İyaz b. Ganm 5 Bibliyografya : 5

İYAZ B. GANM 5

Bibliyografya : 5

İYAZ B. MUSA 6

İYÂZÎ, EBÛ NASR 6

Bibliyografya : 6

İYİLİK 6

İYİMSERLİK 6

Bibliyografya : 9

İYİSAN, İHSAN 9

Bibliyografya : 9

İYNE 9

Eserleri. 10

Bibliyografya: 10

İZAFET 11

el-İZAH 11

el-İZAH 11

Bibliyografya : 12

İZAHU'I-MEKNUN 12

İZBUDAK, VELED ÇELEBİ 12

Eserleri. 13

Bibliyografya : 13

İZDİN 14

Bibliyografya : 15

İZHAR 15

İZHAR 15

Bibliyografya : 15

İZHARÜ'L-ESRAR 15

Bibliyografya: 16

İZHÂRÜ'L-HAK 16

Bibliyografya : 17

ÎZİN 17

Bibliyografya : 19

Fıkıh. 19

Bibliyografya : 22

Tasavvuf. 22

Bibliyografya : 23

İZLADI 23

Bibliyografya : 25

İZMİR 26

Bibliyografya : 34

Bugünkü İzmir. 35

Bibliyografya : 36

Mimari. 37

Bibliyografya : 40

IZMIRI, MEVLÂNÂ MEHMED 41

Eserleri. 41

Bibliyografya : 41

İZMIRI, MUSTAFA 41

Eserleri. 42

Bibliyografya : 42

İZMİRLİ, İSMAİL HAKKI 42

Eserleri. 44

A) Kur'an İlimleri Ve Hadis. 44

B) Kelâm. 44

C) Fıluh. 45

D) Felsefe ve Mantık. 45

Bibliyografya : 46

İlmî Şahsiyeti ve Görüşleri. 46

Bibliyografya : 49

İZMİT 49

Bibliyografya : 54

Bugünkü İzmit. 55

Bibliyografya : 56

İZN-İ SEFİNE 56

Bibliyografya : 57

İZNİK 57

Bibliyografya : 59

Osmanlı Dönemi. 59

Bibliyografya : 61

Mimari. 62

Bibliyografya : 63

İZNİK KONSİLİ 64

Bibliyografya : 67

İZUTSU, TOSHİHİKO 67

Eserleri. 68

Bibliyografya : 69

İZVORNİK 69

Bibliyografya : 70

İZZEDDİN B. ABDÜSSELÂM 70

İZZEDDİN EFENDİ, EŞREFZADE 70

Bibliyografya : 71

İZZEDDİN el-KÂŞÎ 71

Eserleri. 71

Bibliyografya : 72

İZZEDDİN KEYKÂVUS 72

İZZET 72

Bibliyografya : 73

İZZET ALİ PAŞA 73

Eserleri. 74

Bibliyografya : 74

İZZET MEHMED PAŞA 75

Bibliyografya : 76

İZZET MEHMED PAŞA, DÂRENDELİ 76

Bibliyografya : 78

İZZET MEHMED PAŞA, SAFRANBOLULU 78

Bibliyografya : 79

İZZET MOLLA, KEÇECİZÂDE 79

Eserleri, 81

a) Manzum Eserleri. 81

b) Mensur Eserleri. 81

Bibliyografya : 82

İZZET PAŞA, AHMED 82

Bibliyografya : 83

İZZETİ MEHMED EFENDİ 84

Bibliyografya : 84

İZZİ SÜLEYMAN EFENDİ 85

Bibliyografya : 86

el-İZZÎ Fİ'T-TASRÎF 86

JACOB, GEORG 86

Eserleri, 87

Bibliyografya : 87

JAESCHKE, GOTTHARD 87

Eserleri. 88

Bibliyografya : 88

JAHN, KARİ 89

Eserleri, 89

Bibliyografya : 90

JANSKY, HERBERT 90

Eserleri. 90

Bibliyografya : 91

JAPONYA 91

I. Fizikî Ve Beşerî Coğrafya 91

Bibliyografya : 92

II. Tarih 92

Bibliyografya : 94

III. Japonya-Osmanlı İlişkileri 94

IV. Ülkede İslâm Ve Şarkiyat Çalışmaları 96

Bibliyografya : 98

JAUBERT, PİERRE-AMEDEE 98

Bibliyografya : 99

