Şahlar həSƏNOĞLU
Yüklə 1,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
| **** ****** ******
Bu hiss ikinci dəfə onu öz evlərinin pilləkanlarından enmək istəyəndə qapladı: pəncərədən Nərgizgilin maşınını görüb Zaur üçün yüyürdü təngimiş, pilləkən üstündən baxıb gördü, Nərgizin hər yanında bir lazer gözlü şəhər xanımı da dayanıb. Əlini pilləkanın tutacağına atdı: görsün tutub saxlaya bilərmi lərzəyə gəlmiş daş pilləkanları, evlərini, darvazalarını? Bir qız gücümü çatardı əsib titrəyən dünyaya, əsələnib, ucalanan daş evlərə, dəmir darvazalara? Ayaqları altında dayanıb durmaq istəməyən qaçqın pilləkanlara, uçqun divarlara? Zakirin taybatay açdığı darvazalarından dalbadal iki maşın girdi içəri, bir “moskviç,” bir “jiquli.” Ikinci maşın görünür xanımgillərinkiydi. Anası Nərgizin üzünə baxa-baxa danacaq qalmışdı. Böyük bacı arvadı lap əvvəldən sözlə tutmaq istəyirdi: - Gözləmirdiniz ay ana bizi? - Niyə başınıza dönüm? Nərgizin həməşə gəlib getdiyi qapıdı bura. - Nərgizin eltiləriyik ay ana biz də! - Nərgizə də qurban olum eltilərinə də, gəlin bəri! - Ə Elbar sən də orda dim-dik dayanıb darıxdırma bizi. - Məndən olman narahat, Ramizlə maşınların şinlərini doldururuq. Nərgiz qabaqca gəlib onu pilləkandan tutub araladı, çəkib iç əri apardı, beyməzləməyə başladı: 261 - Nə qırlaşıb tutmusan pillkandan, demirsən heç ayıbdı, gəlib belə görərlər səni? - Başım hərlənən kimi oldu Nərgiz, qəfil gördüm səni, Zaur üçün yüyürdüm, burda ürəyim acıdı. Bəs Zauru niyə gətirməmisən? -Bunlar qoymad ı. Şəhərlilər eyvana çıxıb içəri girmək istəməyərək, stol- kürsü tələb edirdilər. Nərgizlə kürsü aparıb eyvana qoydular, sonra stol gətirdilər. Gülsüm arvadı bərk söhbətə tutmuşdu şəhərlilər, həyət-bacasını, səliqə-sahmanını öyüb tərifləyirdilər. Sonra balaca b acı durub maşından şirniyyat şeyləri gətirdi. Gülsüm arvad dil ağız etmək istədikdə dilavay bacılar hərəsi bir tərəfdən tökülüşdülər arvadın üstünə: -Yox ana, dil- hüzürlə keçməyəcək, biz yeyib içməyə gəlmişik bura. - Özü də çolpa-zad nədi? Quzu kababı yeyəcəyik! - Zakir, Zakir, yeri o bozkərə quzunu gəti kəs, başına dönüm, qonaqlarımız gəlib. Tez yeri. - Ay ana biz zarafat eləyirik, sən də inanırsan. Vallah toxuq heç nəyə iştahamız yoxdur. - İşində ol ağız, ayda-ildə bir yol gəlmişik kəndə, qoymazsan kava b yeyək? Bu eyvanda kavab yemək heç bilirsən nədi? Bacılar Gülsüm arvadı tərpənməyə qoymurlar. Nərgiz də Sürəyyadan əl çəkmir, aşağı düşüb samavar qaynadırlar. Zakir quzunu tutub gətirib kəsmək istəyir. Elbarla Ramiz təkər doldurmağı buraxıb Zakirin yanına gəlirlər. Yuxarıdan böyük bacı yenə etiraz edir: - Kəsmə qardaş, vallah artıq işdi, ac deyilik. Kəsmə. İndi də Elbar qarışır işə: - Dəymə Səbahət, mən heç görməmişəm necə öldürürlər quzunu. - Öldürmürlər e, kəsirlər de! - Nu, kəsirlər olsun. Qardaş bir kəs görüm? 