Iskat-i salat: 7 Iskat-i savm: 7

İrtica:

Geriye dönmek istemek, geride kalan bir zaman dilimini ve onun değerlerini özlemek, gericilik şeklinde tanımlanan irtica ve gerici sıfatının karşılığı olan mürteci, batı­lılar ve onların yerli uzantıları tara­fından müslümanlara atılan bir ifti­radır. Bu tür iftiraların amacı müslü­manları sürekli baskı altında tutmak­tan başka bir şey değildir.

Oysa yaşama tarzı ve anlayış olarak İslam öncesi toplumlarda da var olan bir takım değerleri kendilerine dayanak yapan çağdaş uygarlık savunucu­ları, para, cinsel serbestlik, refah düzeyi» bilimsel ve teknik gelişme gibi unsurları dünyaya düzen verecek sahte tanrılar olarak sunmaktadırlar.

Buna karşılık bireysel ve toplumsal mutluluğu arzulayan müslümanlar, in­sanlığa yüce Allah'ın gönderdiği bü­tün şeriatlerin Özü olan ırz, mal, can, akıl ve soy güvenliğini sağlamaya yönelik ve her dönemde geçerliliğini koruyan temel ilkeleri Önermektedir­ler, Diğer tarafta ise insanın heva ve heveslerine göre biçimlendiği için temel niteliği değişmeyen, ama tarihin her döneminde değişik isimler altında temsilci bulan beşeri sistem savunucu­ları kendilerini ilerici olarak vasıflan-dınnaktadır.

Gerçek bir değerlendirme için yapıl­ması gereken geri ve ileri kavram­larının yaptığı bütün çağrışımları bir yana bırakarak insanlığı hangi yönte­min daha mutlu edeceğine karar ver­mektir. ¹⁶⁶

İrtidat:

Müslüman olduktan son­ra, islam dinini terk ederek başka bir dine ya da eski dinine dönmek, trtîdat

eden kişiye mürted denilir. İslam'dan çıktığını açıkça gösteren söz ve dav­ranışlarda bulunan müıtecl kimse, tevbe etmediği taktirde İslam idaresi tarafından İdam ile cezalandırılır. ¹⁶⁷

Hz. İsa:

İsrailoğullanna gönderildiği Kur'an'da bildirilen hak peygamberler­den biri. Kendisine kitap olarak İncil verilmiştir. Hz. Meryem'in oğlu olan İsa Peygamber'in doğumu bile bir mucizedir. Kur'an'ı Kerim'in anlattığına göre, Hz. Meryem Beyt-i Makdis'de bulunduğu bir sırada Cebrail (a.s) insan kılığında gelip Allah tarafından kendisine bir çocuk verileceğini müjdelemiştir. Böylece Hz. Meryem kendisine insan eli değmeden, bir mu­cize olarak, Allah'ın ol emri ile hami­le kalmıştır. ¹⁶⁸ Aynı surede anlatıldığına göre, Hz. İsa, annesini kınayanlara, daha beşikte iken konuşarak, kendisi­nin Alah'ın kulu olduğunu ve peygamber olarak gönderildiğini açıkladı. İsrailoğuUannı Allah'a iman ve kulluk etmeye, İncil'e inanmaya, ve kendisini peygamber olarak kabule davet etti. Fakat havariler hariç kendisine kimse inanmadı. ¹⁶⁹ Yahudiler onu öldürmeyi planladılar. Ancak Allah onların tuzaklarını boşa çıkardı. İsa zannederek başka birini astılar, sonra da 'Meryemoğlu İsa Mesih'i biz öldürdük' dediler. Oysa Kur'an-ı Kerim'in kesinlikle ifade ettiği gibi, onu öklüremediler. "Allah onu kendi katına yükseltti.¹⁷⁰ Yine Kur'an-1 Kerim, Hz. İsa'nın peygamberimiz Hz. Muhammed'in geleceğini müjde­lediğini de bildirmektedir ¹⁷¹ Miraç gecesi Hz. İsa ile görüş­müş olan peygamber etenelimiz şöyle buyuruyor: "Canım elinde olan Al­lah'a yemin ederim ki, adaletli bir hakem olarak Meryemoğlu İsa size gelecek, haçı kaldıracak, domuzu öldürecek, cizye vergisini kaldıracak ve mal o kadar çoğalacak ki. zekat alacak kimse bulunamayacak." Hz. İsa İslam şeriatına göre hükmedecek­tir. (Konuyla ilgili olarak lîkz. llristiyaıılık, İncil, Havariler, İman, Hz. Meryem maddeleri) ¹⁷²

