KirkçEŞme tesisleri

KUBAN, DOĞAN

(8 Nisan 1926, Paris) Mimar, mimarlık tarihçisi, restoratör.

Vahide ve Bahattin Kuban'ın çocuğu o-larak babasının görevli olarak bulunduğu Paris'te doğdu. Ortaöğrenimim Ankara Gazi Lisesi'nde yaptı. 1949'da istanbul Teknik Üniversitesi (iTÜ) Mimarlık Fakülte-si'nden yüksek mühendis mimar olarak mezun oldu. Askerlik görevinden sonra iTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Tarihi ve Rö-löve Kürsüsü'ne asistan olarak atandı. 1952' de başlayan akademik kariyerinin tümünü, 1993'te emekli olana dek aynı fakültede sürdürdü.

Kuban'ın ilk bilimsel çalışması, Prof. PaoloVerzone'nin danışmanlığında 1954'te tamamladığı Osmanlı Barok Mimarisi Hakkında Bir Deneme (İst., 1954) başlığını taşıyan yeterlik tezidir. Aynı yıl İtalyan hükümetinin verdiği bursla ve İTÜ Mimarlık Fakültesi'nce görevlendirilerek gittiği İtalya'da Rönesans mimarlığım inceledi ve dönüşünde verdiği Osmanlı Dini Mimarisinde iç Mekân Teşekkülü/Rönesansla Bir Mukayeselisi., 1958) konulu teziyle 1958' de doçent oldu. 1962'de Fulbright Bursu ile ABD'de Michigan Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü'nde misafir öğretim üyesi olarak ders verdi. 1963'te Hanvard Üniver-sitesi'nden burs alarak Washington'da Dumbarton Oaks Bizans Etütleri Merke-zi'nde l yıl süreyle "Anadolu'daki Hıristiyan Yapıları Katalogu" üzerinde çalıştı. Türkiye'ye döndükten sonra, 19ö5'te Ana-dolu-Türk Mimarisinin Kaynak ve Sorunlun (İst., 1965) adlı çalışmasıyla profesör oldu.

Kuban, 1967'de Michigan Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü'nde İslam ve Türk sanatı üzerine ders ve seminerler; 1907-1970 arasında Karadeniz Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'nde mimarlık tarihi dersleri ve 1970'te Minnesota Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü ve Yakın Doğu Merke-zi'nde İslam sanatı dersleri vermiştir. Smith-sonian Institution Araştırma Bursu ile 1975' te Washigton D.C.'de; 1977-1979 arasında Harward Üniversitesi Fellow'u olarak Dumbarton Oaks Bizans Etütleri Merke-zi'nde Kalenderhane monografisi mimari bölümleri üzerinde çalışmıştır. 1980-1981 arasında Massachussetts Teknoloji Enstitüsü Mimarlık ve Kentsel Planlama Bölümü'nde konuk öğretim üyesi olarak İs-

lam kentleri ve mimarlığı dersleri veren Kuban, 1986-1987 ders yılında, kurum için bir lisansüstü programı hazırlamakla görevlendirildiği Suudi Arabistan Dammam Kral Faysal Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'nde aynı zamanda İslam mimarisi dersleri de verdi.

Kuban, konuk öğretim üyeliklerinin ya-nısıra yurtdışındaki birçok bilim kurumunda konferanslar verdi, seminer ve sempozyumlara katıldı.

Kuban, doçent olduğu yıldan başlayarak emekli olana dek iTÜ Mimarlık Tarihi ve Rölöve Kürsüsü, Mimarlık Tarihi ve Restorasyon Kürsüsü ve son olarak da Restorasyon Anabilim Dalı başkanlığı yaptı. 1974-1977 arasında İTÜ Mimarlık Fakültesi Dekanlığı ve 1971-1977'de de İTÜ Senatosu üyeliği görevinde bulundu.

Kuban, 1974'te İTÜ Mimarlık Fakülte-si'ne bağlı olarak Mimarlık Tarihi ve Restorasyon Enstitüsü'nü (MTRE) kurdu ve başkanlığını yaptı. Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi'nin (ICOMOS) Türkiye Ko-misyonu'nun kurulma çalışmalarını yürüttü ve birçok uluslararası toplantıda Türkiye'yi temsil etti, 1979-1980'de Uluslararası islam Tarihi, Sanatı ve Kültürü Araştırmaları Merkezi (IRCICA) başkam seçildi ve merkezin İstanbul'da kurulma çalışmalarını gerçekleştirdi. TAÇ Vakfı (1976), Tarihi Evleri Koruma Vakfı (1977) ve Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı (1991) kurucu üyelerinden olan Kuban, 1973-1975 arasında da Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yönetim Kurulu üyeliği yaptı.

1968-1981 arasında Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu üyeliği ve 1981-1983 arasında aynı kurulun başkan yardımcılığını yapan Kuban, halen İstanbul III Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu başkanıdır.

Koruma ve restorasyon çalışmaları arasında istanbul'da Kalenderhane Camii, Tah-takale Hamamı, Bozdoğan Kemeri ile sürmekte olan kara ve deniz surları restorasyonları sayılabilir. 1992-1993'ten başlayan Kazakistan'daki Ahmed Yesevi Türbesi restorasyonu proje çalışmaları halen devam etmektedir. Aynı çerçevede, Kuban İstanbul, tzmir, Gaziantep, iznik, Kastamonu, Sivas ve Edirne ile Safranbolu için kent koruma raporları düzenledi ve Gaziantep, Safranbolu ve Lefkoşa kent merkezi için de koruma imar planları hazırladı.

Kuban, 1990'da I. Ulusal Mimarlık Yarışması kapsamında "TMMOB Mimarlar Odası Mesleğe Katkı Ödülü"nü kazandı. Aynı yıl, Kültür Bakanlığı tarafından "Kültürel Mirasın Korunmasına Hizmet Ödülü" verildi. Yine 1990'da istanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü muhabir üyeliğine ve son olarak 1994'te de Amerikan Mimarlar Enstitüsü (AIA) onur üyeliğine seçildi.

. Bu döküm öncelikle Kuban'ın bilimsel etkinliklerinin şaşırtıcı sayısını, değişik a-lanlara yönelişini ve geniş bir coğrafyaya dağılışını işaret etmektedir. Gerçekten de tümü birlikte düşünüldüğünde Kuban'ın ilgi alanının çok geniş olduğu hemen fark edilir, ilgi ve çalışması, mimar-restoratör