Mała encyklopedia kultury antycznej

Himerios sofista i retor grecki, rodem z Prusy w Bitynii (IV w. n.e.), przez pewien czas był sekretarzem cesarza Juliana, po jego śmierci zamieszkał w Atenach. Z pism jego, przełado­wanych efektami retorycznymi, zachowały się 24 mowy oraz nieco fragmentów.

Himilkon 1. żeglarz kartagiński, który, wg Pli­niusza, miał w VI w. p.n.e. dotrzeć do brzegów Brytanii i opisać Atlantyk. 2. wódz kartagiński;

w r. 406 p.n.e. towarzyszył swemu stryjowi Han-nibalowi (synowi Giskona) w wyprawie na Sy­cylię, po jego śmierci nadal prowadził wojnę, zdo­bywając dla Kartaginy wielkie tereny na Sycylii. W końcu został pobity przez Syrakuzańczyków i powrócił do ojczyzny, gdzie ok. r. 396 zadał sobie śmierć. 3. dowódca wojsk kartagińskich na Sycylii w czasie I wojny punickiej, bronił przez dziesięć lat oblężonego przez Rzymian .miasta Lilibeum. Przed zawarciem w r. 241 p.n.e. pokoju został odwołany ze swego stanowiska i wkrótce potem zmarł. 4. doradca Hamilkara Barkasa; wysłany na pomoc Hasdrubalowi do Hiszpanii, wpadł w ręce Rzymian w r. 206, po klęsce w mieście Castulo. 5. dowódca wojsk kartagińskich na Sycylii, w r. 212 bronił Syrakuz obleganych przez Marcellusa; zginął wraz z woj-

21 — Mała encyklopedia kultury antycznej

Hiperejdes

322

Hippo

skiem od zarazy. 6. H. Fameas, dowódca jazdy kartagińskiej w III wojnie pumckiej, zwycięzca Censorinusa w r. 148 p.n.e.; za namową Scy-piona przeszedł na stronę Rzymian i został hojnie obdarowany przez senat rzymski.

Hiperejdes zob. Hyperejdes.

hiperkatalektyczny wiersz (versus hypercdtalec-tus) jest to wiersz, który w stosunku do swego normalnego schematu jest dłuższy o jedną zgłoskę, np. dymetr jambiczny: o -i. ^ -/. | o-'-¹-'-^, dymetr jambiczny hiperkatalektyczny:

0-^^ -i- \V-i^-Ł | O.

hipodrom (gr. hippódromos) plac do wyścigów konnych, tor w cyrku; w rzymskich domach prywatnych nazywano tak cienistą aleję służącą czasem do ćwiczeń w konnej jeździe.

Hipokrates zob. Hippokrates.

Hipolit (gr. Hippolytos) mit. syn Tezeusza i królowej Amazonek Hipolity. Zakochała się w nim Fedra, druga żona Tezeusza, lecz H. oddany bogini Artemidzie, zajęty łowami, nie chciał ulec swej macosze, która z zemsty oskar­żyła go przed ojcem, że nastawa! na jej cześć;

rozgniewany Tezeusz wezwał na pomoc Posej-dona, który spowodował śmierć H. spłoszywszy konie wiozące młodzieńca.

Hipolita (gr. Hippolyte) mit. 1. królowa Ama­zonek, córka Aresa i Otrery, siostra Antiopy i Melanippy; walczyła z Heraklesem, który ode­brał jej cudowny pas Aresa, aby go oddać Eurysteuszowi (była to jego szósta praca). Przy­jaciel Heraklesa, król ateński Tezeusz, pojął H. za żonę, synem ich był Hipolit. 2. inaczej zwana Astydamią (zob.).

hipostyl (gr. hypóstylon) wielka sala oparta na wielu równomiernie rozstawionych szeregach kolumn, szczególnie charakterystyczna dla bu­downictwa sakralnego i pałacowego Starożytnego Wschodu.

hipparch (gr. hipparchos) 1. dowódca jazdy w wojsku ateńskim, wybierany corocznie. Jazda ateńska dzieliła się na dwa oddziały po 500 ludzi, na czele każdego stał h. 2. wysoki urzędnik w Związku Etolskim i Achajskim.