JAUNPÛR 99

Bibliyografya : 100

JAVA 100

JEFFERY, ARTHUR 100

Eserleri. 101

Bibliyografya : 101

JERPHANION, GUİLLAUME DE 101

Bibliyografya : 102

JOHNSTONE, H. A. MUNRO BUTLER 103

Bibliyografya : 104

JONES, SİR AVİLLİAM 104

Bibliyografa 105

JOURNAL ASIATIQUE 105

Bibliyografya : 106

JOURNAL OF THE ROYAL ASIATIC SOCIETY 107

Bibliyografya : 107

JON TÜRKLER 107

Bibliyografya : 111

JUYNBOLL, THEODORUS WİLLCM 112

Eserleri. 112

Bibliyografya : 112

JUYNBOLL 113

Bibliyografya : 113

KAADE 113

Bibliyografya : 114

İYAZ B. GANM

Ebû Sa'd (Saîd) İyâz b. Ganm b. Züheyr el-Fİhrî (ö. 20/641) Ünlü kumandan, sahâbî.

Muhtemelen milâdî 582'de doğdu. Müslüman olmadan önce adı Abdüganm idi. İsim ve künye benzerliği sebebiyle amcası İyâz b. Züheyr ve kendisinden ha­dis rivayet ettiği İyâz b. Amr el-Eş'arî ile karıştırılmaktadır. Hudeybiye Antlaşma-sı'ndan (ö/627) önce müslüman olduğu ve bu antlaşmada bulunduğu belirtilmek­tedir. İkinci Habeşistan hicretine katıldı; Bedir, Uhud ve Hendek başta olmak üze­re Hz. Peygamber'in bütün gazvelerine iştirak etti.¹ İslâmiyet'i kabul etmeyen kadınlarla evliliği sürdür­meyi yasaklayan âyet indiğinde ² henüz müslüman olmayan karı­sı Ümmü'l-Hakem bint Ebû Süfyân'a öde­diği mehri geri alarak ondan ayrıldı. Muh­temelen irtidad olaylarının bastırılmasın-daki başarısından dolayı Hz. Ebû Bekir ta­rafından kumandan olarak Irak'a gönde­rildi. Hâlid b. Velîd ile Hîre'de buluşup Dûmetülcendel'i ikinci defa ele geçirdiler; bunun üzerine İyâz buraya vali tayin edil­di. Amcasının oğlu olduğu söylenen Ebû Ubeyde b. Cerrah onu Dımaşk'ın fethin­de (14/635) süvari birliklerinin kumandan­lığına getirdi. Yermük Savaşı'ndaki (15/ 636) beş kumandandan biri olan İyâz, bu muharebede hezimete uğrayan Bizans ordusundan kaçanları Malatya'ya kadar takip etti ve şehir halkı cizye Ödemeyi ka­bul edince anlaşma yaparak geri döndü. Bu sebeple Bizans topraklarına geçiş yolunu ilk defa onun açtığı kabul edilir. Ku­düs'ün fethine de katılan İyâz (16/637), ertesi yıl Halep'in fethinde Ebû Ubeyde b. Cerrah yönetimindeki kuvvetlerin ön­cü birliklerini sevk ile görevlendirildi ve Halepliler'le antlaşmayı o yaptı. Bir müd­det sonra Halepliler antlaşmayı bozunca başka bir kumandanla birlikte tekrar on­ların üzerine gönderilip eski şartlarla ant­laşmayı yeniledi. Antakya seferine öncü kuvvetlerin kumandanı olarak katıldı, ora­dan Menbic'e geçti ve buranın halkıyla da bir antlaşma imzaladı. Ardından Ra'bân (Araban) ve Dülûk (Dülük) halkıyla antlaş­malar yaptı.

