Mała encyklopedia kultury antycznej

-Uffg i rBnng a(iaoub)s A3ou{od bu BAlS^Bd 5aniBJO 'i.fzai^ i sinotured '5foi[3pU!A\ '5f33^[ 'lanauoj^ : apniAO-rd sacu lAomAz-a: suo a(soiu

-AzJy •uinuadaii vpwysi^ bu atuApsr 5is A(Az30» tWM '3AOuiop AniOA 3(BAU}o3n(p 3pzsa.iA

A|BtSOZ 3UOZ3903IBZ ZBA3IUOd '033UZJl5UA3M

nfoi[od ui3S3J?[o nuiAz^ B[p AtAq •o BiuBAOHBd

B)B1 "BUlIAAo I BA05[SfOA &ZpB{A BZSzAAfBU (BSISAzn qOSOdS U3l f\ •BUB(dBl[ '033ZSZAAfBU

pBZJn zi •i a •e 'BunqArł 5zpB(A biu)oaazop — anidSisBU '(ipniAOJd A95iiu}S3miBU q3A[5[AA\z tunu3Smi o(Aq anBA05(pezJodpod hiw 'opazi oSazszAA 5zpB(A BUJB[nsao:s(OJd •f}) aw{nsuo3

-OJiS smoM wnmduit •az) {bihazjio oł bz ubiui

-BZ A 3[B 'n)B[nSU01[ Z SIZpABJdA (BAOU3AzaJZ

£2 '¹ M 'sn/mas sSayuuct psoupo3 {BAO(SBid i vss[

-nsao5[ AuBJ3iqAA a(Błs i/(q ^ •i oq -psoupo3 azszAAfBU mfii oiioas a 3Bidn?[s (BZ3od in^U⁰ fał PO '(AfenredSA — snisnSny) BłsnSny 5[3tti

-OpAZJd AU}AZ3ZSBZ •O iBUlAzflO 'l /.^ BIUZ3A)S

91 ninp f\ '^zpajA (BAoq3BZ Aq 'AoiOłBuas Aqsoid i BiUBSalBU A(Aq msAlsdStSBH o3aJO}-'( 'AuzoA)iiod jasubiu AuzaSiz o?[[ai siBUpaf Ot {Ag

-ii(i(qnd3J arasooJAAzJd j;so(3o i OMiauraoulonpd aufBzoAAZpaa sas (azojz •o tZ '•i /A. '(sn)ouag sdaJuud) apanas a oSazsAJsid ofef 'nasfanu

UlAZSAJald BU 0}B}SOZ 3UOZ3ZS3IUin •() 5IUII AOJ

-01BU8S apSjI f3AOU Bts[ •AA05[lferBUI SnZU33 (IZpBAOJdaZJd I n»BU3S A9?[UO(Z3 5}SI[ BAOU

8Z" 61 q3BłB( a {Azojn q3Aio}?( Asom bu 'bjoz

-U33 BApIUSOUlOUpd (BUlAZJłO g; •J A B 'UI3[ns

-uoil AiiBJaiqAA 3iB»s jAq ig •i po •o3ai5isuiAz.i BA}SUBd B3pB{A ulAuApaf uo Sis (b»s i[iAq3 fał PO 'O uraAlsSpAAz uiAłiAO?({B3 ano 5is

B{AZ3U05[BZ ;Ig •l A Ulnf35lV p0d 5lS B[BJ3aZOJ BAtiq B3BfnpA03(I •f3AOUIOp AufOA fSpSZJI

op fizpBAOJdop aioii( 'nuiB{ZOł op iiubjia

-uinui AzpSiui Ojzsop qoBtB| o I "d 'anipoq3

-bz afoniAOJd i b;ibii BjpBdAzJd •o AzpBjA a[Bizpod Az,y •zf 'i a Tddi(ij pod 3;A}iq a

UI3AtS5pAAZ q01 3IUZ33łBłSO 5lS BjAZ3y05[BZ

BJ9i')( 'aii'}[StiB3i;iqnd3J ulaApnniofls aż b}[[ba B(Aq niBJlAumu} urap3 '(Et? •j) niaJtAUlnu} oSsiStup bazbu pod auBuz 'UI^snpId^^ i urazsnm

