KirkçEŞme tesisleri

LOUISA BOTTER KÖŞKÜ

bak. JEAN BOTTER KÖŞKÜ

LUTFÎ EFENDİ

(1817, İstanbul - 17Mart 1907, İstanbul) Tarihçi.

Tam adı Ahmed Lutfî Efendi'dir. Emi-nönü'nde Alacahamam Mahallesi'nde doğdu. Nalıncı ustası Mehmed Ağa'nın oğludur. İlköğrenimden sonra bir süre Mühen-dishane-i Berr-i Hümayun'a devam etti. Ardından Amcazade Hüseyin Paşa Medrese-si'ne girdi. Burada 8 yıl okuduktan sonra 183l'de müderris oldu. 1836'da İstanbul müderrisliği rüusunu elde etti. 1837'de Takvimhane mukabeleciliğine getirildi. 1841'de sadaret mektebi kalemi mümeyyizliğine atandı. 1845-1852 arasında çeşitli kâtiplik görevleriyle Rumeli ve Anadolu'da bulundu. 1852'de Takvimhane'deki görevine döndü.

1861'de ek olarak Mekteb-iTıbbiye Türkçe inşa hocalığına ve Meclis-i Tıbbiye üyeliğine getirildi. 1864'te Takvimhane ve Matbaa-i Âmire Matbuat Nezareti adıyla yeniden örgütlenince nazırlığa atandı. Ayrıca Meclis-i Maarif üyesi oldu. Aynı yıl İstanbul'da yapılan nüfus sayımında görev aldı ve Boğaziçi'nin Rumeli yakasında Ye-niköy'den Kilyos'a uzanan bölgenin nüfus yazımım gerçekleştirdi. 1865'te Matbuat Nezareti'nin kaldırılması üzerine emekliye ayrıldıysa da Mart 1866'da Cevdet Pa-şa'nm(->) yerine vakanüvisliğe getirildi. Bu arada ilmiye sınıfındaki rütbesi İstanbul kadılığına, ardından da Anadolu kazaskerliğine yükseltildi. 1881'de Rumeli kazaskerliği payesini de alan Lutfî Efendi Ocak 1888-Nisan 1889 arasında fiilen Rumeli kazaskerliği yaptı. 1889'dan ölümüne kadar 1877'de atandığı Şûra-yı Devlet üyeliğiyle birlikte vakanüvislik görevini de sürdürdü.

Lutfî Efendi, Osmanlı Devleti'nin Ab-durrahman Şeref ten(-t) önceki vakanüvi-sidir ve Osmanlı tarihinde bu görevde en uzun süre bulunmuş kişidir. Tarih-i Cevdet' in zeyli olarak kaleme aldığı 1825-1879 arasını kapsayan tarihi büyük ölçüde İstanbul'da meydana gelen olayları anlatması bakımından dönemin İstanbul'u için önemli bir kaynaktır. Tarih-i Lutfî olarak tanınan eserin ilk 7 cildi sağlığında basılmıştır (İst. 1290/1873-1306/1889). 8. cilt 1328/1912'de Abdurrahman Şeref tarafından yayımlanmıştır. 9-15. ciltler ise Münir Aktepe tarafından yayımlanmıştır (9. c. İst., 1984,10-15. c., Ankara, 1988-1993). Bibi. M. Aktepe, "Vak'a-nüvis Ahmed Lutfi ve Tarihi Hakkında Bazı Bilgiler", TED, S. 10-11 (1981), 121-152; ay, "Ahmed Lutfî Efendi", DlA, II, 97-98; İnal, Türk Şairleri, 896-901; Ba-binger, Osmanlı Tarih Yazarları, 417-419; Ce-maleddin, Âyine, 121-125; Osmanlı Müellifleri, III, 136-137; Gövsa, Türk Meşhurları, 230.

İSTANBUL