Kirish magistrlik dissertatsiyasi mavzusining dolzarbligi

Iqtisodiyot – yunoncha so’zdan olingan bo’lib, uy xo’jaligini boshqarish degan ma’noni bildiradi. Demak iqtisodiyot tushunchasi – inson faoliyatining iste’mol mahsulotlarini ishlab chiqarish, uning natijalarini o’zlashtirish, mavjud moddiy va mehnat imkoniyatlaridan foydalanish sohasidagi ijtimoiy munosabatlarning muhim tomonidir.
Iqtisodiy tarbiya esa – maktabning yagona bo’lmagan muhim vazifalaridan
biridir. U bilan politexnik ta’lim, mehnat tarbiyasi va kasb tanlash, axloqiy tarbiya, estetik tarbiya, ekologik tarbiya va h.k. bilan uzviy bog’liqlik mavjuddir. Iqtisodiyot haqidagi barqaror g'oyalar va qarashlar tizimi iqtisodiy tarbiyadir.
Iqtisodiy tarbiya (tejamkorlik). Iqtisodiy tarbiya ham shaxsning shakllanishining zarur shartidir. Yoshlarni iqtisodiy tarbiyalash pedagogikaning asosiy muammolaridan biri bo‘lib kelgan va shunday bo‘lib qolaveradi. Bozor iqtisodiga o‘tayotgan bir sharoitda va keyingi rivojlanishda ham yoshlarda iqtisodiy tafakkurni shakllantirish muhimdir.
Bu sohada hukumatimiz g‘amho‘rlik ko‘rsatmoqda va pedagoglarimiz tadqiqotlar olib bormoqda.Iqtisodiy tarbiya o‘quvchilarda tejamkorlik, ishbilarmonlik, iqtisodiy hisob-kitob qilish qobiliyatini shakllantiradi. Iqtisodiy tarbiya mazmuni Sharq mutafakkirlari tomonidan muntazam boyitilib, ilmiy asoslab kelingan. Bu borada Al-Xorazmiy matematika fani inson hayotida asosiy o‘rin tutishini alohida ta’kidlaydi. Uning fikricha, kishi hisob ilmini bilishi va o‘z ishiga puxta bo‘lishi kerak. Shunda u o‘z mehnatining (o‘zgalarning ham) natijalarini o‘lchovlar orqali aniqlay olishi mumkin.
Iqtisodiy tarbiya-o’quvchilarga iqtisodiy bilimlarni berish ularga iqtisodiy faoliyat yuritish mavjud moddiy boyliklarni asrash avaylash, ko’paytirish, bozor munosabatlarini o’rganish, oilaviy buyjetni taqsimlay olishga o’rgatishdan iboratdir.
Hozirgi vaqtda, xususan, umumiy bilimlar faniga bag'ishlangan fundamental tadqiqotlar olib borilganligi sababli, odam o'zining iqtisodiy faoliyati, boshlang'ich maktab o'quvchilarini ijtimoiy-iqtisodiy tarbiyalashning keskin o'zgaruvchan sharoitlariga moslashishiga bo'lgan ehtiyoj ortib bormoqda Ushbu masalani o'rganish uchun barcha siyosiy vaziyatni iqtisodiy ravishda tarbiyalash bo'yicha ish olib borilmoqda. Qo'zg'olon hislari, qadriyat yo'nalishlari, psixologiya va butun shaxsning aqliy dunyoqarashini yangi iqtisodiy bilimlar tizimi asosida tubdan qayta qurish O’zbekistonda iqtisodiy ta'lim tizimini rivojlantirish va takomillashtirishning asosi pasayish tendentsiyasidir, ehtimol bu boshlang'ich maktabdan, chunki bu yoshda shaxsni shakllantirish uchun poydevor qo'yilgan, intensiv ongli ijtimoiy muhitni rivojlantirish va boshlang'ich maktab o'quvchilarini iqtisodiy ta'lim va tarbiyasining umumiy tizimida tarbiyalashdan iboratdir.
O'tgan asrning 70-80 yillarida pedagogik adabiyotda maktab o'quvchilarining iqtisodiy ta'limi va tarbiyasiga bag'ishlangan bir qator tadqiqotlar amalga oshirilgan. Ushbu tadqiqotlar iqtisodiy ta'lim bilan bog'liq:
- mehnat ta'limi elementining bir qismi sifatida .
- mehnat, axloqiy, g'oyaviy va siyosiy ta'limning sintezi sifatida
- mustaqil yo'nalish, ta'lim tizimining ajralmas qismi sifatida
Iqtisodiy ta'lim boshlang'ich maktab o’quvchilarida iqtisodiy savodxonlikning asoslarini, iqtisodiy xulq-atvor qobiliyatlarini, insonning iqtisodiy madaniyatini shakllantirishga sharoit yaratadi. Iqtisodiy shakllanishning aloqasi g'ayritabiiy xatti-harakatlarning asoslarini ifodalaydi, shaxsning ijtimoiy yo'nalishini shakllantira boshlaydi. Ushbu yoshda o'qish madaniyat va yoshlar shaxsiyatini ijtimoiylashtirishda ishtirok etish tajribasiga ega bo’ladi. Zamonaviy sharoitda iqtisodni tushunishning ijtimoiy ahamiyati va uni yetarli darajada amaliy tatbiq etilishi maktab o'quvchilarining iqtisodiy ko'nikmalarini shakllantirishda kata ahamiyat kasb etadi.