İsabeti Ayn:

Göz değmesi ¹⁷³

Îsâr:

Başkasını kendi nefsine tercih etme duygusu, diğergamlık. Elindeki bir şeyi kendisinin ihtiyacı da olduğu halde başka bir ihtiyaç sahibine ver­mek.

Bu davranış cömertlikten daha üs­tün bir fazilet olarak kabul edilmiştir. Bu tutumun ideal sembolü, Kur'an-ı Kerim'de de övülmüş bulunan En-sar'ın tavrıdır: "Kendileri ihtiyaç için­de olsalar bile, başkalarını kendi öz canlarına tercih ederler.¹⁷⁴ İslamiyet, gereksiz yere saçıp savur­mayı, israfı kınadığı, yasakladığı gibi, cömertliği ve isân övmüş, teşvik etmiştir. ¹⁷⁵

İshak:

Kur'an'da ismi geçen pey­gamberlerden birisidir. Babası Hz. İbrahim peygamber, annesi ise Hz. Sâre'dir. Kur'an-ı Kerim'de de bildiril­diğine göre melekler, daha doğmadan önce Hz. İshak'ı Hz. İbrahim ve Hz. Sare'ye müjdelemişlerdir. Bu sırada Hz. Sare oldukça yaşlı bulunduğu için, bu habere şaşırmıştı. Ancak yüce Allah'ın her şeye gücü yeteceğini bili­yordu. Nitekim müjde gerekleşmiştir. Kur'an-ı Kerim'de onyedi yerde ismi geçen Hz. İshak Şam ve Filistin halkına peygamber olarak gönderil­miştir. ¹⁷⁶

İslâm:

Hz. Muhammed aleyhisse-lam'ın getirmiş olduğu dinin adi"dır. Bu kelime aranarak bulunmuş ve seçilmiş değil, Allahu Tealâ tarafından ihsan bu-yurulan bir isimdir; bunun için; "Size din olarak İslâm'ı kabul ettim. ¹⁷⁷buyrulmuştur.

Dilciler, müfessirler ve müsteşrikler "İslâm" kelimesinin manasını dildeki asıl manasına irca ediyorlar. Bu mevzu etrafında araştırma birçok münakaşaya yol açmıştır. Biz burada yalnız ekseri­yet tarafından kabul edilen fikri ele alacağız. Dilde (arapça) (s 1 m) madde­sini gözden geçirirsek şu mânalara geldiğini görürüz:

1- Zahirî ve batım noksanlıklardan kurtulmak, felah ve necat bulmak: Lü­gatlerde, selem, selm, es-selâm, "zahiri ve batınî âfetlerden kurtulmak ve berî olmak" mânalarına geliyor.

2- Sulh ve emniyet: Dilciler, es-silm, es-selem ikisi de sulh ve selamet manasınadır, diyorlar.

3- İtaat ve İnkıyat! etmek: Es-selem, es-selm, es-silm teslim olma ve itaat etmek ve inkıyad etmek mânalarına gelir.

Şer'î (dinî) mânası: İslâm, Allah'ı bir­lemek (tevhid), O'na boyun eğmek inkıyad etmek ve kalben bağlanmak ve nezd-i ilahiden gelen din esaslarına iman etmektir.

