probat bene Va- lentia illo punct. 2. ad tertium: imò interdum præ- dicatum est de essentia subiecti: tamen propositio non est per se nota, nec per aliud: quia non est, vn- de euidenter cognoscatur rem illam esse talis ge- neris, vt quod cœlum sit corpus simplex, & incor- ruptibile, quòd quantitas sit accidens, quòd lux sit qualitas, & non corpus, &c. Octauò obserua, in hac sect. disputari potuisse, an modus cadat sub lege: sed quia de hoc tractat D. Thomas quæst. 100. art. 9. & 10. agens de præce- ptis decalogi, in eum locum quæstionem hanc fuisse reseruatam. Nonò obserua, non aduersari ei, quod superius diximus, cuiuscumque scilicet virtutis aliquem actum esse in præcepto, quòd nullus actus virgi- nitatis, vel paupertatis euangelicæ videtur esse in Yüklə 18,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|