Konserva mahsulotlarining kimyoviy tarkibi va ovqatlik qimmati

Xuddi shuningdek, Respublikamizning florasi yovvoyi tarzda o’sadigan xilma xil rezavor mevalarga ham boydir. Masalan, maymunjon, chakanda (oblepi­xa), na’matak (shipovnik) kabi shifobaxshlik xususiyatiga ega bo’lgan yovvoyi rezavor mevalar shular jumlasidandir.

Subtropik va tropik mevalar

• 
  Subtropik va tropik mevalar
  
• 
  Subtropik mevalarga sitruslar (apelsin, manda­rin, limon, greyfrut), anor, xurmo, anjir va boshqalar kiradi. Tropik mevalarga esa tropik mamlakatlarda yetishtiriladigan banan, ananas va mangolar ki­radi.
  
• 
  Sitrus mevalari asosan Kavkazning Qora dengizi sohillarida, Gruziya, Ozarboyjon mamlakatlarida yetishtiriladi. Keyingi yillarda Tojikiston Respublikasining Vaxsh vohasida ham ko’plab hosil yetishtirilmokda. Bizning Respublikamizda esa limon issiqxonalarda yetishtirilib, hosil olinmoqda.
  
• 
  Sitrus mevalari qalin, zich po’stdan, bo’laklarga bo’lingan etdan va urug’dan iboratdir. Sitrus mevalarining po’stlog’ida etiga nisbatan 3—4 baravar ko’p S vitamini, ko’p miqdorda jele hosil qilish xususiyatiga ega bo’lgan pektin moddalari, efir moylari va glikozidlarning deyarli hammasi to’plangan bo’ladi.
  
• 
  Sitrus mevalari ho’l meva holida iste’mol qilinadi va ulardan murabbo, sharbat, jele va sukatlar ishlab chiqarish mumkin. Sitrus mevalari transport vositalari bilan tashishga bardoshli va ular yaxshi saqlanadi.
  

Anor. O’zbekistonda subtropik meva bog’larining qariyb 80% ga yaqinini anorzorlar tashkil etadi. Anor bizning Respublikamizdan tashqari Ozarboyjon, Gru­ziya, Turkmaniston va Tojikiston davlatlarida ham yetishtiriladi. Anor asosan sentyabr-oktyabr oylaridan to’la pishib yetilgandan keyin uziladi.

• 
  Anor. O’zbekistonda subtropik meva bog’larining qariyb 80% ga yaqinini anorzorlar tashkil etadi. Anor bizning Respublikamizdan tashqari Ozarboyjon, Gru­ziya, Turkmaniston va Tojikiston davlatlarida ham yetishtiriladi. Anor asosan sentyabr-oktyabr oylaridan to’la pishib yetilgandan keyin uziladi.
  
• 
  Anorning mevasi yirik (diametri 12 sm gacha), sharsimon, po’sti oqish (oqpo’st) yoki qizg’ish (qizil po’st bo’ladi). Ichida meva xonalarga bo’lingan, xonalarda ta’mi nordon-shirin, rangi qizil yoki pushti sersharbat etga o’ralgan urug’lar bor. Anor mevalari bir donasining og’irligiga qarab katta (400 g dan ortiq), o’rtacha kattalikda (300—400 g) va kichik (300 g dan kamroq) bo’ladi. Anorlar tarkibidagi kislotalar miqdoriga qarab shirin, nordonshirin va nordon guruhlariga bo’linadi. Shirin anorlar etida qand miqdori 15—19 foiz miqdorida bo’ladi. Anor mevasi tarkibida vitaminlar va xilma xil mineral elementlar mavjudligi uchun ham shifobaxshlik xususiyatiga egadir.
  
• 
  Respublikamizda yetishtiriladigan asosiy anor navlariga Кorzoki, Qizil anor, Oqdona, Achchikdona kabi navlarini kiritish mumkin.