«magistratura hazirliği məRKƏZİ» Əlyazması hüququnda
Yüklə 0,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 62
xərclərin məbləğini satılmış və satılmamış qalan malların dəyərinə ğölürlər və malların ümumi dəyərində nəqliyyat xərclərinin və faizlərin orta faizi müəyyənləşdirilir; ayın axırına mal qalığının məbləğini nəqliyyat xərclərinin və faizlərin orta faizinə vurmaqla satılmamış malların qalığına düşən tədavül xərclərinin məbləğini əldə edirlər. Misal. İlin axırına mal qalığına düşən nəqliyat xərclərinin orta faizi və mütləq kəmiyyətinin hesablanılması qaydası: Hesabat ilinin əvvəlinə mal qalığına düşən nəqliyyat xərclərinin və faizlərin məbləği (711 «Kommersiya xərcləri» hesabı üzrə debet saldosu) 900 min manat Hesabat ili ərzində nəqliyyat xərcləri və faizlər 5100 min manat Hesabat ili ərzində pərakəndə qiymətlərlə mallar satılmşıdır 308000 min manat Hesabat dövrünün axırına mal qalığı xərclərin orta faizi 100*(900+5100):(308000+90500), % 1,51 Hesabat ilinin axırına mal qalığına düşən nəqliyyat xərclərinin və faizlərin məbləği (1,51*90500:100) 1367 Tədavül xərclərinin analitik uçotunu tədavül xərclərinin smetası maddələri əsasında aparırlar. Bu zaman xərclərin baş verdiyi yerlər və yaxud məsuliyyət mərkəzləri nəzərə alınır. 63 III FƏSİL. “EHTİYATLAR UZRƏ” KOMMERSİYA TƏŞKİLATLARI UCUN 8 №-li MİLLİ MUHASİBAT UCOTU STANDARTININ TƏTBİQİ İMKANLARI. 3.1. Standartın təyınatı, məqsədi, tətbiq edildiyi sahə 8 №-li Standart “Muhasibat Ucotu haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa uyğun olaraq hazırlanmış və “Ehtiyatlar” adlı 2 №-li Muhasibat Ucotunun Beynəlxalq Standartına əsaslanmışdır. Standartın məqsədi ehtiyatların ucot qaydalarının muəyyən edilməsindən ibarətdir. Ehtiyatların ucotunda əsas məsələ, onlara cəkilən məsrəflərin aktiv kimi tanınmalı olan və gələcək dovrlərdə onların satışınadək aktiv kimi saxlanılan dəyərinin muəyyən edilməsidir. Bu Standart ehtiyatlara cəkilən məsrəflərin mumkun xalis satış dəyərinə qədər azaldılması hallarını muəyyənləşdirir. Hazırkı Standartda ehtiyatların ilkin dəyərinin muəyyənləşdirilməsi ucun istifadə edilən hesablama usullarına dair gostərişlər təqdim olunur. Bu Standart, Ucot Qaydaları nəzərə alınmaqla, maliyyə hesabatlarını Azərbaycan Respublikasının “Muhasibat ucotu haqqında” Qanununun 10-cu maddəsinə uyğun olaraq hazırlayan butun kommersiya təşkilatları tərəfindən tətbiq edilməlidir. Muhasibat ucotunu tənzimləyən quvvədə olan normativ-huquqi aktlar ilə bu Milli Muhasibat Ucotu Standartı arasında ziddiyyət yarandığı halda, Kommersiya Təşkilatları ucun Milli Muhasibat Ucotu Standartı tətbiq edilir. Bu Standart, aşağıdakılardan başqa butun nov ehtiyatlara tətbiq edilir: tikinti muqavilələrindən, habelə onlarla birbaşa bağlı xidmət muqavilələrindən irəli gələn bitirilməmiş işlər (bax. “Tikinti muqavilələri uzrə” 16 №-li Milli Muhasibat Ucotu Standartı); maliyyə alətləri; və kənd təsərrufatı fəaliyyətinə və kənd təsərrufatı məhsullarının yığımına aid bioloji aktivlər. |