KirkçEŞme tesisleri

KİNNAMOS, tOANNES

(12. yy'in ikinci yansı) Bizanslı tarihçi ve I. Manuel Komnenos'unG-0 (hd 1143-1180) "basiliskos grammatikos"u (saray kâtibi).

Seçkin bir ailenin oğlu olarak 1140'lar-da doğdu. L Manuel'in yanında, Avrupa' ya ve Anadolu'ya düzenlenen seferlere katıldı. Anna Komnena'nm(-») tarih kitabı Aleksiad'a devam niteliğindeki eseri 1118-1176 arasındaki dönemi anlatır. Yazar büyük olasılıkla bu dönemin son 10 yılındaki olaylara bizzat şahit olmuştur. Kinnamos' un Chronikai adını verdiği 6 ciltlik eser, Manuel'in ölümünden kısa süre sonra yayımlandı. Kitabın başlık kısmı tahrip olmuştur, son bölümü ise kayıptır. Günümüze ulaşan tek tam nüsha 13. yy'dan kalma bir elyazması olup, büyük olasılıkla aslının hasara uğramış bir kopyasıdır. Bu yazma 16. ve 17. yylarda defalarca basılmıştır. Kitapta anlatılanlar birdenbire kesildiğinden, bitirilmemiş izlenimini verir.

Sade bir dille yazılmış eserin baş kahramanı İmparator I. Manuel'dir. Onun selefi İmparator II. İoannes Komnenos'a(-0 (hd 1181-1143) yazarın yaklaşımı çağdaşı Ho-

niates'e(->) benzerse de, sonraki bölümlerde iki yazar arasında yaklaşım farkı görülür. Kinnamos, Manuel'in hayranı olarak o-nun dünya imparatorluğu düşüncesini gönülden destekliyordu. Bu nedenle, papalığa ve Haçlılara karşı Honiates kadar toleranslı değildi. İtalya Yarımadası'ndaki hükümdarların "basileus" unvanı taşımalarını tepkiyle karşılayarak, tek egemen gücün Bizans olduğunu söylüyordu. Honiates gibi ateşli bir "Grekofil" (Greksever) olmasına karşın her iki yazar da objektif ve güvenilir kabul edilirler. Öte yandan Kin-namos'un tarih felsefesi Honiates'inkinin aksine, nedenselcidir (determinist). Ona göre hiçbir şey insanoğluna ya da Tihe' ye(->) (iyi talih tanrıçası) bağlı değildir.

Aristokrasiye karşı oldukça mesafeli duran Kinnamos, buna karşın askeri tekniklere büyük ilgi duyar. Manuel'in bu a-landa yaptığı yenilikleri coşkuyla karşılar ve "Romalı savaşçılar" dediği Bizans askerlerinin Germenlerden ve Batı Roma İmparatorluğu yıkıldıktan sonra Çizme'de o-luşmuş kent devletlerinin askerlerinden çok daha iyi olduklarını düşünür.

Bibi. C. Asdracha, "L'image de l'homme oc-cidental a Byzance: le temoignage de Kinnamos et de Choniates", Byzantinoslavica, S. 44 (1983), s. 31-40; F. Hörmann, Beitrage zur Sytanx deşJohannes Kinnamos, Münih, 1938.

AYŞE HÜR