Microsoft Word goc rapor 20 haziran 2011. doc

*Yoğunluklu olarak Adana ili Karataş İlçesi Tuzla Beldesi yerleşim bölgesi
Araştırmanın yapıldığı il dağılımı ile zorla yerinden edilme süreci sonrası oturulan konutun yapı malzemesi dağılımı birlikte ele alındığında, göç sonrası oturulan konutlar genellikle betonarme, tuğla yapı malzemesi ile yapılmış konutlardır. Bu anlamda iller arasında belirgin bir farklılaşma söz konusu değildir.
Zorla yerinden edilme süreci sonrasında bu sürecin mağdurlarının oturduğu konutların büyüklüğü değerlendirildiğinde konutların % 24.50’isinin büyüklüğünün 100 metrekareden küçük, % 74.60’ının da 100-200 metrekare olduğu görülmektedir.
Zorla yerinden edilme süreci sonrasında bu sürecin mağdurlarının oturduğu konutlar genellikle 2-4 odalı konutlardır. Araştırmada ortaya çıkan bu sonuç Tablo 62’de gösterilmiştir.
Tablo 62: Görüşülenlerin Göç Sonrası Oturduğu Konutun Oda Sayısı Dağılımı

Görüşülenlerin Göç Sonrası Oturduğu Konutun Oda Sayısı Dağılımı	N	%
Cevapsız	99	6.4
1	37	2.4
2	363	23.6
3	677	43.9
4	330	21.4
5	23	1.5
6	3	0.2
7	1	0.1
8	3	0.1
9 ve Üzeri	5	0.5
Toplam	1541	100.00

Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre, gerçekleşen nüfusun yer değiştirme hareketine katılanların göç sonrası oturduğu konutların oda sayısı değerlendirildiğinde hane başına ortalama 3 oda düşmektedir. Hane başına ortalama 8 kişi düştüğü göz önüne alındığında, zorla yerinden edilme süreci sonrasında kalabalık/sıkışık bir yaşam sürdürüldüğü söylenebilir.

Araştırmanın yapıldığı il dağılımı ile zorla yerinden edilme süreci sonrasında oturulan konutun büyüklüğü, oda sayısı birlikte ele alınıp incelendiğinde, oturulan konutlar genellikle 100-150 metrekare büyüklüğündedir, oturulan konutların büyüklüğü 2-4 oda büyüklüğündedir.
Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre, gerçekleşen nüfusun yer değiştirme hareketine katılanların göç sonrası oturduğu konutların %

78.18’inin bahçesi yok, % 21.82’sinin bahçesi vardır. Bahçesi olan konutların % 25.48’inde bahçe; ekim yapılan, % 74.52’sinin de ekim yapılmayan bahçedir. Araştırmada bu konuda ortaya çıkan genel dağılım sonuçları Tablo 63’de gösterilmiştir.

Tablo 63: Görüşülenlerin Göç Sonrası Oturduğu Konutun Bahçesi Olması Dağılımı

Görüşülenlerin Göç Sonrasında Oturduğu Konutun Bahçesi	N	%
Cevapsız	102	6.6
Ekim Yapılmayan Bahçesi Var	234	15.2
Ekim Yapılan Bahçesi Var	80	5.2
Bahçesi Yok	1125	73.0
Toplam	1541	100.00

Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre, gerçekleşen nüfusun yer değiştirme hareketine katılanların göç sonrası oturduğu konutların %

9.47’sinde konuta eklenti var, % 90.53’ünde yok gözükmektedir. Araştırmanın bu konudaki sonuçları

Tablo 64’de gösterilmiştir.

Tablo 64: Görüşülenlerin Göç Sonrası Oturduğu Konutun Eklentisi Var Mı (Ahır, Samanlık, Kiler vb.) Dağılımı

Görüşülenlerin Göç Sonrasında Oturduğu Eklentisi	N	%
Cevapsız	94	6.1
Var	137	8.9
Yok	1310	85.0
Toplam	1541	100.00

Zorla yerinden edilme süreci sonrasında bu sürecin mağdurlarının çoğunlukla yerleşmeyi tercih ettikleri illere göre (araştırmanın yapıldığı illere göre); oturulan konutların bahçesi, konuta eklenti durumu birlikte ele alındığında; konutların çoğunluğunun müstakil konut olmasına bağlı olarak bahçelidir, ancak bahçe genellikle ekim yapılmayan bahçedir ve konutların çoğunluğunun konuta eklentisi yoktur.

Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre, gerçekleşen nüfusun yer değiştirme hareketine katılanların % 62.42’si oturduğu konutta tek başına, %

37.58’i de birden çok aile ile birlikte yaşamaktadırlar. Araştırmanın bu konuda ortaya koyduğu dağılım sonuçları Tablo 65’de gösterilmiştir.

Tablo 65: Görüşülenlerin Göç Sonrası Oturduğu Konutta Kaç Aile Birlikte Yaşadığı Dağılımı

Görüşülenlerin Göç Sonrasında Oturduğu Konutta Kaç Aile Birlikte Yaşadığı	N	%
Cevapsız	104	6.7
Tek Aile Yaşıyoruz	897	58.2
Birden Çok Aile Birlikte Yaşıyor	540	35.1
Toplam	1541	100.00

Zorla yerinden edilme süreci sonrası sürdürülebilir, insani yaşam koşulları açısından düşünüldüğünde, bu sürecin mağdurlarının aynı çatı altında yaşayan insan sayısının Türkiye kent ailesi ortalamasının üzerinde oluşuna bağlı olarak kalabalık, sıkışık mekânlarda yaşamın sürdürüldüğü ortadadır.

İnsani ve sürdürülebilirlik açısından bu bölümde incelediğimiz dağılımlardan birisi de zorla yerinden edilme süreci sonrası oturulan konutta kaç ailenin birlikte yaşadığının zorunlu göç sonrası yeni yerleşim alanına göre incelenmesidir. Bu incelemenin sonuçlarına göre;

Adana ilinde zorunlu göç sürecinin katılımcılarının/mağdurlarının % 38.21’i oturdukları konutta birden çok aile,

Diyarbakır ilinde % 29.77, Mersin ilinde % 43.57’si, İstanbul ilinde % 33.66’sı Van ilinde % 33.61’i,

Batman ilinde % 25.58’i oturdukları konutta birden çok aile bir arada yaşamaktadırlar.

Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre, gerçekleşen nüfusun yer değiştirme hareketine katılanlar arasında birden çok aile bir arada yaşayanların % 3.95’i anne-babası, % 58.88’i evli çocuklarıyla, % 9.17’si yakın akrabalarıyla birlikte yaşamaktadırlar. Araştırmanın bu konuda ortaya koyduğu genel dağılım sonuçları Tablo 66’da gösterilmiştir.

Görüşülenlerin Göç Sonrasında Oturduğu Konutta Kimlerle Birlikte Yaşadığı	N	%
Cevapsız	865	56.1
Anne-Babası İle Birlikte	216	14.0
Evli Çocukları İle Birlikte	398	25.8
Yakın Akrabaları İle Birlikte	62	4.0
Toplam	1541	100.00

Tablo 66: Görüşülenlerin Göç Sonrası Oturduğu Konutta Kimlerle Birlikte Yaşadığı Dağılımı
Zorla yerinden edilme süresi sonrası yeni yerleşim alanında oturulan konutta birden çok aile bir arada yaşayanların kim/kimlerle birlikte yaşadıkları incelendiğinde;

Adana ilinde zorunlu göç sürecinin katılımcılarının/mağdurları arasında oturdukları konutu birden çok aile ile paylaşan/yaşamak zorunda kalanların % 86.53’ü anne-baba, evli çocukları,

% 13.47’si yakın akrabalarıyla,

Diyarbakır ilinde % 87.5’i anne-baba, evli çocukları % 12.5’i yakın akrabalarıyla, Mersin ilinde % 94.73’ü anne-baba, evli çocukları, % 5.27’si yakın akrabalarıyla, İstanbul ilinde % 92.77’si anne-baba, evli çocukları, % 7.23’ü yakın akrabalarıyla, Van ilinde % 93.33’ü anne-baba, evli çocukları, % 6.77’si yakın akrabalarıyla,

Batman ilinde % 93.98’i anne-baba, evli çocuklarıyla, % 6.02’si yakın akrabalarıyla birlikte yaşamaktadırlar.
Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre, gerçekleşen nüfusun yer değiştirme hareketine katılanlar arasında birden çok aile bir arada yaşayanların % 86.34’ü geçim sıkıntısı, % 6.91’i de güvenlik nedeniyle birden çok aile bir arada yaşamayı tercih ettikleri görülmektedir. Araştırmanın bu konuda ortaya koyduğu genel dağılım sonuçları Tablo 67’de gösterilmiştir.
Tablo 67: Görüşülenlerin Göç Sonrası Oturduğu Konutta Birden Çok Aile Yaşama Nedeni Dağılımı