-oluy '"O Azp5nu arosiuinzoJod aiiBABz oibis

-oz •aiazsnnio}nv z BjuanunzOJOd BiuBi(nzs op

£££

October

534

Odoaker

po poddaniu się Rzymu Cynnie. 6. Caius O., ojciec późniejszego cesarza Oktawiana. W r. 62 p.n.e. pokonał w Italii resztki zwolenników Katyliny. Walczył z Trakami. Umarł nagle w r. 58. 7. Octowa, jego córka była żoną Gajusa Marcellusa, później Marka Antoniusza. W r. 37 doprowadziła do pojednania Oktawiana z An­toniuszem. Pod wpływem miłości do Kleopatry Antoniusz odesłał O. do Rzymu, a w r. 32 po­słał jej list rozwodowy. O poświęciła się całko­wicie wychowaniu córki i syna. Umarła w r. 11. Sławiono ją jako wzór matrony rzymskiej. 8. O., córka cesarza Klaudiusza i Messaliny, była żoną Nerona, została na jego rozkaz podstępnie zamordowana. — Inni O.: 9. Caius O. Lam-padio, żyjący w II w. p.n.e., prawdopodobnie wyzwolony Grek. On pierwszy miał — wzorując się na Kratesie z Pergamonu — opracować kry­tycznie i objaśnić dzieła starych poetów łaciń­skich; specjalnie zajmował się Newiuszem, po­dzielił jego Wojnę punicką na siedem ksiąg. 10. O. Ruso, historyk rzymski z I w. p.n.e. Dzieła jego zaginęły. 11. O. Musa, historyk rzymski z epoki Oktawiana Augusta, prawdopo­dobnie opracował całą historię Rzymu; dzieło to nie zachowało się.

October łac. miesiąc październik w kalendarzu rzymskim. Nazwa pochodzi ód octo osiem, po-. nieważ pierwotnie, kiedy rok zaczynał się w mar­cu, był to ósmy miesiąc roku. Zob. miesiące.

Octodurus (albo Octodurum) zw. też Forum Ciaudii Yallensium (dziś Martigny) miasto albo osada we wschodniej Galii, w kraju Weragrów, w dolinie otoczonej bardzo wysokimi górami.

Octogesa miasto w kraju Ilergetów w Hispania Tarraconensis, w dolnym biegu rzeki Hiberus (dziś Ebro).

octonarius versus zob. oktonar.

oda (gr. odS, tac. oda, ode) pieśń, utwór li­ryczny, początkowo w starożytnej Grecji pieśń o treści poważnej, przeznaczona dla chóru, później pieśń sławiąca jakiegoś bohatera. O. na­zywamy pieśni Pindara sławiące zwycięzców w igrzyskach (epinikia). Pieśni te składają się ze strofy, antystrofy i epody powtarzających się kilkakrotnie. Schemat o. Pindara jest następu­jący: 1) pochwała ojczyzny zwycięzcy, pochwała igrzysk, w których odniósł zwycięstwo, 2) od­powiedni mit, 3) pochwała boga, 4) morał. O. nazywamy również pieśni Horacego, zwane w starożytności carmina (pieśni). Miary wierszo­we o. byty bardzo urozmaicone.

odejon (gr. odejon, łac. odeum) gmach prze­znaczony na występy muzyczne, budową po­dobny do teatru (widownia w kształcie półkola, rzędy siedzeń wznoszących się amfiteatralnie, orchestra dla chóru i podium dla muzyków), ze względów akustycznych kryty dachem. O. było czterokrotnie mniejsze od teatru. Pierwsze, jak się zdaje, o. wzniósł w Atenach Perykles na poludniowo-wschodnim zboczu Akropolu, dru­gie — największe i najwspanialsze ze wszystkich, mieszczące 8 000 widzów, wybudował w II w. Herodes Attyk na południowo-zachodnich sto­kach Akropolu. O. znajdowały się również w Koryncie i w miastach Azji Mn. W Rzymie były dwa o.: pierwsze wzniósł Domicjan, drugie Trajan.

