Mała encyklopedia kultury antycznej

'sn}]nDJ •y snymyi •oi :II^^nBd. ^n

- •luanonrepi, pod 3iM»iq a mo(bo f^z5pA<&z n3[OJ azuiA» a ituasnitiSs-g ui3zsn;iiiv z zbja ui3insno-s( {eisoz s^ •l m •o33iup3ZJdod 3(nnAk 'sndPJ •y sntWJ •$ •ui3JOzn30 (bisoz 9/,s •j a 'masauAd z \Kz3]V/A 8/.Z "J M •A9fog i A^sisnJig roz5pXAZ '•3-n'd ^82 '•^{I A} insno?[ 'snilo^ •y sn)umQ •g •a'ird izę '•^{I A} JO»B}?[Ap 'OT»(fosnawył 't. :idBd Biniq — •(•s-u-d •j OsllS)

ifgi^ A BUOJ30A3 BMpIU}S3nUBa 8ISBZ3 A

AAOi[SfOA\ nnqAii 'mnnidJy z uouns(3p 'cto

-Jiswoy^ •y sn)mnQ "9 •fai?isiBii KufoA sisazo a '•a-n-d 88 '^{J A} Baoi}S Bzsnipadinod .B3z5pXAz 'snsJiawoyi 'y •s 'Apuspa i A9faM BozSp

-aaz '•s-n-d 9Zf i f» '/.Efr '8Et' ^i z Jom^p 'sns^Mtify •y •f :i3i9wvyi Bnnq — •snwwmu xąftiuoil (nłĄ 03(1^} nui (Bisozod 'auzoKinod A^ĄdA 3p[(azsA (pBi»s snpjdyl il!'^¹!⁰ f^ PO

-SnoJis bas eu BsisfoA (BiiSepszJd obiab^o ^Z^^I 'BnKoAs pBa 5zpBiA ?Aqopz (BAOjisn 9^ •j a Bzsnf

-admod Bsn»siias AZsABnoi[Od 'S:s(AiJV {BUlAzJło umfz^pnn.tg a nrosromzoJOd od i mauBiABi

-3[0 i uiazsnnio}uv z luanAumifl (b»soz gt» •j ^

-siswuotf.mtf o)tioo SfoniAOJd pterez a (EUiXzt(o ^ •j f\ •mn)tnba wsiSmu gf' •j a b 'mainsuo?! 08 (BAOlrenn 3axaQ 9^ •j m '•^lm't^{^}tl^l mmd

-sih SfoniMOJd o3[Bf (BuiXzflo 8t' '^J M 'inred

-zs;h a BJBZ33 ni^qod aisazo a B3d5}SBZ i

BJBZB3 5[IUUOJ}S '033IUp3ZJdOd Hi(S 'SUpida-J -y

snswyf •e •minusy wiJisocf isaf mapizp oSaf

-tIUi(pJBS BU (JBUIZ /./, •J A\ 'Uia}0d 33)OJ'>(M B

'Bsn[niB3 Bsni}Binq i Bzsnfadluoj zazJd A}iqod

-5(Bap3f fB(SOZ •/(UZ3X(I[Od UIBJSOJd fOAS 3BAOZ

-I1B8JZ i }Binsuo5[ 3/(qopz siuJOlAod XqB 'uiKzg Bn (XzsnJXM z; 'A05[iunaioAZ ni^i aiqos (B^sAz

'{([ns AOUBJ3PA BlUB}SAOd Bin8HUn()S ni33 A\

lunflg op KuB{sK^ •r8i5[SUB([ns if3n}/(isuo5[ ?[inA\p3ZJd '•a"u'd 8/, '^{J A<} insno?[ '•snpidal •y •snawyf •^ 'snionas sdasuud Ar(O.D[opsazs is-WM