Hipparch (gr. Hipparchos) 1. syn tyrana Aten Pizystrata, panował wraz ze swym bratem Hippiaszem w latach 527-514 p.n.e.; zginął z rąk tyranobójców, Harmodiosa i Aristogej-tona. 2. H. z Nicei BityAskiej (II w. p.n.e.), jeden z najwybitniejszych astronomów staro­żytności; ustalił dokładniej długość roku sło­necznego, ułożył katalog gwiazd stałych, obliczył

zaćmienia słońca i księżyca, rozbudował również systematycznie trygonometrię. Ulepszył wiele instrumentów astronomicznych i wynalazł szereg nowych, m. ifl. astrolabium. Był on przeciwni­kiem swego poprzednika, Eratostenesa z Kyreny, którego prace poddał ostrej krytyce w piśmie Pros Eratosthenen (Przeciw Eratostenesowi). Wskutek tych ataków uczeni starożytni przestali się zajmować geografią matematyczno-fizyczną, która była główną domeną badań Eratostenesa. 3. H. z Eretrii, w r. 342 p.n.e. mianowany przez Filipa II Macedońskiego tyranem w Eretrii.

Hipparchia żona cynika Kratesa z Teb (IV w. p.n.e.), najwybitniejszego ucznia Diogenesa z Synopy, siostra jego ucznia, Metroklesa, pocho­dząca z zamożnej arystokratycznej rodziny, którą porzuciła, aby wraz z niemłodym już mężem pędzić tułaczy żywot wędrownego filozofa.

Hipparis rzeka w południowo-zachodniej Sy­cylii, wpadająca do morza poniżej miasta Ca-marina.

hippeis (gr. 1. mn.; 1. p. hippeus) jeźdźcy; wg po­działu Solona była to druga klasa obywateli w Atenach, o dochodach od 300 do 500 medy-mnów zboża lub równowartości w oliwie czy pieniądzach; byli obowiązani do utrzymywania konia wojskowego i do konnej służby wojsko­wej. W Sparcie h. stanowili w liczbie 300 straż przyboczną króla, ale na wojnie występowali pieszo jako hoplici.

Hippeus malarz działający prawdopodobnie w Atenach (epoka nieznana). Być może jest on identyczny ze wspomnianym przez Pliniusza Hippysem. Jest on m. in. twórcą obrazu Wesele Pejritoosa. Obrazy jego miały się odznaczać dość dużym realizmem.

Hippias 1. najstarszy syn Pizystrata; panował wraz z bratem Hipparchem od r. 527 p.n.e.;

gdy Hipparch zginął w roku 514 z rąk tyrano­bójców Harmodiosa i Aristogejtona, H. stał się podejrzliwy i okrutny. Został zmuszony przez opozycję pod wodzą Klejstenesa do opuszczenia Aten i szukania schronienia u króla perskiego Dariusza. Uczestniczył w bitwie pod Maratonem w r. 490, walcząc przeciw Ateńczykom. 2. H. s Elidy (V w. p.n.e.), sławny sofista, doskonały mówca, pisał również dzieła z zakresu mate­matyki, astronomii, muzyki, mitologii, litera­tury, logiki i gramatyki; występował w obronie niewolników. Jest bohaterem dialogu Platona nazwanego jego imieniem.

Hippo nazwa kilku miast, z których najważ-

Hippocrateuni Corpus

323

Hipponacteam

niejsze były: 1. miasto w Bruttium, później nazwane Vibo Yalentia. 2. miasto Karpetanów w Hispania Tarraconensis (dziś Yepes na po-hidnie od Toledo). 3. H. diarrhytus, dziś Bi-zerta, w Afryce północnej. 4. H. regius (basi-likos) dziś Bona, miasto w Numidii.

Hippocrateum Corpus zob. Hippokrates 1.

