KirkçEŞme tesisleri

Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi, Kuzguncuk

Tahsin Aydoğmuş

liseyi aydınlattın. Onu sonsuzluğa dek sabit kıl." Kilise içerisinde süsleme amacıyla yağlıboya tablolar da kullanılmıştır.

Dış görünüş açısından son derece sade olan kilisenin duvarları moloz taştan örülmüş olup tuğla hatıllar da kullanılmıştır. VAĞARŞAG SEROPYAN

KRİTOBULOS, MİHAEL

(15. yy) Bizanslı tarihçi. II. Mehmed (Fatih) döneminin ilk 17 yılını (1451-1467) anlatan eseriyle tanınır.

Yaşamıyla ilgili bilgiler çok sınırlı olup, doğum yeri ve tarihi bilinmez. İmroz (Gökçeada) soylularından olduğu sanılmaktadır. Kritobulos'un adına ilk kez 1444'te, kendisini İmroz Adası'nda ziyaret eden Ankonalı Ciriaco adlı gezginin yazmalarında rastlanır.

Kritobulos, Osmanlıların ilerleyişini ve Bizans İmparatorluğu'nün kaçınılmaz sonunu erken gören tarihçilerden biridir. Bu nedenle Konstantinopolis'in Türkler tarafından alınmasından (1453) önce, Anadolu' nün Ege kıyılarındaki Aydınoğulları Beyliği ile iyi ilişkiler kurmuş, kitabından anlaşıldığına göre, Osmanlıların işgalinden korkan İmroz ve Limni halkının adalardan göç etmesini önleyerek, adanın soylularından oluşan bir heyetin Fatih tarafından kabul edilmesini de sağlamış ve iyi ilişkilerinin ödülü olarak 1456'da Kaptan Yunus Paşa tarafından İmroz Adası'nın subaşılığı-na (vali) getirilmişti.

1457-1458'de, Papa III. Calbctus'un gönderdiği donanmanın adayı işgal etmesini, Ortodoks ada halkı ile birlikte engelleyen M. Kritobulos, 1458'de Lemnos (Limni) Adası'nın da yöneticiliğine atandı. Bu görevlerini Venediklilerin adaları işgal ettiği 1466'da İstanbul'a sığınıncaya kadar sürdürdü. Yine yazmalarından anlaşıldığna göre, 1467'de İstanbul'u kasıp kavuran veba salgınından kurtulmayı başardı. Büyük olasılıkla bu olaydan kısa süre sonra İstanbul'da öldü.

Kritobulos'un 5 ciltlik tarih eseri, 1451-1467 arasındaki dönemi kapsar. Tarihin a-ğırlık noktası Osmanlılar olup, II. Mehmed' in iktidara geçmesinden başlar, Konstantinopolis'in alınması anlatıldıktan sonra, II. Mehmed'in 1464-1465 arasındaki yaşamım ayrıntılarıyla aktarır. Yazar, çağdaşları M. Dukas(->) ve L. Halkokondiles(->) gibi şehrin düşmesine bizzat tanık olmamış, duyduklarını aktarmıştır. Kritobulos Osmanlı sultanının büyük bir hayranıdır. Ondan söz ederken, Bizans imparatorları için kullanılan "basileus" ve "otokrator" unvanlarını benimser ve yaptıklarını, Büyük İsken-der'inkilerle karşılaştırır. Ayrıca, II. Mehmed'in antik çağa ve klasik felsefeye olan ilgisinden övgüyle bahsederek, onu Bizans imparatorlarının selefi olmaya layık bir lider diye tanımlar.

Mihael Kritobulos, tarih yazıcılığında Herodotos ve Tucydides'i kendine örnek almıştır. Üslubu, kinayeli ve çok eski zamanlarda kullanılan kalıplarla doludur.

Kritobulos'un eserinin Rumca yazılmış bir kopyası Topkapı Sarayı Müzesi'nde bu-