-iyiw< xafiiuod osoupoS {BA\o}SB;d 081 '¹ M '•^S''^M/

-iway suod 'azJqXJ. Bn isoui (BAOpnqz uisjozuso OBpSq 6Z.I '•^{I A} '.Ptniuay m/l (BAOpnqz i ApJng

-r-l (Bno-i(0d /,8l •J a psuo?! o-s[Bt '.u\&3/is ^m JOpJd i6l •l a '•3-u-d £61 '^{J M} I^ps 'snpidaJ sniJ/way siiwyf •i :ipid3i biui'-[ — •snMV3s 'snJifSay 'yn//n0(f 'sndvj 'snaJawof^ 'snpidaJ : p(uiopAzJd Ąison ^poJ auio8azozsod •ii B[OJ3( anAs KpuaSal sa 'Bsn3iJauiBi\[ ouBzBAn npOJ 5iSB(do»OJ[d bz '"{Uway snqm nui^z-a boju

-pIZp B3[SpIA WI}^ZOJB(S SAZBn BAS B{BluAzflO

ogai0}5[ po 'qopiSAOzsnf3Ai}Bd AppoJ i(3p(s

-uiazj qoA;SJBisfBn z napar 'azsni[iuig ninuay •(BfourAOJd) mifius •qoz eiinuay

•ald.ioff •qoz onay •uoupoff •qoz snwupDff •y sm{q

-nf 'g 'snivuoQ •qoz sniouoQ 'y 'i, •saiio!iniiJsu[ q3AoJ3zsqo •m •m 'qoKzoinABJd (3izp q0i(uua3 npiA JO»nB ••a"n •a ni ^z iliiiAB.td Kn}iqi(A 'snuvu

-.iDf^ -y •9 •fanz3i3oi05[BU]JBJ psafl Bpizp J0»ne

'(•a-U •A n) IUpUBS5[3[V Z I5[08J3 ZJB5[8I 'SniOM

-<" '1^ "S 'soipnua,! z ifodA[S[sui nAp z ^ubuz

'083p[SUlXZJ BA}SJBS33 nS3J}[0 Z 5[IBZOUI ZOBpBppl

'snJaoJf XuBAAzBU wiya^odwJf sm{qnj 'y •(?

-3-a tg •J A ?J3imS Ba 0§ (BZB3(S nSBZ3ABZ KaOi

-3ZJ1SO ?lBUp3f ZJBS30 'BZSnU3qXJ. 3IU3[BqO l nUBIS

q3BiuBZ {BAXAOio8XzJd aiaqopodopABJd "(Bsnz

-md ^<o3^Aozsnu^qAI, BnKs yiww^ ?BMOpOAOds (bioi •ui •m) Xa;zpoJ fapiSJBsao Apyopo npiA

&IS BpAqzOd B[p {BISAZJO^AA 8J9»3[ 'BZJBS33 Sin

-BJnaz aiiAOlRao ys^s&z 'Bzsnu3q<[, amBAonad bz (anisłyeyoiud ^zbjis p[3Jaid J(upB(Aq33zsA 'snwias 'y siiwj •g •o(BAOqoBz ain ais oiu pizp o8af z a[B 'Bił0}siq i Bijozom Sis (BAOUlfBz

;3lUlAz'g A {JBUln BJBZaO ZaZJd
'soibsjbj pod 3iAi;q a {Bizpn (BJq mau^s z zbia 'Bzsnpsdluoj 3[iuuofls faAoalop AnfoA aiSBzo a 'ifzy ifoniAOJd Binsao3[OJd 'molas

-ao •A'5[ łBSai •a'n'd 8S - 19 qoBiBi a 'molasSy ppBpfaJd nisni '^o•^tó9^?l£ T snfWJ "t •3uz3i3oioui

-f.19 BinBpBq ZaiOA9J (KpBAOJd '•?»! A9»B2[Ij[Kł

£1

Aenaria__16__afereza___du_ś_A._Scaurus,_uczestniczył_w_wojnie_przeciw_Antiochowi_W._w_r._190_p.n.e.,_16.'>Aenaria