Hippodamia mit. córka Ojnomaosa, króla Pisy w Elidzie, żona Pelopsa, matka Atreusa i Tyestesa. W olimpijskiej Altis znajdowała się świątynia ku czci H., tzw. Hippodamejon. Zob. Ojnomaos.

Hippodamos z Miletu uczony geometra i ur­banista (V w. p.n.e.), uchodził za twórcę planu miasta o ulicach równoległych i przecinających się pod kątem prostym; kierował budową portu w Pireusie.

hippodrom zob. hipodrom.

hippokampos mit. fantastyczna istota, wyo­brażana w postaci konia i rybim ogonem lub też w postaci węża morskiego. H. zamieszkiwały głębiny morskie, obwoziły Posejdona po jego królestwie, nosiły na swych grzbietach nereidy. Wyobrażone są m. in. na reliefie znajdującym się w muzeum w Monachium.

Hippokoon mit. syn Ojbalosa i nimfy Batei, brat Tyndareosa i łkariosa, których pozbawił władzy; Herakles pokonał go i przywrócił wła­dzę usuniętemu Tyndareosowi.

Hippokrates 1. H. z Chios, jeden z najwięk­szych matematyków starożytności, zajmował się szczególnie geometrią. Arystoteles mówił o nim, że zna się tylko na matematyce, a we wszystkich innych sprawach jest nieukiem (w wersji łaciń­skiej: purus mathematicus, purus stupidus). 2. H. z Kos (r. 460 - ok. 377 p.n.e.), największy lekarz starożytności, działał na rodzinnej wyspie Kos, w Tesalii i w Atenach. Zmarł w Larissie. Sława jego docierała również na Wschód, tak że król perski Artakserkses wzywał go do siebie, jednak­że H. nie chciał skorzystać z tego zaproszenia i pozostał w Grecji. Naukę H. i jego szkoły znamy dokładnie dzięki zachowaniu się zbioru 53 pism medycznych w dialekcie jońskim, zna­nego pod nazwą Corpus Hippocrateum. Bardzo ciekawe jest pismo Perl hieres nosu. (O świętej chorobie); H. odrzuca tu panujący poprzednio przesąd, że przyczyną epilepsji jest opętanie cho­rego przez demony (jak twierdzili kapłani, Uprawiający również medycynę, lecz skrępowaną przesądami religijnymi), i tłumaczy ją jako choro­bę mózgu. W piśmie Peri aeron, hydaton, topon

(O powietrzu, wodach i okolicach) H. wskazy­wał na wpływ, jaki na stan zdrowia i psychikę poszczególnych jednostek i całych ludów wywie­ra środowisko klimatyczne. Metoda H. i jego szkoły była oparta na doświadczeniu, obserwacji i bystrym wnioskowaniu, prowadzącym do słusznej diagnozy; stosowała również w szerokim zakresie odpowiednią dietę i higienę jako środ­ki profilaktyczne. Hasłem szkoły w prowadzeniu kuracji było: przede wszystkim nie szkodzić. Fizjologia H. opierała się na nauce o czterech zasadniczych sokach w organizmie, były to mianowicie: krew, śluz, żółć i czarna żółć. Prze­waga jednego soku w organizmie człowieka de­cydowała o jego temperamencie: u sangwinika przeważała krew, u flegmatyka śluz, u choleryka żółć, u melancholika czarna żółć. Zakłócenie harmonii między tymi czterema sokami w or­ganizmie było, wg Hippokratesa, źródłem cho­rób.

Hippokrene (gr. Mppos koń, krtne źródło, krynica) 1. źródło w Beocji na Helikonie, po­święcone Apollinowi i Muzom, powstałe wg mitu od uderzenia kopytem przez Pegaza; wierzono, że daje natchnienie poetom. 2. źródło w okoli­cach Trojzenu; powstanie tego źródła również łączono z Pegazem.