Ebû Ubeyde vefatından önce İyâz'i ye­rine vekil bıraktı. Hz. Ömer de onu Hu­mus, Kınnesrîn ve el-Cezîre valiliğine ge­tirerek bölgenin fethiyle görevlendirdi. İyâz, 18 yılının Şaban ayı ortalarında 5000 veya 8000 kişilik bir kuvvetle el-Cezîre'ye hareket etti; birkaç günlük bir kuşatma­nın ardından Rakka'yı barış yoluyla tes­lim aldı. Yapılan antlaşmada savaşabile­cek yaştaki erkeklerden yıllık 1 veya 4 di­nar cizye alınması, yeni kilise inşa edilme­mesi, alenî olarak dinî merasim yapılma­ması, bu şartlara uyulması halinde can ve mal güvenliklerinin sağlanacağı, mev­cut kiliselerine dokunulmayacağı gibi hü­kümler yer aldı. İyâz buradan Ruha'ya (Urfa) hareket etti. Bir müddet direndik­ten sonra barış isteyen Ruhalılar'la da antlaşma yapıldı (18/639 veya 19/640). Ar­dından İyâz, kumandanlarından Safvân b. Muattal ile Habîb b. Mesleme'yi Sü-meysât'a (Samsat) gönderdi; kendisi de Harran'a geçerek şehri barış yoluyla aldı. Daha sonra Aynülverde, Dârâ, Habur, Sümeysât, Serûc gibi yerleri fetheden İyâz b. Ganm Malatya ve Karkisiyâ'ya, ardın­dan da Nusaybin (Nasîbîn) üzerine yürü­dü. Kumandanlarından Umeyr b. Sa'd'ı Sincar, Eşter"i Âmid (Diyarbekir) ve Mey-yâfârikin'in (Silvan) fethiyle görevlendir­di. Bu iki yerin fethine bizzat katıldığı ve Hâlid b. Velîd'in yardımıyla başarıya ula­şıldığı da zikredilmektedir. Nusaybin'i de Ruha şartlarıyla teslim alan İyâz, bu sıra­da İrak'ta bulunan Sa'd b. Ebû Vakkâs'ın isteği üzerine ona bir yardımcı kuvvet gönderdi, kendisi de Mardin ve civarını alarak Musul'a yöneldi. Erzen, Derbe, Bit­lis, Hilât (Ahlat) ve Besni'yi (Behisni) fethe­dip Rakka'ya döndü. 17-20 (638-641) yıl­ları arasındaki seferlerle hemen hemen el-Cezîre bölgesinin tamamını İslâm top­raklarına katan İyâz, Rakka'da iken Hali­fe Ömer'den Şam'a dönmesini ve hasta olan Yezîd b. Ebû Süfyân'ın ölümü halin­de idareyi ele almasını bildiren bir mek­tup aldı. Bunun üzerine Utbe b. Ferkad'ı yerine bırakıp yola çıktıysa da Humus'a ulaştığında vefat etti ve Hâlid b. Velîd'in kabri yanına defnedildi. Onun Medine'de öldüğünün söylenmesi amcasıyla karıştı­rılmasından kaynaklanmış olmalıdır.

İyâz'ın ailesinin Âmid'de kaldığı, bu şe­hirdeki Ebû Eyyûb ailesinin onun so­yundan geldiği belirtilmektedir. İyâz b. Ganm'ın kendisinden devlet memuriyeti isteyen akrabalarını reddetmesi, gani­metlerden payına düşen her şeyi dağıt­tığı için geriye iki at ve bir deveden baş­ka bir şey bırakmaması onun dürüst ve cömert bir kişiliğe sahip olduğunu gös­termektedir. İyâz b. Ganm'ın rivayet etti­ği bir hadis Ahmed b. Hanbel'in el-Müsned'inde yer almıştır.³

Bibliyografya :

Müsned,!, 49; III, 403-404; Vâkıdî, Fütûhu'ş-Şâm, Beyrut, ts. (Dârü'1-dl), 11, 97-117, 123-175, 182-183, 270-310; İbn Sa'd. ei-Tabakât, VII, 398; VIII, 13; Belâzürî. Fütûh (Fayda), s. 246-255; ayrıca bk. İndeks; Taberî. Târih (Ebfl'I-Fazl), ]V, 51, 53-56; İbnü'l-A'sem el-Kûff, el-Fütûh, Beyrut 1406/1986,1, 195, 244, 247-260; Ha-tîb. TârîhuBağdâd,], 183-184; İbn Abdülber, el-İsü'âb.m, 128-129;İbnü'l-Cevzî, Şıfatü'ş-şaf-oe, 1, 668-670; Yakut, Mu'cemü 'i-büldân, I, 56, J50, 269, 359; II, 135, 236, 285, 303, 380-381, 447; III, 14-15, 52, 59, 216, 262; IV, 237, 329, 403; V, 39, 238, 289; İbntJ'1-Esîr, ei-Kamil, II, 384, 395, 421, 429, 493, 495-496, 524-526, 531-535, 562, 569; a.mlf., Üsdü'l-ğâbe, IV, 323-324, 327-329; Zehebî. A'lâmü'n-nûbelâ', I], 354-355; İbn Hacer, el-işâbe, III, 50; Fikret Işıltan. ürfa Bölgesi Tarihi, İstanbul 1960, s. 49-58, 61-63,65-66, 69-71, 73, 75-82, 84, 86, 88-91, 93, 95, 100; T. H. Weir, "Harran", IA, V/l, s. 300; J. Schleifer, "İyâd", a.e.,V/2, s. 1235; E. Honigmann. "Nasîbîn", a.e., IX, 101; a.mlf.. "Hakka", a.e.,IX, 608;a.mIf., "Urfa", a.e.,XIII, 53.