16

afereza

duś A. Scaurus, uczestniczył w wojnie przeciw Antiochowi W. w r. 190 p.n.e., 16. Marcus A. Scaurus, edyl kurulny w r. 123 p.n.e., konsul w r. 115. W r. 112 został wysłany w poselstwie do Ju-gurty, w r. 111 był legatem w wojnie jugurtyńskiej. W r. 109 był cenzorem wraz z M. Liwiuszem Druzusem i triumwirem w procesie o przekup­stwo senatorów w związku z wojną jugurtyńską. W r. 107 został powtórnie wybrany na konsula. Był zagorzałym przeciwnikiem partii demokra­tycznej. Odbudował pons Muhius. Zasłynął swymi mowami, napisał też autobiografię w 3 księ­gach, z której zachowały się drobne fragmenty. 17. Marcus A. Scaurus, syn poprzedniego a pa­sierb Sulli. W r. 58 jako edyl urządził wspaniałe igrzyska, zbudował też w Rzymie teatr. W r. 56 był pretorem, w następnych latach zarządzał Sardynią; po powrocie został oskarżony o nad­użycia, obronił go jednak Cyceron. 18. Marcus A. Scaurus (I w. p.n.e.), brat przyrodni Sekstusa Pompejusza, brał udział w wojnie domowej przeciw Oktawianowi; skazany przez niego na śmierć został ułaskawiony dzięki wstawiennictwu swej matki Mucji. Dom jego na Wzgórzu Pa-latynskim słynął z przepychu i wspaniałych dzieł sztuki. 19. Marcus A. Scaurus Mamercus, wnuk poprzedniego, mówca i poeta z czasów Tyberiu-sza, kilkakrotnie oskarżany przez cesarza o obrazę majestatu (m. in. w jego tragedii Atreus Tyberiusz dopatrzył się złośliwych aluzji do swej osoby);

wraz z żoną (za jej namową) popełnił samo­bójstwo.

Aenaria zob. Enaria.

Aeneas zob. Eneasz.

Aenus zob. Ajnos.

Aeolia zob. Eolia.

Aeolus zob. Eol

Aequi zob. Ekwowie.

aerarii (łac. dosł. płacący podatki) klasa oby­wateli rzymskich nie należących do żadnej tribus, płacących podatki główne proporcjonalne do ich dochodów. Należeli do niej: a) obywatele podbitych miast posiadających ius connubii i ius commercii, ale pozbawieni praw politycznych. Pierwszym miastem, którego obywatele zostali zaliczeni do a., było Caere, stąd (od r. 355 p.n.e.) należących do tej klasy nazywano Caerites;

b) pełnoprawni obywatele rzymscy, ukarani in­famią; c) osoby napiętnowane przez cenzora. Obywatele zaliczeni do a. (inter aerarios relati, tribu moti, aerarii facti) nie mogli głosować, petnić urzędów i odbywać służby wojskowej.

aerarium (łac. skarbiec) 1. a. popali Romani, skarbiec ogólny mieszczący się w świątyni Sa­turna na Forum; pieczę sprawował nad nim quaestor urbanus pod kontrolą senatu. Dochody tego skarbu stanowiły: 4% od sprzedaży niewol­ników, tzw. bona damnatorum, bona caduca i in. W Ul w. n.e. a. p. R. został przekształcony w miejską kasę Rzymu. 2. a. sanctius populi Romani, kasa specjalna, na którą składały się łupy wojenne i dochody z 5% opłaty od wyzwo­lenia niewolnika. 3. a. mUitare, skarb ustano­wiony przez Augusta dla zapewnienia żołnierzom zaopatrzenia na starość. Dochody tego skarbu stanowiły: 5%-owy podatek od dziedziczenia i l%-owy licytacyjny. Zarządzali skarbem trzej prefekci. 4. a. publicum, gminna kasa kolonii i municypiów, również nazwa budynku, w któ­rym kasa się mieściła.

