Sh. Sodiqova

O 'rta g u ru h (4—5 yosh )
bolalarning jism o n iy rivojlanishini ta'm in lash - 
da bolalarni jism o n iy harakat turlari bilan tanishtirish, ularni faol b o iis h g a
undash ham da turli o ‘y in v a m a sh q la rg a qiziqish u y g ‘otish nazarda tutiladi.
M azk u r m aq sad g a erishish u ch u n quyidagi v azifalarni m uvaffaqiyatli 
hal etish zarur:
1) 
m a s h g 'u lo t v aq tid a bolalarni q o 'l v a oyoq harakatlarini m ashqqa 
m uvofiq rav ish d a o y oqni sudram ay, b oshni egm ay y en g il y u rish g a odat- 
U ntirish;
76

---

2) n a rv o n g a tirm ash ib chiqish, t o ‘p n i p a n ja la r y o rd a m id a ush lab olish, 
shuningdek, turli usullar y o rd a m id a t o ‘p u lo q tirish d a b oshlang"ich holat- 
ni t o ‘g ‘ri egallash, velosiped uch ish m ala k asin i tark ib toptirish:
3) tu rli ta rtib d a saflanib yu ra olish, fazo d a cham alash n i o 'rg a tish h a m ­
d a m u v o za n at saq lash g a o i g a t i b borish.
Jism oniy ta rb iy a g a doir v azifalarni hal etish orqali ta rb iy alan u v ch ilard a 
qu yidagi m alak a va o d atlar tark ib toptiriladi:
1) b ad a n tarb iy a v aq tid a yurish, y u g u rish , sak rash q o i- o y o q m ash q ­
larini faol egallashga, gavda h o latin i tik k a tu tish g a erishish;
2) jism o n iy sifatlarni rivojlantirish;
3) o 'y in la rn i b o lalarning o 'z la ri m u staq il rav ish d a tash k il etish larig a 
im k o n iy at yaratish;
4) bolalarda v elosiped, ch anada uchish, t o ‘p, h a lq a v a b o sh q a n arsalar 
y o rd am id a bajarilad ig an h a rak at m alak alarin i tak o m illash tirish ;
5) jism o n iy tarb iy a m a sh g 'u lo tla rid a birgalikda dam olish daqiqalari- 
dagi o 'y in la rg a erkin q o ’sh ilish larig a odatlantirish.
6) oyoq u chida, tizzalarn i b aland k o ‘tarib yu rish , to vonda, oyoq kaft- 
larin in g y o n to m o n i bilan yurish, tu rli b u y u m lar oralab y o n to m o n g a 
yu rish ; h arak at tezligi v a y o ‘n alish larin i o ‘z gartirib safd a y urish;
7) oyoq uchida, tizzalarin i b alan d k o ia r ib katta q ad a m lar bilan 
yugurish, safda ju ft b o 'lib , tu rli y o ’n alish d a d o ira b o ‘lib. q o i i n i ushlab, 
ilon izi b o 'lib . y u g u rish h a m d a yu g u rish n i y u rish bilan alm ash tirish , to 'x - 
to v siz 1,5 d aq iq ag ach a yugurishga, 30 m etrg a tez, 4 0 -6 0 m etrg ach a o ‘r- 
tach a tezlik d a y u g u rish g a, 2 0 0 -2 4 0 m etr m aso fag a sekin te z lik d a y u g u ­
rish g a o ‘rgatish;
8) turgan jo y id a ikki o y oqlab aylanib sakrash, q o ‘llarni y u q o rig a 
k o 'ta rib sakrash, o ldinga qarab y u rish v aq tid a sakrash, b ir o y o q lab tu rg an
jo y id a va y u rg an h o ld a sakrash; to 'siq la rd a n sakrab o ‘tish, 70 sm uzunlik- 
k a 2 0 -3 0 sm b alan d lik d an sakrab o 'tis h , arqon b ilan sak rash g a urinish, 
dum alatish, u loqtirish, ilib olish; ay ian a orasidan to 'p n i dum alatish, k o p ­
tokni yuq o rig a otib v a y erg a u rib ilib olish;
9) k am id a 10 m m aso fan i em aklab o ‘tish, tu rli balan d lik d ag i b u y u m lar 
ostid an em aklab o ‘tish; g im n astik a k u rsisid a q o 'lla rg a tay an g an holda, 
qorin bilan sudralish; to i t o y oqlab y urish, gim n astik a d evoriga o ‘ngdan 
ch ap g a o i i b tirm ash ib chiqish; 2 0 -3 0 sm b a lan d lik d a to rtilg an arqon 
tag id an , h alq a o rasid an em aklab o i i s h ;
77

---

10) t o ‘pni b ir-b irig a irg ‘itib, d e v o rg a y e rg a urib ilib olishga, n avbatm a- 
n av b at o ‘ng v a chap q o ‘l b ila n to ‘pni urishga, o g 'irlig i 0,5 kg b o ‘lgan od­
diy v a h avo to 'p la rin i y erd a dum alatib, u lo q tirish g a o ‘rgatish;
11) u ch g ‘ild irak li v elo sip ed d a o 'n g g a v a ch ap g a b urilib, d o ira b o 'y - 
lab, y erg a q o ‘y ilg an b u y u m larn i chetlab o ‘tib hay d ash v a b u y ru q b o ‘y ic h a
to 'x ta sh g a o 'rg a tish ;
12) ch iziq b o ‘y lab m u v o zan a t saqlab yurish, biror narsani kaftga, bosh 
u stid a q o ‘yg an h o ld a yu rish , g im n astik a o ‘rin d ig ‘ida bir-biri bilan alm a- 
shib o 'tis h , ta x ta u stid a oy o q u c h id a y urish, y u g u rib k elg an d an s o 'n g
o ‘rin d ig ‘ida m u v o z an at saqlab turish, bir o yoqni bukib, ik kinchisida 
tu rish h a m d a ik k ala to m o n g a aylanish, q o ‘lla r belda, y o n to m o n lard a 
k o 'z n i y u m ib y u rish v a boshqalar.