Odenatus (Odenathus) z Palmiry, jeden z tzw. trzydziestu tyranów; w okresie chaosu panują­cego w państwie rzymskim w połowie III wiekii położył wielkie zasługi dla Rzymu dzięki zwy­cięskim walkom z Persami, których w r. 261 pokonał nad Eufratem. Przyjął tytuł króla, a se­nat rzymski obdarzył go tytułem cesarza Wscho­du. W r. 267 zginął zamordowany przez swojego krewnego. Rządy po nim objęta w Palmyrze Zeaobia (zob.), dzięki niej miasto doszło do wielkiego rozwitu, lecz popadło w konflikt z Rzymem i w III w. n.e. spotkała je kompletna zagłada,

odeon zob. odejon.

Odessos 1. (dziś Warna) miasto greckie w Tracji, nad Morzem Czarnym, na północ od góry Hajmos, założone przez kolonistów z Miletu. 2. miasto portowe na północnym wy­brzeżu Morza Czarnego, na zachód od Olbii i ujścia Dniepru. Leżało dość daleko na pótnoco--wschód od dzisiejszej Odesy.

odeum zob. odejon.

Odios (Hodios) mit. 1. wódz Halizonów w czasie wojny trojańskiej, zabity przez Agamem-nona. 2. herold grecki z okresu wojny trojań­skiej.

Odoaker (ddoacer) z Rugii, wódz germański. Podanie głosi, że w młodości, kierując się prze­powiednią o przyszłej wielkości, opuścił siedzibę swego ludu nad Dunajem i udał się do Italii. Służył jako pretorianin na dworze cesarskim. W r. 476 n.e. stanął na czele zbuntowanych legionów germańskich, usunął z tronu Romulusa Augustulusa i założył na gruzach cesarstwa rzymskiego królestwo germańskie. Trzecią część ziemi rozdzielił pomiędzy swoich żołnierzy.

Odomanti

535

Oeax

W r. 487 podbił Noricum. Po długich walkach musiał w r. 493 poddać się Teodorykowi, królowi Ostrogotów. Wkrótce został przez niego zamor­dowany.

Odomanti (gr. Odómantoj) lud tracki za­mieszkujący kraj zw. Odomantiiw, w północno--wschodniej Macedonii, pomiędzy rzekami Stry-mon i Nestos, w pobliżu gór Orbelos.

Odrysowie (Oc'rysae) najsilniejszy z ludów trackich, osiadły w okolicy środkowego biegu Hebru. W V w. p.n.e. królowie O. Teres i Sital-kes podbili sąsiednie ludy na obszarze od Morza Trackiego (północna część Morza Egejskiego) aż do Dunaju. O; walczyli z Ateńczykami o Cher-sonez Tracki. W czasie wojny peloponeskiej Ateticzycy zawarli z nimi przymierze. Państwo O. podbił Filip II Macedoński, pozostawił im jed­nak pewne formy niezależności. On też założył miasto Filippopolis. Rzymianie uzależnili od siebie O., lecz uważali ich za sprzymierzeńców w wojnach z sąsiednimi ludami. O. kilkakrotnie usiłowali uzyskać niezależność. Za Wespazjana państwo O. włączone zostało ostatecznie do ce­sarstwa rzymskiego.