Aesopus zob. Ezop.

Aethiopia zob. Etiopia.

Aeschines zob. Ajschines.

Aeschylus zob. Ąfschylos.

Aesculapius zob. Asklepios.

Aesticampianus zob. Sommerfeld.

Aether zob. Eter.

Aetion malarz grecki z drugiej poł. IV w. p.n.e., współczesny Apellesowi, namalował „Wesele Ale­ksandra W. z Roksaną".

Aetios z Amidy lekarz grecki żyjący w poł. VI w. n.e. na dworze bizantyjskim cesarza Ju-styniana. Napisał wielkie dzieło pt. Biblia jatrikd hekkdjdeka (Ksiąg lekarskich 16), w którym za­warł całą wiedzę o lecznictwie ówczesnym; opierał się na dziełach lekarzy dawniejszych: Galenosa, Archigenesa, Dioskoridesa i in.

Aetius (Flayius A.) naczelny wódz rzymski za panowania cesarza Walentyniana III. W r. 451 n.e. odniósł na Polach Katalaunijskich (koło dzisiej­szego Chalons-sur-Mame) zwycięstwo nad Hu-nami dowodzonymi przez Attylę. W r. 455 został zdradziecko zamordowany przez zaślepionego zazdrością Walentyniana.

Aetna zob. Etna.

Aetolia zob. Etolia.

Aetolus zob. Etol.

Afareus mit. 1. bohater messeński, syn króla Messenii Perieresa, założyciel miasta Arenę. 2. syn Kaletosa, jeden z wodzów greckich pod Troją wspomniany w Iliadzie (XIII, 478, 541).

Afer przydomek rodu Domicjuszów i Teren-cjuszów (zob. Domitii i Tereniu).

afereza (gr. afdjresis, łac. aphaeresis) termin

Afranius

17

Agamemnon

metryczny oznaczający wyrzutnię naglosowej samogłoski występującą w wyrazie, jeśli wyraz poprzedni kończy się na samogtoskę (w języku łacińskim także na m z poprzedzającą samo­głoską), np. Sofokles, Antygona 546: ha me thiges (zamiast ethiges). W wierszach łacińskich aferezie ulega tylko e w formach es, est, przy czym pozostałe s, st łączy się z poprzedzającą zgłoską; por. Horacy, Sermones I, l, 59: at qul tantali eget ąuanto (e)st opus; I, 2, 28; nil me­dium (e)st.

Afranius 1. Lucius A., komediopisarz rzymski z II w. p.n.e., twórca rzymskiej komedii naro­dowej fabuła togata, w której naśladował Menandra i Terencjusza. Sztuki jego grano jeszcze w okresie cesarstwa. 2. Lucius A., konsul w r. 60 p.n.e., przyjaciel Pompsjusza, w wojnie domowej walczył wraz z nim przeciw Cezarowi;

po klęsce pod Tapsus w r. 47 p.n.e. uciekł do Hiszpanii, gdzie zginął z rąk żołnierzy Cezara.

Africa zob. Afryka.

Afrodisias zob. Afrodyzja.

Afrodyta (gr. Afrodlte) grecka bogini miłości i piękności, w Iliadzie — córka Zeusa, i Dione. Wg Hezjoda urodziła się z piany morskiej (afrós piana) u brzegów Cypru, który stał się główną siedzibą kultu bogini. Stąd też pochodzą przy­domki A.: Afrogeneja, urodzona z piany morskiej, Anadyomene, wynurzona z fal, Kyprogeneja, zro­dzona na Cyprze. Władzy A. Urania podlegali wszyscy bogowie na niebie, władzy A. Pandemia ludzie, których obdarzała powabem, wdziękiem i szczęściem w miłości. Szczególną czcią otaczały boginię kobiety m. in. także jako opiekunkę mał­żeństw. Od czasów Solona hetery widziały w A. swoją patronkę. Do orszaku A. należały Hory, Charyty, Himsros, Pejto, Pothos. Małżonkiem bogini był Hefajstos, najulubieńszym spośród ko­chanków szybkonogi Ares, od którego A. otrzy­mała przydomek Areja. Eros, bóg miłości, był uważany za syna A. i Hefajstosa, w później­szych czasach za syna A. i Aresa. A. identy­fikowano w Rzymie z boginią Wenus, z egipską Izydą i z syryjską Astarte, boginią płodności natury i sprawczynią życia na ziemi. W Grecji kult A. pozostawał w ścisłym związku z mo­rzem, stąd przydomki Thalassia, Pontia, morska;

