İsmail arabaci kiMDİR

1.NAHLAR (veya VAYNAHLAR):  Kafkasya'nın stratejik önemi en büyük noktalarından birinde yaşayan dağlı Nah toplulukları genel olarak birbirlerinden lehçe farklılıkları ile ayrılır.

a.Çeçenler, Vaynahların ana kitlesini meydana getirirler.

b.İnguşlar, İnguşlar diğer bir Nah grubudur ve Çeçenler ile Osetler arasında yaşarlar.

c.Kistler, Gürcistan’ın Çeçen sınırında Tuşa ve Alazan ırmaklarının kaynaklarında ve Pankisi vadisinde oturan bu küçük grup daha çok Gürcü unsurları ile etkileşim halindedir.
2. DAĞISTAN HALKLARI:

Kafkasyanın en çeşitli topluluklarının yaşadığı bölge olan Dağıstan’da Kafkas Dil grubundan olan 4 ana  grup yaşamaktadır.  Kafkasya'nın yerlisi olan bu halklar (Avarlar, Lezgiler,  Laklar ve Darginler) daha çok dağlık bölgelerde yaşarlar.

a) AVARLAR :  Lezgilerden sonra Dağıstan'ın en kalabalık kabilesi Avarlar'dır.  Kendi aralarında  ise en kalabalık grubu esas Avarlar meydana getirirler. Dil yönünden üç gruba ayrılırlar;

 ı. Avar (Maarulal),

ıı. Andi (Bottlih, Godoberi, Karatin, Bagvalal, Çamalal, Tindi ve Açvaçiş gibi alt gruplara ayrılırlar)

ııı. Dido (Hinuk, Çvarşin ve Kapuçinler gibi alt gruplara ayrılırlar)

b) LEZGİLER: Dağıstan'ın güney-doğusunda yaşarlar Samur Nehri'nin orta ve yukarı mecralarında ve Şamahi yöresine kadar uzanan alanda yayılmışlardır. Doğu ve güney-doğuda Azeriler ile karışmışlardır bu nedenle Türkçe Lezgiler arasında geniş ölçüde yayılmıştır.  Rutul, Kütin, Agul, Budukh, Dzekh, Tabasaran, Tsakhur, Udi ve Khinalug gibi alt kollara ayrılırlar. Kürinler ve Tabasaranlar en kalabalık gruplardırlar.

c) LAKLAR: (Gazi Kumuklar) Orta Dağıstanda yaşarlar.

d) DARGİNLER:  Lezgi diline yakın bir dil konuşan Darginler bu nedenle Lezgi kabileleri arasında da sayılırlar. Akuşa, Sutkur, Sırhal, Urkarak, Horakan, Kaytak (Haydak) ve Kubaçi gibi gruplara ayrılırlar.

Dağıstan’daki dağlı kabilelerin aralarında bulunan doğal engeller (dağlar, tepeler, derin vadiler vs.) Batı Kafkasya’daki kadar olmasa da buradaki toplumlar arasında da çeşitli dil farklılıkları doğurmuştur.

 

III. Grup:  Güney-Batı Kafkasya halklarıdır ve dört ana gruba ayrılır.

 

1.GÜRCÜLER

Çoruh Vadisi'nden doğuda Alazan Irmağı ve Zakatali Mıntıkası'na kadar, kuzeyde Kafkas Dağları'nın güney eteklerinden güneyde Gümrü-Elizavetpol hattında kadar uzanan geniş bölgede yaşarlar. Kuzeyden Abhazlar, Svanlar, Ossetler, Çeçenler ve Lezgilerle komşudurlar. Güney-doğuda ise Azerilerle sınırları aşağı yukarı Nuha yakınlarından geçer. Güneylerinde Ermeniler bulunur. Dil bakımından "Güney-Batı Kafkas Dilleri Grubu"ndan olan Gürcüce çeşitli gruplara ayrılır.

 a- Asıl Gürcüler: Tiflis çevresinden ibaret olan Kartli ile doğusunda bulunan Kakheti'de otururlar. Zakatali civarında oturan İnguiller'de bu gruba dahil edilirler. Resmi Gürcü dili bunların konuştuğu dildir.

b- İmeretler: Riyon ile Yukarı Kura ırmakları arasında Chiatura civarında otururlar.