Kur'an-ı Kerim, İslaıiH, şirkin zıddı olarak kullanıyor ve şöyle buyuruyor: "De ki: lîen, gökleri ve yeri yaratan Allah'tan gayrisini nasıl yâr edinebi­lirim ki kimseye ihtiyacı olmayan ve her muhtacın rızkını veren O'dur. de ki: Bana Allah'a teslim olanların (müslüinan olanların) birincisi olmak emredildi. Allah'a sakın şerik koşan­lardan olma. (denildi)" ¹⁷⁸Diğer bir yerinde de küfrün zıddı olarak kullanıyor ve şöyle buyuruyor: "O size melekleri ve peygamberleri Rab itti­haz edin, diye emretmez. Siz müslü-man olduktan sonra size hiç küfrü (imansızlığı) emreder mi?" ¹⁷⁹

Yine Ailahu Teulâ, İslâm'ı, ihlâs mânasına alıyor: "Kendisini büsbütün Allah'a teslim etmiş olan, iyilik eden ve dosdoğru yolda olup Allah'ın dost edindiği ibrahim'in dinine uyan kim­senin dininden daha güzel din olabilir mi?" ¹⁸⁰ Bu âyet-i kerimede, Cenab-ı Hak, kendini Rab tanıyan kim­seleri methediyor.

İslâm, Kur'an-ı Kerim'de, Allah'a bo­yun eğmek ve O'na teslim olmak mânasına da gelmektedir. "Rabbınıza sığının ve O'na teslim olun" ¹⁸¹ Kur'an-ı Kerîm, (Esleme) kelimesi­ni, bu mânada, bazan mü'min ve kâfirle­rin hepsine ıtlak etmiştir. Zira, onlar, yaratılışları hasebiyle istesinler, isteme­sinler, bizzarure, Allah'a boyun eğmiş, inkıyad etmiş ve O'nun yarattığı âlemin kanunlarına uymuşlardır. Bunun için, Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyurulııyor: "Onlar Allah'ın dininden gayri bir din mi arıyorlar? Halbuki bütün gök-tekiler ve yerdekiler ister istemez O'na (bütün varlıkları ile) teslim olmuşlardır. Hepsi de O'na dönece­klerdir". ¹⁸²

Burada (esleme), Ailahu Tealâ'nm emrine boyun eğmek, O'nun âlemde koyduğu nizama itaat etmek manasınadır. Sonra, "isteyerek kendini büs­bütün Allah'a teslim etmiş" mânâsına kullanıldı. Bu durumda müslüman, Allah'a itaati kabul edendir. Böylece o kimsede tabiî ve iradî itaat içtima' etmiş oluyor. Bunun için müsliın (ınüslüman) kelimesi Allah'a ve herhangi bir pey­gambere boyun eğen kimseye ıtlak edil­di. Kur'an-ı Kerim'de, Nuh aleyhisselamın şu sözü haber veriliyor: "Bana emrolunan, müsl umanlar dan (hakka teslim olanlardan) olmaktır". ¹⁸³ Yine, Ailahu Tealâ Peygamberi İbrahim'in şu sözünü irat buyuruyor: "Biz onu dünyada (nübüvvet ve hak din ile müşerref kılarak) seçmiş bulu­nuyoruz. O ahirette de salihlerden-dîr. Ona Rabbi: kendini (can ve yü­rekten) Hakka teslim et demiş, o da: kendimi Âlemlerin Rabbına teslim ettim, demişti".¹⁸⁴ Kur'­an-ı Kerim'in bize hikaye ettiğine göre, Yusuf peygamber Rabbına hitap ede­rek, diyor ki: "Dünyada da, ahirette de, yârım, yardımcım sensin! Tesli­miyet içinde olduğum halde canımı al ve beni doğrular zümresine kat. ¹⁸⁵ Keza Musa Peygamber kav­mine şöyle diyor: "Ey kavmim! Allah'a iman etmiş iseniz, muslini ise­niz yalnız O'na mütevekkil olun¹⁸⁶ Yine İsa aleyhisselâm'dan da şunlar anlatılıyor: "Vakta ki İsa onların küfürlerinde (İsrar ettikleri­ni) hissetti, bana yardım edecek olan­lar kimlerdir? dedi. Havariler: Allah için sana yardım edenler bizleriz, de­diler. Allah'a inandık, sen de bizim müslüman (Allah'a teslim) olduğu­muza şahit ol". ¹⁸⁷