czczono ją w wielu miastach portowych, gdzie mieszkańcy wznosili jej świątynie, stąd epitet Limnesia, opiekunka portów. Żeglarze modlili się do niej o szczęśliwą podróż, stąd epitet Eiiploja — zsyłająca dobrą żeglugę. Siedziby kul­tu bogini znajdowały się m. in. na Cyprze, w Pafos, na Knidos i Kyterze, w Koryncie, na górze Eryks na Sycylii, stąd odpowiednie przy­domki: Kyprls, Kytereja, Pafia itd. A, poświę­cone były święta Afrodyzje. A. należała do naj­częściej przedstawianych postaci bogów w sztu­kach plastycznych antyku. Najsławniejszy z po­sągów bogini, posąg A. Knidyjskie] dłuta Praksytelesa, znany jest jedynie z wielu kopii zdobiących wszystkie niemal zbiory muzealne na całym świecie. Malowidło Apsllesa — A. Anadyomene, za które August zapłacił mieszkańcom wyspy Kos 100 talentów, służyło za pierwowzór wielu posągów bogini. Atrybutem A. Urania był żółw, A. Afrogeneja—delfin i koncha; jako bogini miłości były jej poświęcone: gołąb, wróbel, ba­ran, kozioł, zając, jako bogini płodności — mirt, róża i jabłko granatu.

Afrodyzja (gr. Afrodisias) 1. miasto na granicy Karii i Frygii, sławna ze wspaniałej świątyni Afrodyty. 2. miasto portowe w Cylicji naprze­ciw Cypru, poświęcone Afrodycie. 3. wyspa w pobliżu wybrzeża Kyrenajki ze świątynią Afro­dyty.

Afrodyzje (gr. Afrodisia) święto Afrodyty najuroczyściej obchodzone w Pafos na Cyprze, w świątyni zbudowanej wg legendy przez Ki-nyrasa.

Afrodyzjos (Afmdislos) rzeźbiarz z miasta Tralles w Karii, prawdopodobnie z I w. n.e.;

wg Pliniusza dzieła jego miały się znajdować w pałacach cesarzy rzymskich.

Afrogeneja (gr. zrodzona z piany morskiej);

przydomek Afrodyty.

Afryka (łac. Africa, gr. Afrike) kontynent afrykański nazywany był przez Greków Libią;

zarówno Grecy, jak Rzymianie znali tylko jej część północną. Za herosa-eponima A. uchodził u Rzymian Afer, syn Herkulesa. W r. 146 p.n.e. A. północna staje się prowincją rzymską pod nazwą Africa.

Aftonios (Ąfthonios) sofista i retor, żyjący na przełomie III i IV w. n.e. Jego dzieło Progymnds-mata oparte na Hermogenesie, zachowane częściowo, było jeszcze w XVI i XVII w. podstawą studiów retorycznych. Przypisuje mu się również opracowanie bajek Ezopa specjalnie do użytku szkolnego.

