Mavzu -1: Axborot texnologiyasining ichki va tashqi omillari. Axborot uzatish usullari. O`qitishda axborot texnologiyalari. Reja

Fayllarni arxivlash va arxiv fayllarni ochish
Fayllarni arxivlash bilan ARJ dasturi misolida tanishib chiqamiz. Agar MATN katalogidagi fayllarni arxivlash lozim bo’lsa arj a matn ko’rinishida buyruq beriladi.
Bu yerda a arxivlash dasturining nomi, a - «add» (qo’shimcha qilmoq) so’zidan olingan arxivni tuzish yoki mavjud arxivga fayl­larni qo’shimcha qilish amalini anglatuvchi ko’rsatma, TASH esa xosil kilinadigan arxiv faylning nomi. Mazkur buyruq. beril-gandan so’ng fayllarni arxivga joylashtirish boshlanadi va bunda xar bir faylning nomi xamda uning sik.ilish foizi kursatib boriladi. Dastur ishi tugagandan so’ng, katalogdagi barcha fayl­larni uz ichiga olgan tagp.ag) arxiv fayli xosil bo’ladi. (Fayl nomidagi ag) kengaytmani arxivlash dasturining uzi kushadi.)
Mazkur buyruq. LNags arxivlash dasturi uchun LNags a matn kurinishida, RKZIR arxivlash dasturi uchun
Rkzip — a matn

kurinishida bo’ladi. Buyruqlar mos ravishda matn.izh va matn.zip fayllarini xosil qiladi.

Joriy katalogdagi fayllarni bir buyruq. yordamida boshqa katalog yoki boshqa diskka arxivlash x.am mumkin. Buning uchun buyruq, kurinishi quyidagicha bo’ladi:
arj a s:archive matn yoki arj a a:matn
Birinchi buyruq matn.arj faylini S diskdagi ARCHIVE katalogida, ikkinchi buyruq, A diskning bosh katalogida xosil qiladi.
Arxivdagi fayllarning yaigirok, versiyasi ustiga eskirok, versiyasini yozmaslik uchun arxivni yangilash amali mavjud. Bu maqsadda arj u matn kurinishidagi buyruqdan foydalaniladi. Q xarfi irs1i1e («obno­vit» — yangilash) suzidan olingan bo’lib, buyruqning bajari-lishida matn.ao fayliga katalogdagi unda yuk, bulgan fayllar va yangirok, versiyasi mavjud bulgan fayllar kushiladi. Fayllar ver-siyasining yangiligi ular diekka saklangan vaqt buyicha aniqda-nadi. (Bu Kompyuterlarda vaqtni to’g’ri o’rnatishni takozo etadi.)
Arxiv fayl ichidagi ma’lumotlarni yukrtgan holda katalog­dagi barcha fayllarni arxivga joylashtirish xam mumkin. Bunda buyruq,
arj m matn
kurinishida bo’ladi.
Yuqoridagi buyruqlar kiritilgach, ular kursatilgan amallar-ni bajarishga kirishadilar. Ekranda arxivga kiritilayotgan fayl­lar nomlari tasvirlanadi. Xar bir faylni «sikishda» faylning qayta ishlangan foizi yoki bu jaraenni kursatuvchi gorizontal chizik,cha xosil bo’ladi. Faylni arxivlash tugatilgach, uning qarshisida siqilish darajasi haqida xabar chikdriladi. Shuni tahkid-lash kerakki, ARJ va PKZIP dasturlari siqilish darajasi xdkida-gi xabarni turli xilda kursatadi. Masalan, agar dastlabki fayl­ni 10 marta «sikilsa» ARJ dasturi ishi tugagach 10% ni («siqilgan» fayl uzunligining fayl uzunligiga nisbati), PKZIP esa 90% ni (faylni arxivga joylashtirishda necha foizga «siqilishini») kursatadi.
Arxivni ochish, ya’ni undagi fayllarni olish uchun yuqoridagi buyruqda a xarfi o’rniga e («extgast» suzidan olingan — «izvlech» — chiqarish) xarfi qo’yiladi.
arj e matn yoki Iharc yoki pkunzip matn
Arxivlarni ochishda faqat oxirgi buyruqda PKZIP o’rniga RKUNZIP dasturi bajarilishini kurish mumkin.
Mazkur buyruqlarning bajarilishida fayllar arxivdan ket-ma-ket chik.ariladi va joriy katalogga yoziladi. Navbatdagi biror faylni arxivdan chiqarishda mazkur katalogda Shu nomdagi fayl
mavjud bo’lsa, Kompyuter «Eski faylning ustiga yozaymi?» deb so’raydi. Agar savolga Y (Yes) deb javob berilsa, eski fayl o’rniga yangisini yozadi, aks holda «Arxivdan chikdrilayotgan faylga yangi nom berish kerakmi?» deb so’raydi. Kerak bo’lsa, qanday nom beri-lishi xam ko’rsatiladi.
arj e matn-u
buyrug’i yordamida mazkur katalogda bulmagan va yangirok, versiyasi (sakdangan vaqti buyicha) mavjud bulgan fayllar arxivdan chikariladi. Bunda yangilanadigan fayllarning xar birida eskisining o’rniga yozish mumkinligi yoki yangi nom bilan yozish kerakligi haqida suraladi.
Katalogda mavjud eski versiyadagi fayllarni arxivdagi yangi versiyasi bilan kompyuterning surovisiz almashtirish xam mumkin. Bu maqsadda buyruq, kurinishi quyidagicha beriladi:
arj e matn –u -y
Boshqa katalog yoki diskda bulgan arxiv fayllarni ochib, undagi fayllarni boshqa katalog yoki diskka joilashtirish mumkin. Buning uchun arxiv fayl joylashgan urin va undagi fayl joyla-shishi lozim bulgan urin buyruqda tulik. kursatiladi.