Sonra, Cenab-ı Hak, son Resulünü ta­mamlamış şeriatıyla gönderdi. Ailahu Teâlâ, Hz. Muhammede hitaben söyle buyuruyor.

"Nuh ile ondan sonraki peygam­berlere valıy gönderdiğimiz gibi sana da valıy gönderdik, ibrahim'e, İs­mail'e, Ishak ve Yakub'a, Yakub'un evlâtlarına, İsa'ya, Eyyüb ve Yıınıısa, Harun ve Süleyman'a da vahiy gönderdik. Davud'a Zebur'u verdik. Sana evvelce kıssalarını beyan ettiğimiz peygamberler (gönderdiğimiz gibi) kıssalarını beyan etme­diğimiz peygamberler de gönderdik. Allah, Musa'ya hitap ederek onunla sözleşti. Biz peygamberi müjdeleyin ve korkutucu olarak gönderdik. Tâ ki peygamberlerden sonra insanların Allah'a karşı ileri .sürecek bir baha­neleri olmaya, Allah, azizdir, hâkim­dir". ¹⁸⁸

Allah'ın vahdaniyetine Davet eden Dinler: Allahu Tealâ'nın gönderdiği her peygamberin ancak Allah'ı belirlemeğe (Tevhid) davet etiğini Kur'an-ı Kerim haber veriyor. Bunun için, Cenabı Hak, Rasulü Muhammedi aleyhisselâin'a şu kavl-i şerifi ile hitap ediyor: "Senden evvel hiç bir peygamber göndermedik ki ona: Renden başka tapacak yok­tur, yalnız bana tapın, diye vahyetmiş olmayalım".¹⁸⁹ Keza, Cenab-ı Hak, Resulü Muhammetl aleyhisse-lâm'a, yahudi ve hristiyanları bu esasa göre davet etmesini emretti: "De ki, Ey ehl-i kitap, Geliniz aramızda birle­şeceğimiz bir kelime etrafında topla­nalım; o da, Allah'tan başkasına kulluk etmemek, O'na hiç bir şerik koşmamak, Allah'tan gayri içimizden bazılarını Rab ittihaz İtmemektir. Onlar yüz çevirirler­se, deyiniz ki, şahit olun biz müslimiz".¹⁹⁰ Kur'an-ı Kerim bu âye­tlerde, Cenab-ı Hakkın gönderdiği her peygamberi kendi vahdaniyetine davet için vazifelendirdiğini haber vermekte­dir. O halde dinlerde tevhide uymayan akideler sonradan girme inançlardır.

Azgınlık ve Taşkınlık Sebebiyle Din­deki İhtilaf: Din birdir, onda ihtilâfa düşmek gerekmez. Yalnız asırların bize bıraktığı ihtilâfa sebep, dinî emirlere karşı taşkınlık ve azgınlıklara, bazı in­sanların baş olmak hevesine, dünyevî menfaatlere erişebilmek için din adam­ları tarafından yapılan tahrifler olmuş-