Görüşülenlerin Göç Sonrasında Oturduğu Konutta Birden Çok Aile Yaşama Nedeni	N	%
Cevapsız-Tek Aile Yaşayanlar	977	63.4
Güvenlik Nedeniyle	39	2.5
Geçim Sıkıntısı Nedeniyle	487	31.6
Diğer	38	2.6
Toplam	1541	100.00

Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonuçlarına göre zorunlu göç sonrası yeni yerleşim alanlarında birden çok ailenin aynı haneyi paylaşmasının iki temek nedeni, “geçim sıkıntısı” ve “güvenlik” arayışıdır. Araştırmaya konu olan nüfusun yer değiştirme hareketinin Türkiye’de gerçekleşen yer değiştirme hareketlerinden ayıran temel noktalardan birisi de zorunlu, isteğe bağlı olmayan nedenlerle yer değiştirenlerin geçim sıkıntısı kadar güvenlik arayışı içinde olmalarıdır.

Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre, gerçekleşen nüfusun yer değiştirme hareketine katılanların göç sonrası oturduğu konutların %

68.65’inin mülkiyeti aile ya da aile üyelerinden birisine ait, % 25.20’si de kiralık konutlardır.

Tablo 68: Görüşülenlerin Göç Sonrası Oturduğu Konutun Mülkiyet Durumu Dağılımı

Görüşülenlerin Göç Sonrasında Oturduğu Konutta Birden Çok Aile Yaşama Nedeni	N	%
Cevapsız	144	9.3
Mülkiyeti Aile/Aile Üyelerinden Birine Ait	959	62.2
Kira	352	22.8
Diğer	86	5.6
Toplam	1541	100.00

Zorla yerinden edilme süreci sonrasında yeni yerleşilen yerleşim alanında oturulan konutların mülkiyet durumu incelendiğinde;

Adana ilinde zorunlu göç sürecinin katılımcılarının/mağdurlarının % 76.36’sı mülkiyeti kendilerine ya da aile üyelerinden birine ait konutlarda, % 23.64’ü kiralık konutlarda, Diyarbakır ilinde % 57.62’si mülkiyeti kendilerine ya da aile üyelerinden birine ait konutlarda,

% 31.45’i kiralık konutlarda,

Mersin ilinde %71.77’si mülkiyeti kendilerine ya da aile üyelerinden birine ait konutlarda , %

25’i kiralık konutlarda,

İstanbul ilinde % 49.47’si mülkiyeti kendilerine ya da aile üyelerinden birine ait konutlarda, %

49.47’si kiralık konutlarda

Van ilinde % 80.60’ı mülkiyeti kendilerine ya da aile üyelerinden birine ait konutlarda, %

16.38’i kiralık konutlarda

Batman ilinde % 77.51’i mülkiyeti kendilerine ya da aile üyelerinden birine ait konutlarda, %

13.65’i kiralık konutlarda yaşamlarını sürdürmektedirler.

Araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre, gerçekleşen nüfusun yer değiştirme hareketine katılanların göç sonrası oturduğu konutları satın alırken öncelikle fiyat, tanıdık ve akrabalarına yakınlık gibi nedenlere dikkat ettikleri görülmektedir.
Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre, gerçekleşen nüfusun yer değiştirme hareketine katılanların göç sonrası oturduğu konutları satın alırken öncelikle fiyat, tanıdık ve akrabalarına yakınlık gibi nedenlere dikkat ettikleri görülmektedir. Araştırmanın bu dağılımına ilişkin sonuçlar Tablo 69’da gösterilmektedir.
Tablo 69: Görüşülenlerin Göç Sonrası Oturduğu Konutu Satın Alırken Nelere Dikkat Ettiği Dağılımı

Görüşülenlerin Göç Sonrasında Oturduğu Konutu Satın Alırken Nelere Dikkat Ettiği	N	%
Cevapsız-Kiralık ve Diğer Konutlar	594	38.5
Fiyat-Tanıdık-Akrabalara Yakınlık vb	945	61.3
Diğer	2	0.2
Toplam	1541	100.00

Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın yapıldığı illere göre konut satın almada rol oynayan etkenler karşılaştırmalı olarak çözümlendiğinde; akrabalık, hemşerilik ve konutun fiyatı belirleyicidir.

Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre, gerçekleşen nüfusun yer değiştirme hareketine katılanların göç sonrası oturduğu konutları satın alırken yaşadığı çevrede ayrımcılık/istenmeme/dışlanma gibi sorunları yaşama dağılımı % 16.16’dır. Bu dağılım Türkiye toplumu açısından yaşanabilecek gerilim ve çatışmaları tetikleyebilecek ya da bu tür gerilim ve çatışmaları tırmandırmak isteyenlerin kullanabilecekleri bir noktadır. Bu dağılıma ilişkin sonuçlar Tablo 70’de gösterilmiştir.

Tablo 70: Görüşülenlerin Göç Sonrası Oturduğu Konutu Satın Alırken Yaşadığı Çevrede Ayrımcılık/İstenmeme/Dışlanma

Gibi Sorunlar Yaşama Dağılımı

Görüşülenlerin Göç Sonrasında Oturduğu Konutu Satın Alırken Yaşadığı Çevrede Ayrımcılık/İstenmeme/Dışlanma Gibi Sorunlar Yaşaması	N	%
Cevapsız-Kiralık ve Diğer Konutlar	588	38.2
Yaşamamış	799	51.8
Yaşamış	154	10.0
Toplam	1541	100.00

Zorla yerinden edilme süreci sonrası yeni yerleşim alanında ayrımcılık araştırma açısından incelenen kritik eğilimlerden birisidir. Araştırmanın bu konuda ortaya koyduğu sonuçlara göre;

Adana ilinde zorunlu göç sürecinin katılımcılarının/mağdurlarının % 12.13’ü oturduğu konutu satın alırken ayrımcılık/istenmeme/dışlanma,

Diyarbakır ilinde % 17.02’si, Mersin ilinde % 15.85’i, İstanbul ilinde % 39.56’sı Van ilinde % 19.47’si

Batman ilinde % 5.52’si oturduğu konutu satın alırken ayrımcılık/istenmeme/dışlanma

durumu yaşamıştır.
Zorla yerinden edilme süreci sonrası oturulan konutun satın alınmasında yaşanan ayrımcılık, istenmeme, dışlanma gibi ortaya çıkan dağılım ve illere göre bu dağılımın sergilediği özelliği iki açıdan yorumlayabiliriz. Birincisi çıplak sonuçlara bakarak ayrımcılığın daha çok İstanbul ilinde diğer illere göre daha çok yaşandığıdır. İkinci sonuç ise kentlerin yerleşim alanı/mahalleleri ile ilgilidir. Kitlesel ölçekte gerçekleşen zorunlu göç sonrası kentlerin çevresinde önemli oranda zorunlu göç mağdurlarının bir arada yaşadığı mahalleler oluşmuştur. Bu durum istatistiksel değerlendirmelerin ötesinde sosyal barış, uyum ve kültürel bütünleşme açısından tehlikeli bir eğilimdir. Bunu desteklemek için araştırmanın iki verisini birlikte incelemek gerekir. Birinci eğilim, konutta oturma süresi, ikinci eğilim konutu değiştirme isteğidir. Zorla yerinden edilme sürecinin mağdurlarının %

43.19’u 01-09 yıl, % 48.89’u 10-19 yıl ve % 7.1’i 20 yıl ve daha uzun süreden beri aynı konutta

oturmaktadırlar.
Oturulan konutların değiştirilme isteği illere göre incelendiğinde;

Adana ilinde zorunlu göç sürecinin katılımcılarının/mağdurlarının % 42.10’u, Diyarbakır ilinde % 37.93’ü,

Mersin ilinde % 25.53’ü, İstanbul ilinde % 48,6’sı, Van ilinde % 22.68’i,

Batman ilinde % 23.16’sı oturduğu konutu değiştirmeyi düşünmektedir.

Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre, gerçekleşen nüfusun yer değiştirme hareketine katılanların göç sonrası oturduğu konutları kiralarken çoğunlukla tanıdık-akrabalarına başvurdukları görülmektedir. Araştırmanın bu dağılımına ilişkin sonuçlar Tablo 71’de gösterilmiştir.
Tablo 71: Görüşülenlerin Göç Sonrası Oturduğu Konutu Nasıl Kiraladığı Dağılımı

Görüşülenlerin Göç Sonrasında Oturduğu Konutu Nasıl Kiraladığı	N	%
Cevapsız-Mülkiyeti Aileye Ait Ya Da Diğer Konutlar	1052	68.3
Tanıdık-Akrabaları Aracılığıyla	361	23.4
Emlakçi-Komisyoncudan	59	3.8
Diğer	69	4.5
Toplam	1541	100.00