Hippolochos 1. mit. syn Bellerofonta i kró­lewny likijskiej Antyklei, brat Laodamii, ojciec Glaukosa, jednego z uczestników walk pod Troją. 2. jeden z trzydziestu tyranów w Ate­nach (r. 404/3 p.n.e.). 3. Tesalczyk, oficer w armii Ptolemeusza IV w czasie wojny z Antiochem III w r. 218 p.n.e.

Hippołyte zob. Hipolita.

Hippołytos zob. Hipolit.

Hippomedon mit. uczestnik wyprawy Siedmiu przeciw Tebom.

Hippomenes mit. mąż Atalanty. Zob. Ata-lanta^ b).

Hippon z Samos (lub z Metapontu, V w. p.n.e.) filozof-fizyk, zw. ateistą, wyśmiewany przez współczesnych sobie komediopisarzy, Arystofa-nesa i Rratinosa.

Hipponacteum (gr. Hipponaktejon) wiersz o sche­macie: !a'o | -ł \-i\-i t \ \j -i \ ^ równy glikonejowi przedłużonemu o jedną zgłoskę. Nagłos. wiersza (czyli baza) jest tak samo swobodny jak w glikoneju i może być wypełniony zgłoskami o dowolnym iloczasie. Wiersz ten ma nazwę od poety Hipponaksa, ale był używany już przez Alkmana i Safonę. W strofach greckiej liryki

Hipponacteus versus

324

chóralnej i greckiego dramatu spotyka się H. najczęściej jako klauzulę po partii zbudowanej z miar chorijambicznych.

Hipponacteus versus zob. jambiczny tetrametr katalektyczny.

Hipponaks (VI w. p.n.e.) poeta grecki, rodem z Efezu, skąd został wygnany przez tyranów Atenagorasa i Komasa; przeniósł się wówczas do Klazomenaj i tam przebywał do końca życia. Z utworów jego zachowało się ok. 100 frag­mentów. Dal w nich obraz życia drobnomiesz-czańskiego, kupców, rzemieślników i miejskiej biedoty; jest pierwszym wyraźnym przedstawi­cielem nurtu plebejskiego w literaturze greckiej. Wiele jego utworów ma charakter zaczepny i napastliwy; szczególnie ostro i złośliwie zwraca się do rzeźbiarza Bupalosa, który wykonał jego karykaturę. Używał metrów jambicznych i stwo­rzył specjalnie nadający się do jego utworów, nie przebierających w słowach, chohjamb, czyli jamb kulawy. Zachował się również ciekawy fragment w heksametrach daktylicznych, o cha­rakterze wyraźnie parodystycznym.

hipponaktejska strofa (stropha Hipponactea) strofa składająca się z dwu dystychów, z któ­rych każdy złożony jest z katalektycznego dy-metru trocheicznego -e.^ -f-^i \ -e\J-f i ka­talektycznego trymetru jambicznego o -ł- ^i -s- \ v -t-\J-t\\J -s-v, Strofy tej użył Horacy w Car-men II 18. Dymetr trocheiczny katalektyczny składa się z samych czystych trochejów, a więc wszystkie jego tezy są krótkie (zob. też jam­biczny trymetr katalektyczny).

Hippotades mit. patronimikum Eola, władcy wiatrów jako syna Hippotesa.

hippotoksoci (gr. hippotoksśtaj) konne oddzia­ły łuczników formowane z niewolników Scy­tów, którzy w Atenach pełnili funkcje policji miejskiej; oddział h. składał się z 200 ludzi. Tworzyli oni także straż przyboczną hipparchów w czasie świątecznych pochodów w Atenach.

Hippotoon (gr. Hippothoon) mit, syn Posej-dona i Alope, heros-eponim jednej z attyckich fyl zw. Hippothoontis.

Hippotoos mit. 1. jeden z synów Ajgyptosa. 2. jeden z synów Priama. 3. heros Arkadii, syn Kerkiona. 4. wódz Pelazgów, sprzymierze­niec Trojan w wojnie trojańskiej. Zginął w czasie walk o dało Patroklosa z ręki Ajasa Telamończyka.