odważniki (łac. pondera, 1. pój. pondus) znane są z wykopalisk w Knossos, Mykenach i Troi (datowane na II tysiąclecie p.n.e.), w Attyce, w Olincie (z okresu V-IV w. p.n.e.), na Delos (II -1 w. p.n.e.), w Pompei. Odważniki grec­kie wyrabiane były głównie z ołowiu, rzadziej z brązu, gliny lub kamienia. Najczęściej nada­wano im kształt kwadratowych lub prostokąt­nych płytek, niekiedy stożków, astragali bądź figurek czy głów zwierząt. O. w formie płytek zaopatrywano w plastyczne emblematy, które określały wartość (delfin — minę, głowa by­ka — dwie miny itd.) lub były symbolami miast (na o. z Eginy żółw, atrybut Afrodyty Uranii czczonej na wyspie, róża na o. z Rodos ze wzglę­du na plantacje róż). Dawano też reliefowe bądź ryte napisy dla określenia wartości odważni­ków. Niekiedy napis mówił o miejscu produkcji. O. rzymskie były brązowe, rzadziej ołowiane, a także z czarnego kamienia i bardzo duże — z marmuru lub trawertynu, o mało zróżnicowa­nych kształtach. Najczęściej miały kształt ściętej z dwu stron kuli. Zaopatrywano je, jak w Grecji, w oznaczenie wartości. Inny typ reprezentowały o. do wag jednoszalkowych; znane od okresu hel­lenistycznego, rozpowszechniły się szczególnie w Italii. Formowano je w kształcie popiersi, rzadko figurek, niekiedy żołędzi. Wykonywane

w brązie, z wnętrzem wypełnionym ołowiem, były zaopatrywane w pierścień do zawieszania na belce wagi.

Odyseja 1. tytuł epopei Homera, opiewającej powrót Odyseusza spod Troi (zob. Homer). 2. miasto położone w północnej części wybrzeża andaluzyjskiego.

Odyseusz (Odysseus, łac. Ulysses, Ulyxes) mit. syn Laertesa i Antiklei, król Itaki, główny bohater Odysei Homera, który nazywa go pojkilomites (przebiegły, przemyślny, pełen for­teli). O. wyruszył na wojnę trojańską, zostawiając żonę Penelopę i syna Telemacha, który był wówczas niemowlęciem. Pod Troją na naradach wodzów O. wyróżniał się wymową, a w wypra­wach odwagą i sprytem, toteż po śmierci Achil­lesa Grecy jemu przyznali zbroję bohatera, po­mijając Ajasa, syna Telamona. Przyczynił się także do zdobycia Troi, gdyż za jego radą Grecy zastosowali fortel z ukryciem żołnierzy w drewnia­nym koniu. Przygody O. w czasie powrotu spod Troi stanowią temat Odysei. Prześladowany przez Posejdona przeżył wiele niebezpiecznych przygód, w których stracił wszystkich towarzyszy. Naj­pierw trafił do kraju Cyklopów, gdzie Polifem pożarł kilku jego towarzyszy, następnie przybył do króla wiatrów, Eola, który podarował mu zamknięte w worku wszystkie niepomyślne wiatry. Lekkomyślni towarzysze rozwiązali worek i wiatry zapędziły okręty z powrotem do Eola. O. dotarł także do kraju Lestrygonów, był na wyspie czarodziejki Kirke, ominął szczęśliwie Sy­reny, Scyllę i Charybdę. Po wielu innych przy­godach trafił wreszcie na wyspę Feaków, których król, Alkinoos, rozkazał go odwieźć na Itakę. Niepoznany przybył do domu, gdzie ucztowali butni zalotnicy ubiegający się o rękę owdowiałej, jak sądzili, Penelopy, O. przy pomocy syna • i dwóch wiernych pasterzy wymordował zalot-ników, a po bitwie dal się poznać Penelopie. Odtąd rządził szczęśliwie Itaką. Wg późniejszych epików syn O. i Kirke, Telegonos, został wysiany przez matkę na poszukiwanie ojca. Burza przy­pędziła go na Itakę; schwytany, przez O. i Tele­macha w chwili, gdy grabił wieśniaków pragnąc zdobyć pożywienie, zabił swego nierozpoznanego ojca.

odznaczenia wojskowe zob. dana militaria.

Oea zob. Oja.

Oeagrus zob. Ojagros.

Oeanthe, Oeaathia zob. Ojanthe.

Oeax zob. Ojaks.

Oebalidae

536

ogrody

Oebalidae zob. Ojbalidzi.

Oebalus zob. Ojhalos.