262 Zakir quzunun ayaqlarını bağlayıb qibləyə çevirdikdə Elbar etiraz etdi: - Niyə belə çevirdin? Külək bu yandan gəlir. Qanı qaytaracaq üstünə. Bayaqkı kimi qoy kəs. Zakir gülümsünüb yenə qibləyə kəsdi qoyunu. Meh doğrudan da qanı qaytarıb Zakirin ayaqqabısı üstünə çilətdi. - Bax gördün, baxmadın sözümə. - Ə, Elbar qibləyə tutub kəsərlər e, quzunu. Qoy işin görsün xalx. - Nə qiblə? Bu yana eləsin qibləni. Eyvanda gülüşmə, qaqqıltı qopdu. Başladılar Elbara qibləni anlatmağa. Elbar əksinə tay da əsəbiləşdi bu izahata: - Eh, boş bir qaydadı, kakaya raznitsa? Elə tutma, belə tut! Sürəyyagil samavarı yuxarı qaldırıblar, indi çay süzüb verirlər qonaqlara. Bacılar Gülsüm arvada qardaşları haqqında danışırlar: "Bu bizim qardaşımızdı ana, Bakıda böyük bir zavod da baş mühəndis işləyir. Orada bizim dədə-babadan qalma beş otaqlı gözəl mənzilimiz var. Hərəmiz bir cavana qoşulub gəlmişik, qardaşımız da qalıb orda tək. Gedib Moskvada oxuyub gəlib, görürsən uzaqlaşıbdı eldən-obadan, qiblə nədi onu da bilmir. Gözün açandan rusca danışır, görürsən öz ana dilimizi nə çətin danışır. Gədə get-gedə uzaqlaşır bizdən. Deyirik buna elə bir qız alaq həm el adamı olsun, buralardan olsun, həm də dünya gözəli olsun. Qız başına noxta vurub hara istəyir aparsın. Gözəl olmasa qız, qardaşımız belə bir təhərdi ey, ana, qorxuruq saxlamaya. Amma gözəl olsa qoymayacaq əlini ağdan qaraya vursun. Çayını da özü qaynadıb verəcək, bişmişini də özü bişirəcək, hələ lap ayağını da yuyacaq". Gülsüm arvad mat- mat qulaq asır bacıların danışığına, bir şey başa düşürmü görən arvad? Yoxsa elə öz adəti qonaqcıllığın- dandı bu başına dönüm, qurbanın olum? Böyük bacı göz eləyir Nərgizə, işarəylə Sürəyyanı göstərir: yəni bunu apar burdan. - Biz gedək əti doğrayaq Sürəyya, çayı özləri tökərlər. 263 - Hə, hə, siz işinizdə olun, çayı özümüz süzərik! Sürəyya aşağıda Nərgizlə əti kəsib doğramaqdadırlar. Zakir bayaqdan tonqalı çatıb ocağı hazırlamaqdadı. Nə var, kömürdü, elə bir ikisinə od düşən kimi hazırdı tonqal. Zakir şişləri çəkib ocaq üstünə qoyarkən Elbar pencəyini soyunub şişləri Zakirdən istəyir: - Mən belə şaşlık bişirməyi çox sevirəm, sən kömək elə, qoy mən bişirim. - Yox bala, qonağı əziyyətə salma, özün bişir. - Dəyməyin sən Allah, qoyun Elbar bişirsin. Bişi qardaş, bişi. - Mən otliçnıy şaşlık bişirənəm! Bu da bir əyləncə: şəhər oğlu incə-mincə bir tərpənişlə, kitabdan oxuma bir ardıcıllıqla kabab bişirməyə başlayır. Fır-fır fırlanır ocaq ətrafında, maşından bir