Hirpinowie (Hirpini) starożytny szczep sam-nicki, zamieszkujący tereny między Kampanią

i Apulią, od źródeł rzeki Calor do górnego biegu rzeki Aufidus, z głównym miastem Akwi-lonią. Podbici przez Rzymian w r. 263 p.n.e., kilkakrotnie powstawali przeciw jarzmu rzym­skiemu i w czasie wojen punickich stanęli po stronie Kartaginy. Zostali ostatecznie podbici na początku I w. p.n.e.

Hirtii ród rzymski: 1. Aulus Hirtius (I w. p.n.e.), bliski przyjaciel Juliusza Cezara, uczest­nik jego wypraw, jego sekretarz i autor VIII księgi pamiętników De bello Gallico, może też prze­kazanego pod imieniem Cezara dziełka De bello Alexandrino. Po śmierci Cezara został konsulem wraz z Pansą i zginął razem z nim w bitwie pod Mutiną w roku 43 p.n.e., w wojnie przeciw Antoniuszowi. 2. krewny poprzedniego, proskry-bowany przez triumwirów w r. 43 p.n.e., uciekł z Rzymu wraz ze swymi niewolnikami, wyzwolił ich i utworzył z nich oddział, który oddał pod rozkazy Sekstusa Pompejusza.

Hirtuleius kwestor w r. 86 p.n.e., zwolennik Sertoriusza, zginął w r. 75 w bitwie pod Segowią.

Hispalis dziś Sevilla; 'miasto w Hispania Baetica, na lewym brzegu rzeki Beatis; Cezar nadał mu nazwę Co/oma lulia Romula.

Hispalus (Cnaeus • Comelius H.) praetor peregrinus w r. 139 p.n.e., wydał rozkaz wydalenia z Rzymu i z Italii astrologów chaldejskich oraz zwolenników sekty żydowskiej, która uprawiała kult frygijsko-trackiego boga Sabazjosa.

Hispania zob. Hiszpania.

Hispellum dziś Spello; miasto w Umbrii, znane z doskonale zachowanych zabytków ar­chitektury z czasów Sulli (początek I w. p.n.e.), zwłaszcza z tzw. bramy Wenery o trzech łukach i z bramy konsularnej.

Hissarlik zob. Troja.

Hister zob. Danubius.

Histiaja północno-zachodnia część wyspy Eubei, w okolicy miasta Oreos. W r. 445 p.n.e. Ateńczycy założyli tam swoją kolonię.

Histiajos tyran Miletu za panowania Dariu­sza I. Oddał Dariuszowi przysługę podczas jego wyprawy przeciw Scytom w r. 512 p.n.e. i otrzy­mał za to w nagrodę miasto Myrkinos w Tracji, wnet potem jednak został internowany w Su-zach. Miał przyczynić się do wybuchu powstania Jończyków w r. 499, zorganizowanego przez jego zięcia, Aristagorasa (zob.). Po spaleniu Sardes posłał go Dariusz na jego prośbę do Jonii w nadziei, że H, załagodzi konflikt; w rze

Histria

325

Homer.

czywistości H. miał, jak się zdaje, na oku własne ambitne plany. Kiedy te się nie powiodły, za­czął H. na własną rękę zdobywać wyspy u wy' brzeży Azji Mniejszej. W r. 494 został schwy­tany przez Persów i stracony.

Histria zob. Isiria.

histrio zob. aktor.

Hiszpania (Hispania, Iberia, Sesperia) kraj na półwyspie Iberyjskim (dziś Pirenejskim), obej­mujący terytoria dzisiejszej Hiszpanii i Portu­galii. Liczne .rzeki: Tagus (dziś Tag), Baetis (dziś Gwadaikwiwir, Guadalquivir), Durius (dziś Duero), Anas (dziś Guadiana) i w. in. sprzyjały uprawie zboża i winnej latorośli. Kraj obfitował w bogactwa mineralne, wskutek czego wcześnie zaczęli tu zakładać kolonie Fenicjanie l Grecy. Rzymianie rozpoczęli podbój H. od II w. p.n.e. i w połowie I w. p.n.e.. zakończyli go tworząc dwie prowincje: H. citerior z głównym miastem Karthago Nova i H. ulterior z głównym miastem Corduba. Za czasów Augusta H. citerior otrzy­mała nazwę Hispania Twraconensis, od naj­ważniejszego wówczas w tym rejonie miasta Tarraco, H. ulterior zaś podzielono na dwie prowincje: Hispania Baetica i Hispania Lusitania. W okresie późnego cesarstwa kraj dzielił się na 7 prowincji, łącznie z Wyspami Balearskimi.