Oechalia zob. Ojchalia.

oecus (gr. ójkos) sala w domu rzymskim; wpro­wadzona do budownictwa rzymskiego pod wpły­wem budownictwa greckiego, stanowiła jednak ulepszoną wersję greckiego wzoru. O. przypo­minał atrium, ale był zamknięty i całkowicie pokryty dachem. Stanowił reprezentacyjną część domu rzymskiego, zbierano się tu głównie w cza­sie uroczystości. Zob. dom.

Oedipus zob. Edyp.

Oeneon zob. O/neon.

Oeniadae zob. O/mady.

Oenoe zob. Ojnoe.

Oenone zob. Ojnone.

Oenophyta zob. Ojnofyta.

Oenotria zob. Ojnotria.

Oenotrus zob. Ojnotros.

Oenus zob. Ojnus.

Oenussae zob. Ojnussaj.

Oeonus zob. Ojonos.

Oeta zob. Ojte.

Oetaea zob. Ojtaja.

Oetylus zob. Ojtylos.

Ofelion (gr. Ófelion, tac. Ophelwn) 1. ko­mediopisarz ateński, prawdopodobnie przed­stawiciel komedii średniej; z dzieł jego zachowały się tytuły i fragmenty. 2. autor dzieł na tematy medyczne i przyrodnicze, wykorzystanych przez Pliniusza Starszego.

Ofellas jeden z wodzów Ptolemeusza I; zdo­był w r. 322 p.n.e. Kyrene i został tam jako za­rządca, później jako niezależny władca. Wraz z Agatoklesem z Syrakuz przygotowywał się do wojny przeciwko Kartaginie, umarł jednak podczas tych przygotowań, w r. 308.

Ofeltes mit. 1. zw. też Archemoras, syn Likurga, króla Nemei. Zmarł ukąszony przez węża, gdy jego piastunka, Hypsipyle, poszła pokazać źródło siedmiu bohaterom ciągnącym na Teby. Wodzowie pochowali O. i śmierć jego uczcili igrzyskami nemejskimi, które odtąd odbywały się co dwa lata na cześć Zeusa. 2. pirat na Morzu Tyrreńskim, który usiłował porwać Dio-nizosa, za co został zamieniony w delfina.

Ofeos Kefale (gr., dosł. głowa żmii) miasto w Beocji.

officium łac. personel urzędniczy w czasach cesarstwa; poszczególni urzędnicy nazywani byli officiales, w przeciwieństwie do urzędników okre­su republiki mieli charakter wojskowy.

ofiary zob. sacrificia.

Ofilius Aulus uczeń Sulpicjusza Rufusa, zna­ny prawnik z I w. p.n.e., przyjaciel Cezara. W Digesta wymienia się jego libri V iuris partiti, libri XVI actionum i in.

Ofion (gr. Offon) mit. 1. jeden z najstarszych tytanów, który wraz z swoją małżonką, Eury-nomą, panował na Olimpie. Pokonany przez Rronosa i Reę został strącony do Tarłam (lub do Oceanu). 2. jeden z gigantów, zginął w wal­ce gigantów z Zeusem. 3. ojciec centaura Amy-kosa (stąd przydomek Amykosa — Ofionides). 4. towarzysz Kadmosa, założyciela Teb.

Ofis (Ophis) 1. grecka nazwa gwiazdozbioru Węża (łac. Serpens). 2. rzeczka w Arkadii, wypływająca pod Mantineą. 3. rzeka w Poncie.

Ofrynejon (gr. Ofrynejon, tac. Ophryniiim) miasteczko w Troadzie, w Mizji, z gajem po­święconym Hektorowi.