çılpaq qadın şəkilli iri jurnal gətirib ocağı yelləyir, bütün diqqəti kavab şişlərinə, pamidor, ba dımcan, kartop şişlərinə dikilibdir. Zakirin gözü isə jurnaldakı şəkildədi. Amma kavab bişirməyin doğrudan ustasıymış kişi. Bacıları kavabı təriflədikcə də çox xoşhal olur, yuxarı çıxıb özü də yeməyə tələsmir, heç yadına düşmür yemək. İşini ciddi bir ardıcıllıqla axıra çatdırmaq istəyir. Bacılar da hələ istəmirlər qardaşlarının yuxarı çıxmağını, nəsə çox şirin söhbətdədirlər Gülsüm arvadla. Nərgiz də Sürəyyanı qoymur yuxarı çıxmağa, bağçaya çəkib izahat işi aparır Nərgiz. - Elbara bir söz deyilməyib, heç nədən xəbəri yoxdur, onçun belə gülməli aparır özünü. Onluq bir iş yoxdu, bacıları nə desə odu. Gətiriblər görəsiniz necə oğlandı. Görürsən də özün, necə gözəl, boylu-buxunlu, özü də sadədi! - Mən ona heç baxmamışam da Nərgiz. Elə belə formasını görürəm, neyləyirəm baxa bilmirəm. Nə qədər edirəmsə gözlərim qalxmır baxam... - Baxacaqsan, elə baxacaqsan ki! - Nə bilim Nərgiz, elə bil ürəyim üzülüb içimdə. 264 - Axmaq olma, bax pozsan əhdini, Zaurun canı üçün ömrüm olası dindirmərəm səni. - Əhdimi pozmayacağam Nərgiz, ondan arxayın ol, amma sənin bu işin də xoşbəxt eləyə bilməyəcək məni. - Onu sonra görərik. Günü sabah yığılışıb elçiliyə gələcəklər. İndi axırda burda Elbara da deyəcəklər. Bir uşaq kimi şeydi Elbar. Nərgiz onun boynunu qucaqlayıb hələ bir müddət də sö hbətə tutdu, ancaq tay eşitmirdi Sürəyyanın qulağı, elə bil batmışdı. Bir Nərgizin yox, heç başqalarının da danışığını tuta bilmirdi, elə görürdü ağızlarını açıb yummaqdadı hamı. Lal olmuşdu dünya! Nəhayət qonaqlar çıxıb getdilər. Bir lal dünya götürüb ap ardı qonaqlar. Zakir darvazalarını bağlamaqla məşğul ikən ana- bala həyətin ortasında üz-üzə dayanmışdılar. - Sənin bu işdən bir xəbərin var, ay bala? - Var ana, var!.. Anasının dizləri əsib yerə çökdü, əlini torpağa sürtüb üzünə çəkdi: - Kərəminə şükür xudaya, ölmədik bu günü də gördük! Nəsə Sürəyyanın içində elə bil pırr eləyib alışdı, üzünü çevirib pilləkanla evə qalxmağa başladı. Tez uzaqlaşdı anasın- dan görməsin arvad, duyuq düşməsin onun bu halından, görə bilməsin gözlərində gilənənən göz yaşlarını. Görməyib də şükürlər etsin qoy Allahına, umudlara düşsün, səadətinə qovuşsun. O özü yetmədi, yetmədi, barı anası yetişsin qoy səadətinə!... O gündən başlayaraq elə bil zaman öz axıcılığını yeyinləşdirib sürətləndirdi. Hər gün yeni bir iş, yeni bir söz- söhbət çıxırdı ortaya. Elçilər ayaq təpitmədən gəlib getməkdə, təkid edib toy hazırlığına başlatmaqdaydılar. İki bacı iki hazırcavab dilmanca dönüb kim hardan deyirdi ordan bağlayırdılar. Nayıllıq eləyə- eləyə, deyib gülə-gülə öz işlərini yeridir, maşın-maşın adam 265 y ığıb gətirirdilər, bu gün "hə" almağa, sabah şərbətə, birisigün dəsmal gətirməyə. Bir ayaqları kənddəydi elə. Onda gördün bir plaş, bir "sapaşki", götürüb əllərində gətirdilər: bir qız geyinsin görək necə yaraşır. Sürəyya üçün ən ağır dəqiqələr də elə bu zaman olurdu. Güzgü qabağında lazer baxışlarını ona zilləyib yemək, içmək, sümürmək istəyirdilər elə bil onu. Hop götürür- dülər əllərində. Hətta gəlinlərinin necə hiss keçirdiyi, necə iztirablara düşdüyü belə əsla maraqlandırmırdı onları. Forma- sına baxırdılar eləcə, baxıb da bir ah qopurdu sinələrindən. Pul, var- dövlət nə təhərsə bunlarda bir xəzəl kimiydi. Özlərinin, gətirdikləri adamlarının əyin başlarında bahalı-bahalı paltarlar, qulaqlarında, barmaqlarında brilliant qaşlı sırqalar, üzüklər, bo- yunla rında tros boyunbağılar-barmaq yoğunluğunda, kişilərinin də hamısının barmağında üzükləri. Şərbətdə tay 50-100 manatdan aşağı pul saldı da yox. Həmzə kişi nə qədər dedi bu kənddə şərbət çoxdan götürülüb, məni söyüş yiyəsi eləməyin, xeyri olmadı. "Hamının xeyrində-şərində başdan oturmuşuq, bu da vur- tut bizim elədiyimizdi, xalqın dədsinə borcumuz ha yoxdu. Puldu istəmirsiniz, verin biz özümüz xərcləyək!" Heç nədən də utanıb eləməkləri yoxdu. Qızın cehizi ilə maraqlanırdılar. Kişiyə deyirdilər onlarsız heç bir şey almasın. Onlar nəyə barmaqlarını tuşutsalar onu da alsın. Yoxsa aldadıb elə şeylər verərlər bir şeyə məsrəfi olmaz. Atasının xoşu gəlməsə də bir söz demirdi. Yəqin düşünürdü ki, bir qızı var vur- tut, onun da cehizinə danışıq eləməyəcəkdi ha, özünü qısıb əskiltməyəcəkdi ha. Nə desələr hələ bir azda artığını alacaqdı. Hər halda bu əşya hərisliyi, bu sərvət düşkünlüyü, bu sövda vurmaq işi heç açmırdı kişini. Ona elə gəlirdi bu cer-cehiz söz- söhbətləri, plaş-mlaş danışıqları alçaldır qızını, əksiklik gətirir öz atalıq qüruruna. Bir də görürsən bir sarı dəmirdən ötrü yekə bir mübahisə açıblar, nə bilim qaşı belədi, gözü belədi, bu mebe l flan ölkədə düzəldilib heç nəyə dəyməz, bu divan flan yerdə qayrılıb lap yaramaz bir şeydi. Bu divan hə, bax bu əsil finsk idi. “Finski” sözü eşidəndə lap dəli oldu kişi, tez 266 papirosunu çıxarıb papirosuna dəm vururdu. “Ay balam bu nə finskidi ey, vurulmusunuz buna, vallah ikicə həftəyə bu başından girdik finin o başından çıxdıq. Bu əjdahalıqda sovetin qayırdığına nə olub ey bilmirəm, başlamısınız finski, finski. Onlarınkının görkəmləridi elə, vallah dünyanı gəzsəniz sovetin qayırdığından xəlis, sovetin qayırdığından möhkəm şey tapmazsınız. Nemisin tankının təkəri altında bir qumbara Yüklə 1,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|