hodometr (gr. hodómetron) drogomierz, przy­rząd skonstruowany przez Herona, służący do wymierzania w stadiach przebytej przez pojazd drogi.

Homer (gr. Homeros) 1. pierwszy poeta grecki, twórca Iliady i Odysei. Już starożytni nie wiedzieli nic o jego życiu; tradycja uważała go za ociemniałego śpiewaka, tak też go przed­stawiono w sztukach plastycznych. Wg epigra­mu Antypatra z Sydonu (II w. p.n.e.) siedem miast spierało się o pochodzenie Homera:

Smyma, Chios, Kolofon, Itaka, Pylos, Argos, Ateny. Najbardziej prawdopodobne jest, że H. pochodził, z Chios i żył w IX w. p.n.e. Kryteria językowe i geometryczne oraz tradycja wskazują, że dzieła jego powstały na gruncie jońskim:

Iliada około r. 800 p.n.e., Odyseja około'r. 750 p.n.e. Poematy te, wg świadectwa starożytnych, zostały zredagowane w dzisiejszej formie w Ate­nach za Pizystrata, pod koniec VI w. p.n.e. Treść Iliady stanowią dzieje 40 dni w dziesiątym roku oblężenia Troi przez Greków: gniew Achillesa, największego z bohaterów greckich, z powodu odebrania mu przez Agamemnona branki Bryzeidy, wycofanie się Achillesa z udzia­łu w walkach, klęski Greków, śmierć Patroklosa, przyjaciela Achillesa i jako skutek tego — powrót Achillesa do walki; śmierć Hektora, syna króla Troi Priama, w pojedynku z Achillesem, zbez­czeszczenie zwłok Hektora przez Achillesa i wy­danie ich przybyłemu do namiotu Achillesa Priamowi, wreszcie pogrzeb Hektora. Przekładu Iliady na język polski dokonali: Franciszek Ksawery Dmochowski (r. 1800), Paweł Popiel (r. 1880), Stanisław Mleczko (r. 1885), Augustyn Szmurlo (r. 1887) Jan Czubek (r. 1921). Poszcze­gólne księgi i fragmenty tłumaczyli: Jan Kocha" nowski, Juliusz Słowacki, Feliks Jezierski, Lu­cjan Rydel, Władysław Witwicki, Kazimiera Jeżewska. Stanisław Wyspiański wykonał piękny cykl rysunków do Iliady. Akcja Odysei trwa również 40 dni, jest to opowieść o powrocie Odyseusza z wyprawy trojańskiej na rodzinną wyspę Itakę, o jego przygodach w czasie długiej tułaczki po morzach; poeta opiewa pobyt Ody­seusza u nimfy Kalipso, przybycie do Feaków, pobyt u Cyklopów i ludożerców, zejście do Hadesu, powrót na Itakę, gdzie wierna Penelopa opiera się natarczywości zalotników, rzeź tych ostatnich dokonaną przy pomocy syna Telema-cha, wreszcie odzyskanie przez nieszczęsnego tułacza domu, rodziny i majątku. Przekładu Odysei na język polski dokonali: Antoni Bronikowski (r. 1859), Lucjan Siemieński Q pieśń — r. 1866, całość — r. 1895), Józef Wittiin (r. 1928), Jan Parandowski (r. 1953). Brak jakichkolwiek wiadomości o osobie H. oraz szczegółowa ana­liza obu poematów doprowadziły niektórych uczonych do wniosków, że H. nigdy nie istniał, a Iliada i Odyseja powstały z połączenia drob­niejszych rapsodii, układanych przez wędrow­nych śpiewaków. Takie twierdzenie wypowie­dział po raz pierwszy Francois Hśdelin D'Au-bignac, ogłaszając je w r. 1715; w r. 1795 poparł go uczony niemiecki Priedrich August Wolf, który tę tezę starał się naukowo uzasadnić;