Agamemnon mit. syn Atreusa i Aeropy, mąż Klitajmestry, ojciec Ifianassy (w późniejszych opracowaniach Ifigenii), Chryzotemis, Laodike (lub Elektry) i Orestesa, król mykeński, dowód-

Maia encyklopedia kultury antycznej

Aganippe

18

Apatokles

ca Greków w wyprawie trojańskiej, jeden z głów­nych bohaterów Iliady i wielu tragedii, m. in. try­logii Ajschylosa. Po powrocie z wyprawy trojań­skiej został podstępnie zamordowany przez żonę i jej kochanka, a swego kuzyna, Ajgistosa. W nu­tach o A. odbiły się wyobrażenia o królach epoki mykeńskiej, być może o jednym z achajskich wodzów wyprawy na Azję Mn. Zob. Klitajmestra, Orestes.

Aganippe¹ jedno ze źródeł poświęconych Mu­zom, u stóp Helikonu; wedle podania, pijącym z niego dawało natchnienie poetyckie.

Aganippe² mit. 1. nimfa źródła Aganippe u stóp Helikonu, córka króla rzeki Termessos (lub Pennessos). 2. żona Akrisiosa, matka Da-nae, zwana również Eurydyką. 3. jedna z córek Ajgyptosa.

agape (gr. agape) posiłek pierwszych chrześcijan spożywany wspólnie każdego wieczoru przez członków gminy. Od III w. n.e. wieczerze, na które zamożny członek gminy chrześcijańskiej zapraszał ubogich, a zwłaszcza wdowy swojej gminy.

Agapenor mit. syn Ankajosa, król Tegei w Ar­kadii, uczestnik wyprawy trojańskiej. W drodze powrotnej zapędzony przez burzę na Cypr, osiadł tam i założył miasto Pafos ze świątynią Afro­dyty.

Agasias syn Dositheosa, rzeźbiarz grecki ro­dem z Efezu (ok. r. 100 p.n.e.). Jego sygnaturę noszą słynny posąg Szermierza Borghese (Luwr) oraz baza znaleziona w Tesalii.

Agasikrates syn Agatona, architekt żyjący w pierwszej poł. III w. p.n.e., podobnie jak ojciec zajmował stanowisko budowniczego świą­tyni Apollina w Delfach.

Agatangelos (Agathangelos) 1. snycerz gemm z drugiej poł. I w. p.n.e. 2. historyk armeński z IV w. n.e., sekretarz króla Armenii Tiryda-tesa II, napisał po grecku historię Armenii.

Agatarchides (Agatharchides) urodzony na Knidos (II w. p.n.e.), żył w Aleksandrii, autor wielu dzieł gramatyczno-stylistycznych i histo-ryczno-geograficznych, z których najważniejsze były: Ta kata ten Astan (Dzieje Azji) w 10 księ­gach, obejmujące również Afrykę północną. Ta kata ten Európen (Dzieje Europy) w 49 księgach oraz Peri tes Erythrds thalasses (O Morzu Czer­wonym). Dzieje jego stanowiły ważne źródło dla pisarzy późniejszych, którzy w licznych cyta­tach zachowali nam ich ciekawe fragmenty.

Agatarehos (Agatharchos) syn Eudemosa z Sa-

mos, malarz ateński (w V w. p.n.e.), miał malo­wać dekoracje teatralne dla dramatów Ajschy­losa, stąd przydomek Skenografos. Przypisywano mu również napisanie traktatu o malowaniu de­koracji.

Agatemeros {Agathemeroś) geograf grecki (da­towanie między III a V w. n.e.), autor dzieła Geografias hypotyposis (Zarys geografii).

Agathias Scholasticus poeta i historyk grecki z VI w. n.e., jeden z kolejnych wydawców zbioru epigramów będącego podstawą dzisiejszej Anto­logii Palatyńskiej. Zachowało się z jego pism ponad 100 epigramów oraz dzieło historyczne w 5 księgach obejmujące okres panowania Justy-niana od r. 552 do r. 558.

Agatinos (Agathinos) A. Ciaudius, spartanin, lekarz i filozof z drugiej poł. I w. n.e., należał do pneumatycznej szkoły lekarskiej (zob. pneumatycy). Zachowało się jego pismo pt. Peri thermolusias kaj psychrolusias (O ciepłych i zim­nych kąpielach).

