KirkçEŞme tesisleri

Mehmed

Emin Efendi

Tekkesi,

Aksaray

Nedret İşli fotoğraf arşivi

li" gecesi "mevlit" ve hırka cemiyeti yapılarak tekkenin şeyhliğine tayin edilmiştir. Şeyhlik süresi çok kısa süren Şemseddin Efendi'nin şeyhliği sırasında tekke 17 Ramazan 1307/7 Mayıs 1890'da meydana gelen Aksaray-Horhor yangınında yanmış ve arsa haline gelmiştir. Kırkağaçlı Mehmed Emin Efendi Tekkesi'nin beşinci şeyhi Na-zillili Fahreddin Efendi'dir. Tekkenin ikinci banisi sayılan Şeyh Fahreddin Efendi Yedikule Tekkesi Şeyhi Aydınlı Şeyh Mehmed Emin Tevfik Efendi'nin halifesidir. Emtia-i Ecnebiye Gümrüğü kâtipliği görevinde bulunan Fahreddin Efendi, Uşşakî tarikatına mensuptur. Temmuz 1849da Nazilli'de doğan Fahreddin Efendi çeşitli devlet memuriyetinden sonra 11 Şevval 1332/2 Eylül 19l4'te Balkan Savaşı yenilgisi nedeniyle duyduğu üzüntü neticesi felç gelerek ölmüştür. Mezarı tekkenin tevhid-hane kısmına bakan küçük bahçenin içindeki özel bölümdedir. Tekke arsasının bir kısmı yangından sonra yola dahil edilmiş, bazı kısımları ise civardaki kimselerin tecavüzüne uğramıştır. Şeyh Fahreddin Efendi bütün bu olumsuzluklara rağmen 4 Nisan 1903 Pazar günü tekkenin yeniden inşası ve ihyası için Meclis-i Meşayih'e verilen dilekçe ile yapım faaliyetlerini başlatmıştır. Tekke binası 43.120 kuruş harcama ile 13 Mart 1904 Pazar günü tamamlanmış ve zamanın önemli şeyhlerinin katılımıyla bir açılış töreni düzenlenmiştir. Tekkenin yapımında Dülger Asadur, Dülger Kirkor, Silmeci Tatyos, Rençber Yusuf Ağa, Silmeci Nikoli, Rençber İsmail Ağa gibi ahşap yapı ustaları çalışmıştır. Tekkenin altıncı ve son şeyhi ise Şeyh Fahreddin Efendi'nin oğlu ve halifesi Mehmed Emin (Candan) Efendi'dir (ö. 1938). Tamamen ahşap olan tekkenin sonraki büyük yangınlardan etkilenmediği anlaşılmaktadır.

İki katlı olan tekkenin tevhidhanesi i-kinci katta ve arka taraftadır. İçinden bağdadi sıvalı, kubbeli tevhidhaneye İmam Murat Sokağı'na açılan kapıdan çıkılır. Tekkenin Şekerci Sokağına açılan kapısı haremlik kısmının kapısıdır. 1980'li yıllarda Vakıflar İdaresi tarafından restore ettirilen tekkenin bahçesinde bir tek mezar vardır. Vakfiyesine göre tekke mutlaka Nakşî-Kadirî

tarikatından hulefaya meşruttur. Uşşakî-likten olmasına rağmen meşihat görevinin Şeyh Fahreddin Efendi'ye verilmesinin sebebi, şeyhin çok sevilen, sayılan biri olması ve Kırkağaçlı Mehmed Emin Efendi Tekkesi'ni ihya ve yeniden inşa etmiş olmasındandır. Meclis-i Meşayih Reisi ve Kadirîhane Şeyhi Ahmed Muhiddin Efendi çeşidi yazılarında Şeyh Fahreddin Efen-di'yi övmüş ve bu yeri mükemmelen ihya ettiğini, şeyhin de sulehâdan, musalli, müstakim, âlim, ğayyur bir zat olduğunu yazmıştır. Şeyh Fahreddin Efendi'nin yaşadığı devrin bilgin ve kültürlü şeyhlerinden o-luşu nedeniyle Kırkağaçlı Tekkesi İstanbul'un önemli Uşşakî merkezlerinden biri haline gelmiştir.

Bibi. î. Ateş, "Vakfiyelerde Dua ve Beddualar", VD, XVII (1983), s. 9; ISTA, I, 539; E. Nedret İşli, "Bir Şeyh Efendinin Not Defterinden", Dergâh, S. 45 (Kasım 1993), s. 22-23; Şerif Ahmed Muhiddin Efendi, Tomâr-ı Tekâya (M. Erkmenkul Arşivi), vr 120a; Mahşer-iMe-şayîh, (M. Erkmenkul Arşivi), vr HOb-llla; Şeyh Fahreddin Efendi, Aksaray Şekerci Sokağı Uşşakî Dergâhı İnşaat ve Mesârifat Defteri, 1321, (Nedret-Necdet îşli Arşivi); Şeyh Fahreddin Efendi, Hatıra ve Not Deften, (E. Nedret İşli Arşivi); Kırkağaçlı Mehmed Emin Efendi Vakfiyesi, Ankara Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, no. 583, s. 1; Münib, Mecmua-i Tekâya, 5; İhsaiyat III, 109; İhsaiyat IV, 78; 1301 İstatistik Cedveli, 57.

E. NEDRET İŞLİ