Ogigia (gr. Ógygta) mit. znana z Odysei wyspa nimfy Kałypso. Miała znajdować się w odleg­łości 18 dni żeglugi od kraju Feaków. Wg Ho­mera położona w środkowym punkcie mórz, z dala od wszystkich lądów. Późniejsi pisarze próbują zlokalizować położenie wyspy na Morzu Jońskim, u wybrzeży południowej Italii.

ogrody pierwszych wiadomości o o. w Grecji dostarczają poematy Homera. W Iliadzie i Odysei znajdujemy opisy o. warzywnych i sadów (w któ­rych hodowano jabłonie, grusze, figi, śliwki, gra­naty, winną latorośl), zakładanych przy domach i pałacach. Od VI w. p.n.e. zaczęto zakładać ogródki kwiatowe zw. perikepo], hodowano w nich lilie, róże, fiolki, krokusy, hiacynty. Pierwszy park założył tyran Gelon na Sycylii około r. 500 p.n.e. W połowie V w. z inicjatywy Kimona zasadzono kwiaty na Agorze ateńskiej. Wiemy również, że sad owocowy Kimona i jego ogród były otwarte dla Ateńczyków. W IV w. p.n.e. zaczęto zakładać parki przy gimnazjonach (np. Akademosa), gdzie sadzono topole, wiązy, platany. W okresie hellenistycznym i rzymskim ogródki kwiatowe zakładano w perystylach do­mów. Ogrodnictwo (sad, warzywnik, winnica) było głównym zajęciem Rzymian w okresie republiki. O. parkowe pod koniec republiki (np. o. Cycerona) urządzane byty na wzór gim-nazjonów, z portykami i kanałami; hodowano w nich wawrzyn i mirt. O. kwiatowe poznajemy z malowideł ściennych z domu Liwii na Pala-tynie i z wirydarzyka w termach w Pompei. Architekturę ogrodową z I w. n.e. opisuje w zna-

ogród Adonisa

537

Ojnoe

nym liście do Gallusa (ks. II, 17) Pliniusz Mł. Zwykle urządzano ogródki w tylnej części domu, jak np. w domu Salustiusza w Pompei. Ogródki i pergole tworzono też na balkonach i płaskich dachach domów miejskich. Od połowy I w. n.e. znano cieplarnie ogrzewane sztucznie. Dużo wia­domości o o. przekazał Columella, pisarz rzym­ski z drugiej poł. I w. n.e.

ogród Adonisa zwyczaj kultowy związany z kultem Afrodyty, pochodzący prawdopodobnie z Syrii. Kobiety urządzały pogrzeb ulubieńca bogini, którego symbolizowała lalka, a „grób" otaczały glinianymi naczyniami z ziemią, w któ­rych sadziły zielone trawy i kwiaty (pierwowzór korytek kwiatowych rzymskich).

Ogulnius Ouinhis i Cnaeus trybuni ludowi z r. 300 p.n.e. Przeprowadzili ustawę (zob. lex Ogulnia), na mocy której plebejusze uzyskali dostęp do urzędów kapłańskich. W r. 296 p.n.e. jako edylowie ozdobili Rzym licznymi dziełami sztuki.

Ogygia zob. Ogigia.

Ogygos (Ogygos, Ogyges) król Hektanów, jednego z ludów zamieszkujących pierwotnie Beocję, wg jednych wersji pochodzący z Beocji, wg innych syn Bojotosa czy też Posejdona. Był pierwszym władcą Teb. W czasie jego panowania wylały wody jeziora Kopais; powódź tę nazwano od imienia O. ogygijską. W mitach attyckich O. jest ojcem Eleusis, mężem Daejry, córki Okeanosa,

Olkles (gr. Oft/w, Olkleus, łac. Oicles, Oicleus) mit. syn Antifatesa, wnuk wieszczka Melamposa, ojciec Amfiaraosa. Zginął pod Troją w czasie wyprawy Heraklesa przeciw Laomedontowi. Wg innej wersji wrócił spod Troi i mieszkał w Arkadii.

Oileus (gr. Ofleus) mit. król Lokrydy, ojciec Ajasa i Medona. Brał udział w wyprawie Argo­nautów.

Oja (gr., także Oje, łac. Oea) 1. miejscowość na Eginie. 2. nazwa jednego z demów attyckich.

Ojagros (łac. Oeagrus, Oeager) mit. król Tracji, ojciec Orfeusza. Od jego imienia poeci używali przymiotnika Oeagrius w odniesieniu do Tracji.

