www.ziyouz.com kutubxonasi
116
— Gaplarida, qarashlarida o‘zgarish sezmaganmisiz?
Xadicha javob bermadi. Hamisha chaqchaqlashib o‘tiruvchi ikki oshnaning past
ovozda gaplashayotganidan ajablangan edi. Xadicha shum xabar yetkazgani uchun
Murodillani yomon ko‘rib qolgan edi. Qashqarda yashab yurganlarida bir kuni jur’at qilib
eriga: «Shu oshnangiz kamroq kelsa edi, qarashi sovuq», degan, bunga javoban
Olamgir achchiqlanib: «Musofirlikda qishlog‘imning iti bo‘lsa ham og‘a-ini tutinaman»,
deb edi. Olamgir bu oshnasidan cho‘chirmidi yo behad hurmat qilarmidi, Xadicha
shularni xayoliga keltirdi-yu, biroq «begunoh odamni yomonotliq qilib qo‘ymayin»,
degan istiholaga borib, tiliga chiqarmadi.
14. OQIBAT Jahongir shifoxonadan chiqqanidan keyin yuz beradigan voqealar. Mayor Solihov ketgach, Jahongir o‘rnida yota olmadi. Turib, deraza oldiga bordi.
Simyog‘ochdagi chiroq yoqib qo‘yilgan, atrofga hali qorong‘ulik cho‘kmagani uchun
chiroq o‘lar holda lipillab turganday ko‘rindi. Qor uchqunlari ham jonsiz — qo‘nim
topmay shamol hukmida uchib yuradilar. Shifoxona hovlisi kimsasiz. Yo‘qlovchilar ketib
bo‘lishgan. Hamshiralar kechki muolajani hali boshlashmagan.
Jahongir ko‘zi hovlida bo‘lsa-da, bularni ko‘rmaydi, sezmaydi. Mayor uning ko‘zi oldida
go‘yo o‘q o‘tmas qalin parda osib ketganday. Jahongir shu parda ortida nima borligini,
kim turganini ko‘rmoq istaydi. Mayor uning birdaniga bo‘sh kelganidan quvondi. U
«Qasdi bo‘lsa, endi oilasiga navbat yetsa-chi?» degan gapim ta’sir qildi, deb o‘yladi. Ha,
to‘g‘ri, bu gapdan Jahongir seskandi. Lekin mayor uning yuragida shundan so‘ng bir
fitna uyg‘onganidan bexabar edi.
... Jahongir akasining murdasini ko‘riboq «Qasos Haqdan bo‘libdi», deb o‘yladi. U
qochib borayotgan odamni uzoqdan ko‘rdi, taniganday ham bo‘ldi. Shunga qaramay,
qotillikni bo‘yniga olishiga uch sabab bor edi: birinchisi — asar davomida qayta-qayta
eslaganimiz — bu ishni men amalga oshirishim lozim edi, degan qat’iy o‘y; ikkinchisi —
baribir menga ishonishmaydi, degan fikr; uchinchisi esa — bu hayotdan batamom
to‘ydim, degang ishonch edi. Butun ilinji — qasos unga ravo ko‘rilmagach, endi
yashashning hojati yo‘q, degan qarorga kelgandi.
Kunlar o‘tib, voqealar o‘zgarib, o‘g‘lini ko‘rgach, o‘zi sezmagan holda gunohlariga
tavba qila boshladi: yashashni istab qoldi. Shu istak uni fitnaga tortdi. U ozodlik
shabadasini his etgach, akasining qotilini o‘ldirish bilan murodiga yetmoqchi bo‘ldi.
Qamoqda yotganida ham bu xohish bosh ko‘tarib qolar, biroq, toshdevorlar, temir
panjaralar bu xohishni birpasda bo‘g‘ib tashlar edilar. Endi toshdevor yo‘q, temir panjara
yo‘q, fitnani amalga oshirish yo‘lidagi to‘siqlar olib tashlandi. Endi hamma gap rejani
to‘g‘ri, binoyi tuzishda. Reja degani ham suyuq ayolga o‘xshagan bevafo bo‘ladi.
Jahongir o‘ttiz uch yil badalida akasi bilan uchrashuv rejalarining ming bir xilini tuzdi.
Oqibat nima bo‘ldi: bironta rejasi ham vafo qilmadi. So‘nggi uchrashuvga, Ollohning
nazari ostida gunohlardan poklanib olishga akasining bir mal’unni boshlab kelishi
mumkinligini hisobga olib edimi? Yo‘q. Daminnikiga kirmay, uning tanchasini ochmay,
to‘g‘ri Daydidaraga kelganida bu mashmashalar yo‘q edi.
Chinor tomon ko‘tarilayotganda o‘sha tomondan o‘q ovozi eshitilgach, Jahongir
xavotirlanib, qadamini tezlatgan, toyib ketib, yonboshiga yiqilgan edi. Hozir, shifoxona
derazasi yonida turganida ham qulog‘i ostida o‘q otilganday bo‘ldi. Seskanib, atrofiga