Agatodajmon (gr. Agathodajmori) mit. dobry duch przyrody, patron zbiorów polnych i wina. Na ucztach wylewano mu w ofierze puchar czystego wina. Niekiedy nazywano jego imieniem dzień, w którym po raz pierwszy próbowano wina z nowych zbiorów. Kult A. był zwykle po­łączony z kultem bogini Agathe Tyche. A. przed­stawiano jako młodzieńca trzymającego w pra­wej ręce czarę wina, w lewej maki i kłosy.

Agatokles (Agathokles) 1. syn Karkinosa, wygnańca z Region, ur. w r. 361 p.n.e., poświę­cił się karierze wojskowej; w wyniku zamachu stanu zdobył w r. 317 najwyższą władzę w Syrakuzach. Przez 28 lat swego panowania walczy} z innymi miastami Sycylii i pd. Italii oraz z Kar­taginą, przenosząc teatr wojny na jej terytorium (w latach 310 - 307). W r. 304 A. przybrał, pierw­szy z tyranów sycylijskich, tytuł króla. Umarł w r. 289 p.n.e. otruty przez swego wuja. Za jego panowania Syrakuzy stały się ważnym ośrodkiem Śródziemnomorza. Państwo A. jest typowym przykładem późniejszej tyranii powstałej wskutek rozkładu polis. 1. syn Lizymacha, wodza Alek­sandra, wódz wsławiony w bitwie z Demetriosem Poliorketesem. Zginął młodo w r. 283 p.n.e. wskutek intryg swej macochy, Arsinoe, siostry zbiegłego z Egiptu Ptolemeusza Keraunosa. 3. wszechwładny wódz i doradca króla Ptole­meusza Euergetesa i jego następcy Ptolemeusza IV (w latach 221 - 204). Zginął w czasie buntu wojska i ludności cywilnej, występujących przeciw

Agaton

19

Agesilaos

nadużywaniu przez niego władzy po śmierci Ptolemeusza. 4. architekt żyjący w poł. III w. p.n.e., syn Agasikratesa, wnuk Agatona, następca dziada i ojca na stanowisku budowniczego świą­tyni Apollina w Delfach.

Agaton (Agathon) 1. garncarz, twórca attyckich waz czerwonofigurowych stylu swobodnego, z pierwszej poł. V w. p.n.e. 2. syn Tejsanaenesa z Aten (ur. ok. r. 448 p.n.e., zmarł ok. r. 400), przyjaciel Eurypidesa i Platona, poeta tragiczny. Muzyka zajmowała wiele miejsca w jego trage­diach. W utworze pt. Anthos (Kwiat), lub może Antheus, odstąpił od tematyki mitologicznej i sam stworzył fabułę sztuki. Słynął z urody, bogactwa i wykwintnej elegancji, przez co nieraz był tematem drwin w komediach. 3. syn Neotelesa, architekt kierujący odbudową świątyni delfickiej pod koniec IV w. p.n.e.

Agaue mit. córka Kadmosa i Harmonii, siostra Semeli, małżonka Echiona, matka Penteusza. Dionizos pokarał ją szałem za rozgłaszanie uwłaczających pogłosek o jego matce, Semeli. A. w szale bakchicznym rozszarpała swego syna, Penteusza, który opierał się wprowadzeniu kultu Dionizosa do Teb.

Ageladas z Argos rzeźbiarz grecki z pierwszej poł. V w. p.n.e., wg podania, nauczyciel Fidiasza, Myrona i Polikleta.

Agelaos 1. mit. syn Heraklesa i Omfalii, przodek Krezusa. 2. A. z Naupaktos, głównodo­wodzący w wojnie (220-217 r. p.n.e.) podjętej przez państwa sprzymierzone, pod egidą Mace­donii, przeciw Związkowi Etolskiemu.