w ten sposób powstała tzw. kwestia homerowa. Zwolennicy teorii Wolfa, tzw. pluraliści, twier­dzili, że Iliada i Odyseja są zbiorami samodziel­nie niegdyś istniejących poematów różnych pieś­niarzy, a redaktorami tych dwu epopei są dwaj różni poeci. Pogląd taki wypowiedzieli w staro­żytności dwaj gramatycy greccy, Hellanikos i Ksenon, z tego powodu nazwani horizontes •^• rozdzielający. Za trzon Iliady uznali pluraliści poemat w czynach Achillesa pod Troją, za trzon Odysei—pieśń o powrocie Odyseusza

Homeromastiks

326

hoplici

i o rzezi zalotników.. Do najwybitniejszych plu-raiistów należeli uczeni niemieccy: K. Łachmanu, G. Grotę, A. Kirchhof, U. Wilamowitz-Moellendorf. Wszystkie te twierdzenia opierają się głównie na założeniu, że w czasach H. nie uży­wano pisma dla celów literackich, H. nie mógł więc spisać swoich poematów; mogły istnieć tylko luźne pieśni, które dopiero później zostały spisane i zebrane w jedną całość. Jednakże ostatnie badania wykazały, że. pismo było w ogól­nym użyciu już w okresie pierwszych olimpiad i że H. mógł sam spisać swoje poematy. Świa­dectwa starożytne (Herodot, Demokryt, Arysto­teles, Arystarch, Horacy) świadczą raczej o tym, że H. jest twórcą Iliady l Odysei, badania nowo­czesne wykazują jednolitą technikę kompozy­cyjną, jedność stylu, języka, budowy wiersza;

pod względem akcji Odyseja jest przemyślanym uzupełnieniem Iliady. Toteż dzisiaj uważa się oba poematy za genialne utwory jednego wiel­kiego poety, przy czym Iliadę uważa się za dzieło młodzieńcze, Odyseję zaś za napisaną w wieku znacznie późniejszym. O wielkości H. świadczy to, że pierwszy opracował w pięknie skomponowanej całości epizody, które były do­tąd tematem krótkich pieśni. Jako dzieła sztuki oba poematy są niedoścignionym wzorem poezji epicznej; bogaty -i piękny język przedstawia obrazy pełne prawdy życiowej, kreśli proste i wyraziste charaktery, maluje sceny pełne dra­matycznej grozy lub ujmujące głębokością i sub­telnością uczuć. Epopeje H. kształtowały zarówno pojęcia religijne, jak i społeczne i estetyczne Greków. Badanie i komentowanie poematów H. zapoczątkowało w okresie aleksandryjskim nowe gałęzie nauk: filologię, gramatykę i krytykę. Odkopanie Troi przez Schliemanna stało się ważnym momentem dla bliższego poznania epoki opiewanej przez H. i tzw. kultury mykenskiej. Poza Iliadą i Odyseją przypisywano jeszcze H. Hymny Homeryckie oraz żartobliwy epos Mar-gites i parodię epicką Batrachomachię; wszystkie te utwory są pochodzenia znacznie późniejszego.

Homeromastiks zob. Zoihs.

Homerydzi (gr. Homeridaj) szkoła śpiewaków na wyspie Chios lub też ród śpiewaków wywo­dzący się od Homera; przechowywali oni wiernie pieśni Homera i wygłaszali je publicznie. Nazwa ta została przeniesiona na wszystkich śpiewaków, którzy recytowali pieśni Homera lub własne utwory epiczne. Być może, byli oni autorami późniejszych wtrętów do epopei Homerowych.