Ojaks (fac. Oeax) mit. syn Naupliosa i K)y-mene, brat Palamedesa.

Ojanthe (gr. Ojanihe, Ojantheja, łac. Oeanthe, Oeanthid) miasto w Lokrydzie Ozolskiej nad Zatoką Krisejską (sinus Crisaeus).

Ojbalidzi (gr. Ojbalidaj, łac. Oebalidae) mit. potomkowie Ojbalosa, a w szczególności Dios-kurowie (tzn. Kastor i Polluks) oraz Helena, jako wnuki Ojbalosa.

Ojbalos (łac. Oebalus) mit. 1. król Sparty, ojciec Tyndareosa, dziadek Dioskurów; po­siadał w Sparcie heroon. Przymiotnika Ojbalios używano w znaczeniu: spartański. 2. syn nimfy Sebetis i Telona, zdobył władzę w Kampanii.

Ojchalia (łac. Oechalia) nazwa wielu miast greckich; m. in. 1. miasto w Messenii, na gra­nicy Arkadii. 2. miasto na Eubei, niedaleko Eretrii. 3. miasto w Tesalii, nad Penejosem.

Ojdipus zob. Edyp.

Ojkofeles attycki garncarz i malarz waz dzia­łający w końcu VI w. p.n.e., znany z sygnatu­ry na czarze attyckiej stylu czarnofigurowego (w zbiorach w Oksfordzie).

ojkotribes (gr. ojkótribes, I. p. ojkótrips) nie­wolnicy urodzeni w domu pana z rodziców również niewolników.

Ojneon (gr. O/neon) miasto portowe w Lo­krydzie Ozolskiej, na wschód od Naupaktos.

Ojneus mil. 1. król Etolów, panował w Kały-donie. Zwany królem wina, miał po raz pierwszy zasadzić w górach Etolii winną latorośl. Był mężem Altei, ojcem Tydeusa i Meleagra. Za jego czasów odbyło się słynne polowanie na dzika kałydońskiego. Synowie Agriosa uwięzili O., a władzę przekazali ojcu. Diomedes, wnuk O., pomścił się na nich, zabijając Agriosa wraz z synami. 2. syn Pandiona, attycki eponim.

Ojniady (gr. Ojniódaj, łac. Oeniadae) dziś Trikhardo Kastro; starożytne miasto w połud­niowej Akamanii, na zachód od ujścia Achelo-osu. W czasie wojny peloponeskiej sprzymie­rzone ze Spartą, zmuszone zostało przez Ateńczyków do połączenia się z nimi, później opano­wane zostało przez Etolów, wreszcie — przez Macedończyków. Umocnił je Filip III. Z cza­sem straciło znaczenie. Do miasta należała cy­tadela Nesos, zwana też Nasos. Zachowały się ruiny murów i teatru.

ojnochoe (gr. ojnochóe) czerpak, naczynie do czerpania i rozlewania wina.

Ojnoe (gr. Ojnoe, łac. Oenoe) 1. gmina at-tycka w ajanckiej tyli (fyle Ajantis} na równi­nie maratońskiej. 2. gmina attycka w hippoto-ońskiej fyli {fyle Hippothoontis) w pobliżu Eleuteraj, na pograniczu Beocji; odegrała ważną rolę w wojnie peloponeskiej. 3. miasto nad Za­toką Koryncką niedaleko Pagaj, należące do

Ojnofyta

538

Okalea

Koryntu. 4. miejscowość w Argolidzie, u stóp gór Artemizjon, na prawym brzegu rzeki Inachos. 5. miejscowość w Elidzie na południe od Pylos, na lewym brzegu rzeki Ladon. 6. miasto w po­łudniowej części wyspy łkaria. Należało do Związku Ateńskiego w V w. p.n.e. 7. miasto w Azji Mn., kolonia Miletu, przy ujściu rzeki Ojnoe, na zachodnim wybrzeżu Morza Czarnego, na zachód od przylądka lasonium.