istanbul
Stadtorganismus
und
Sîademeurung, Ludwigsburg, 1967
bakıldığında, bunların suriçinden ziyade sur dışına hizmet verdiği görülmektedir. Eski kentin böylesine köklü bir şekilde doğranması, bunu yapanların İstanbul'un tarihi dokusuna hiç değer vermediklerini ve İstanbul'un geleceği için tümüyle yanlış projeksiyonlar yapmış olduklarını göstermektedir.
Büyük yol ve meydanların açılması için Menderes döneminde istimlak edilip yıkılan bina sayısı 7.289'a ulaşmıştır. Tarihi istanbul'un en eski aksı üzerindeki eski eserler ya ortadan kaldırılmış (Mu-rad Paşa Hamamı ve daha birçok yapı) ya da tıraş edilmiş (Simkeşhane, Hasan Paşa Hanı); yollar, karayolcuların standartlarına göre indirilip çıkarılarak büyük anıtların kimisinin temelleri havada kalmış (Ba-yezid Hamamı, Fatih Külliyesi'nin Akdeniz medreseleri) bazen de toprağa gömülmüştür (Koca Ragıp Paşa Kütüphanesi ve Sıbyan Mektebi). O dönemde ortadan kaldırılan, kesilen, yeri değiştirilen, gömülen tarihi yapıların, tarihi evlerin listesi oldukça kabarıktır. Ne var ki bu davranışlar Menderes'e özgü olmaktan çok, Türk aydınının, politikacısının ve mimarının, kısaca Türk kent kültürünün -daha doğrusu kentlileşmemiş ya da çağdaşlaşamamış geleneksel kültürün- genel davranışlarıdır.
Cumhuriyet döneminde yapılan ilk kent planları İstanbul'un başına gelenlerin diğer bütün kentlerin de başına geldiğini göstermektedir. Menderes, o çağın genel bilgi ve davranış parametreleri içinde uz-
Dostları ilə paylaş: |