tur. İşte Hz. Muhammedin risaleti bu hakikati meydana koymak ve bütün in­sanları islâm dini etrafında toplamağa dâvetden başka ibadet edilecek bir mabud bulunmadığına şahittir, melekler de şahit, ilim sahipleri de hakkaniyeti teyit ederek buna şahittirler. O'ndan başka ibadet edecek mabud yoktur. Aziz O, Hâkim O. Allah nezdinde din, yalnız İslâmdır. Kitap verilenler, ancak onlara ilim geldikten sonra, aralarındaki hasetten dolayı, ayrılıklara düştüler. Kim Allah'ın âyetlerini inkâr ederse, Allah da onların hesabım çarçabuk gö­rücüdür. Onlar seninle çekişecek olursa, de ki: Ben, bana tâbi olanlarla beraber, kendimi kamilen Allaha teslim ettim. Kendilerine kitap verilenlerle (verilme­yen) ümmilere de ki: Siz de teslim oldu­nuz mu? Teslim olurlarsa doğru yolu bulmuş olurlar. Yüz çevirirlerse sana düşen yalnız (Allah'ın gönderdiğini) bil­dirmektir. Allah kullarını görücüdür.¹⁹¹ Üzerinde ihtilaf edil­meyen yalnız bir din okluğuna göre, hristiyan, yahudi ve müslümanlar arasındaki ihtilâf, ayrıca her taifenin fırka­lara ayrılması ve aralarında düşman­lığın meydana gelmesi, taınamiyle, yer­yüzüne yalnız sulh ve sükûn temin ede­cek fertler ve milletler arasında muhab­bet doğuracak ilâhi talimlere muhaliftir. Yine bunun için risalet-i Muhammedi onların ayrıldıkları hakikati apaçık orta­ya koyarak, muhalifleri uzlaştıran bir ri-salettir. Kur'an-ı Kerim, mü si umanları bu ihtilaftan tahzir etmiştir. Bunun için, Cenab-ı Hak, Hz. Muhammed'e tâbi olanlara şöyle hitab buyuruyor: "O size dinden Nuh'a emrettiğini, sana vahyettiğimi İbrahim'e, Musa'ya ve İsa'ya emrettiğimizi, apaçık beyan etti. "Dini doğru tutun, onda ayrılığa düşmeyin". Müşrikleri (dine) davet dilediğini kendine seçer, (Her zaman) ona dönenleri, kendine iletir. Onlar ancak kendilerine ilim geldik­ten sonra, birbirlerine olan hasetle­rinden dolayı ayrılığa düştüler, Rab-bin tarafından muay-yen bir zamana kadar, bir söz geçmeseydi, onların arasında hüküm verilecek iş olur bi­terdi. Onlardan sonra kitaba vâris edilenler ona dair, kuvvetli bir şüphe İçindedirler, Kundan dolayı insanları davete devam et. Sana emrolduğıı gibi doğrul, onların heva ve hevesleri­ne (süfli arzularına) uyma. De ki: Allalıın kitapta vahyettiğine inandım. Aramızda adaleti icra ile em rol undum. Allah bizim de Rabbimizdir. Sizin de Rabbinizdİr. Bizim işle­diğimiz bize, sizin İşledikleriniz size ait. Artık sizinle aramızda nizaa sebep kalmadı. Hak Tealâ bizi birlik­te toplayacak. Dönüş de ancak O1 nadir". ¹⁹²

O halde Risalet-i Muhammedi'nin ga­yesi, dinlerde sonradan meydana gelen bid'atleri atarak temizleyip, onları asıllarına icra ile, daha önceki dini ka­nunları ncshedea tam noksansız bir kanım (şeriat) getirmek olmuştur. Bu şeriat (sonra ilerde isbat edeceğimiz gibi) İnsanın aklî gelişmesine uygundur, her zaman ve mekân için sahihtir. Ken­dinden gayrinin hükmünü ortadan kaldıran (nesheden), Allah indinde, ondan başkasının makbul olmadığı ye­gane kanun (şeriat) işte budur. Nitekim Kur'an-ı Kerim bunu şöyle açıklıyor:

"Kim İslâmdan başka din ararsa ondan kabul olunmaz. (Ârirette de ziyan edenlerden olur.¹⁹³