Mаvzu: boshlang’ich sinflarda matematika o’qitish metodikasi fan sifatida

1-savol: 
Matеmatik konkurslarni tushuntirib bering? 
2-savol: 
Matеmatik olimpiada, Matеmatik burchak haqida gapirib bering. 
3-savol:
Matеmatik to‘garak haqida tushuncha bering.
 
4-savol:
Matеmatik o‘yinlardan misollar keltiring. 
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati: 
1. Jumayеv M.E, Boshlang‘ich sinflarda matеmatikadan laboratoriya mashg‘ulotlarini 
tashkil etish mеtodikasi. Toshkеnt. “Yangi asr avlodi” 2006 yil.300 b.
2.Tadjiyeva Z.G.,Abdullayeva B.S.,Jumayev M.E.,Sidelnikova R.I.,Sadikova A.V.Metodika 
prepodavaniya matematiki.-T. “Turon-Iqbol” 2011. 198 b. 
3. Saidova M, Dilova N, Abdullayeva B, ” Ta’limda multimedia texnogiyalardan 
foydalanish”.Toshkent “O‘qituvchi” 2021 yil.166 b. 
4. Saidaova G, Yusufzoda Sh, Yarashov M, ” Matematika o’qitish metodikasidan amaliy 
mashg‘ulotlar” Buxoro «Durdona» nashriyoti-2021 yil.102 b. 
5. Hakimova M, ”Matematika o’qitish metodikasi” Buxoro «Durdona» nashriyoti-2021 yil.93 
b.
 
5-seminar mashg‘ulot 
Mavzu: Ixtisoslashgan boshlang‘ich sinflarda matematika o‘qitishni tashkil etish. 
Reja: 
1.
Matematikaga ixtisoslashgan boshlang‘ich sinflarda o‘qitish haqida. 
2.
2-4-ixtisoslashgan sinf matematika kursi mazmuni. 
3.
Ixtisoslashgan sinflarda matematika darslari. 
Maqsad: 
Ixtisoslashgan sinflarda matematika,sonlar va kattaliklar,mantiqiy-matematik 
tushunchalar,moslik va munosabatlar,algebraik va geometrik tushunchalarni shakllantirish.
 

---

176 
Hozir o‘rta ta’lim ommaviy, umumiy va tanlab olib o‘qitilayotgan
iste’dodli bolalar
uchun alohida maktablarda amalga oshirilmoqda.Shu bilan birga bolalarni tanlab olib 
o‘qitilayotgan ixtisoslashgan maktablar ko‘lami tobora ortib bormoqda.
Matematika boshlang‘ich sinflarda o‘rgatiladigan asosiy o‘quv fanlaridan bo‘lib, Mustaqil 
O‘zbekiston Respublikasi manfaatlari, o‘zbekona odob va milliy an’analar ruhi, xalqaro 
bilimdonlik mezoni ,davlatimiz va xalqimiz ehtiyojidan kelib chiqib, tartiblangan ijtimoiy 
buyurtmalar tizimini bajaradi. 
Bu vazifalar kichik yoshdagi o‘quvchilarni matematika go‘zalligi bilan tanishtirish, 
matematika nutqi madaniyatini tarkib toptirish va uning yordamida yoshlarni hayotga 
tayyorlashni taqazo etadi. Ya’ni, mantiqiy tafakkur bilan bog‘liq ravishda og‘zaki va yozma 
matematik nutqni o‘ziga xos aniq, ixcham, sodda va ixcham bayon qilish kabi barcha sifatlari 
bilan rivojlantirish lozim. Boshlang‘ich matematika ta’limi bolalarning ma’lum bilim va 
malakalarni o‘zlashtirib olish bilan birga ularda kuzatuvchanlik, idrok, xotira, tafakkur kabi 
bilish qobiliyatlarining ilmiy rivojlanishi ham nazarda tutiladi. 
Bu maqsaddan kelib chiqib o‘quvchilar aqliy faoliyatining muhim usullari: tahlil qilish, 
taqqoslash umumlashtirish,aniqlik kiritish, o‘xshashini topish kabi murakkab ishlarni bajarish 
ko‘nikmalari ham hosil qilinishi kerak.Hisob darsi jarayonida loyihalashga aloqador ma’lum 
o‘lchash, yasash, chizish, qirqish va yopishtirish kabi ishlar matematika ilmining amaliy 
yo‘nalishini kuchaytiradi.Oila daromadi va buromadi haqidagi aniq hayotiy ma’lumotlar hamda 
bolalar darsda o‘rganadigan tushuncha va qoidalarning hammasi amaliy faoliyatda ishlatilishi va 
turmush talablari tufayli kelib chiqqanligini tushunishlariga imkon beradi. 
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Ayrim fanlar chuqur o‘rganiladigan 
davlat ixtisoslashtirilgan umumta’lim muassasalarini takomillashtirish to‘g‘risida”gi qaroriga 
ko‘ra, bolalarni matematika kursini chuqur o‘rganishga o‘rgatish ta’limning ikkinchi yilida, 2-
sinfdan boshlanadi. 
Birinchi sinfda ta’limni muvaffaqiyatli yakunlagan, o‘quv yili oxirida tavsiya etilgan test 
sinovlaridan muvaffaqiyatli o‘tgan, matematikani o‘rganishga doir tegishli qobiliyat va 
moyilliklarga ega bo‘lgan o‘quvchilarga bu fanni chuqur o‘rganish 2-3-4-sinflardan boshlab 
amalga oshiriladi.
2-4-sinflarda matematika kursi quyidagi beshta mazmuniy yo‘nalishni tashkil etadi: 
a)
Arifmetika elementlari; 
b)
Kattaliklar va ularning o‘lchovlari; 
c)
Mantiqiy matematik tushuncha va munosabat; 
d)
Algebra elementlari; 
e)
Geometriya elementlari. 

---

177 
Shuni aytish joizki, ixtisoslashgan sinflar matematika dasturi negiz ( asosi)ni 
umumta’lim maktabi 1-4-sinflari matematika kursiga kiruvchi materiallar ( o‘rin olgan ) 
tashkil etadi.Shu bilan birga yangi dastur qo‘shimcha dasturiy masalalar bilan to‘ldirilishi 
ham tushuntiriladi. Jumladan, ta’limning dastlabki ikki yili davomida o‘quvchilar har qaysi 
mazmuniy yo‘nalishga tegishli turli-tuman matematik tushunchalarning yetarlicha katta 
zaxirasiga ega bo‘ladilar. Masalan, arifmetika sohasida –bu o‘quvchilarni o‘nlik sanoq 
sistemasining “tuzilishi”, uni sonlarning rim yozuv sistemasi bilan taqqoslash orqali 
tanishtirish; arifmetik amallarning asosiy qonunlari haqidagi tasavvurlarini umumlashtirish, 
bu qonunlar yozuvlardagi umumlashtirishlarda o‘zgaruvchilardan foydalanish. 
Talabalar ma’ruza va amaliy mashg‘ulot darslaridan olgan bilim, malaka va ko’nikmalaridan 
foydalangan holda quyidagi savollarga javob berishadi: