Mühazirə ekologiyanin aktualliğI, predmeti və qenezisi

Qlobal problemlər
Təbiətin özündə bizim anladığımız kimi ekoloji problemlər yoxdur. Hansısa başqa anlamda onlar olmuşdurlarsa, uzun zaman müddətində təbii olaraq özləri çözülmüşdürlər. Hər halda elmə, bir çeşid canlıların yaranması, itməsi və təkamülünün bütün biosferə mənfi təsiri bilinməməkdədir. Bundan fərqli olaraq, bəşəriyyətin ekoloji problemləri bütün təbiətə güclü təsir göstərməkdədir.

1. Bu problemlərdən biri təbiətə və ətraf mühitə antropogen təsirinin 20-ci yüzillikdə artması, biosferanın dayanıqlı olmasının son həddinə gəlib çıxması, bəzi göstəricilər üzrə onu aşmasıdır. Bu olayın görsəntiləri aşağıdakılardır:

- pozulmamış təbii toplumların sahələrinin və bioloji çeşidliliyin azalması. Bunlar biosferanın keyfiyyət baxımından tükənməsinə, maddələrin təbii axınlarının azalmasına gətirib çıxarırlar.

- İnsanın şirin su, torpaq, bitki məhsullarından hədsiz istifadə etməsi onların miqdar baxımından bərpa edilməsi imkanlarını xeyli azaltmışdır. Bu da onların tükənməsi probleminə gətirib cıxartnışdır.

- insan fəaliyyətinin sonu olan tullantılar ətraf mütüti çirkləndirir, onlar təbii proseslər nəticəsində ortalıqdan çıxmırlar. Bu da ətraf mühitin sıradan çıxması, iqlimin dəyişməsi, insan sağlamlığına ziyan vurma ilə sonuclanır, ekosistemlərin tənəzzülünə gətirib çıxardır.

- 20-ci yüzillikdə təbii ehtiyatlar azalmışdır. Bu da ciddi iqtisadi problemlərə gətirib çıxarır.

2. Təbiət getdikcə yüksələn antropogen təsirlərinə ekoloji təhlükə yaradan gözlənilməyən dəyişikliklərlə cavab verir.

- Təbii mənzərələrin (landşaftların) antropogen dəyişmələri və ətraf mühitin çirklənməsi tez-tez idarəedilməyən sonuclara gətirib çıxarır, bu da ekoloji fəlakətlər və iqtisadi itkilərdir.

- Hansısa mikroorqanizmlərə, bitki və heyvan növlərinə ayrı-ayrı təsirlər, onların təbii toplumlardan çıxarılması bir çox başqa canlı növlərə təsir edən reaksiyalara gətirib çıxardır. Onlar ekosistemlərin dayanıqlılıqlarını pozur və bir çoxlarını ortalıqdan çıxardır.

- Ətraf mühitin kimyavi maddələr və radiasiya ilə çirklənməsi mutasiyaları surətləndirir, yeni bioloji növlərin yaranmasına təkan verir. Bu növlər çox vaxt yüksək davamlılıqlı və adaptasiya qabiliyyətli olur, buna görə də insan üçün təhlükəli olurlar.

3. İnsan öz mühafizəkar bioloji özlüyü ilə təbiətdən getdikcə ayrılmanın ziddiyətindədir. Yaratdığı texnologiyaların sayəsində o bir çox durumlarda təbii seçim və növlərarası rəqabətdən qurtulmuşdur. Bu da insanların sayının çoxalmasına gətirib çıxartmışdır. Bu qədər çox insanların tələbatlarını ödəmək üçün maddələrin və enerjinin istifadəsi də kəskin olaraq atrmışdır.

İnsan sayının artması onların bioloji keyfiyyətindən irəli gəlməmişdir. Əksinə, irsi xəstəliklər, immunitetin aşağı düşməsi, infeksiyaların çoxalması, xroniki xəstəliklər çağdaş insanlığın özəlliyidir. Buna görə ekologiyanın problemləri daha çox səviyyələnin problemlərinə çevrilməkdədir.

Ekoloji problemlər həmdə iqtisadi və sosial problemlərlə bağlılıqdadır. Bir çox hallarda onlar iqtisadi bərabərsizliyə, sosial və geopolitik sarsıntılara gətirib çıxardır.
Suallar:
1. Ümumi ekologiya ekologiya eliminin bölməsi kimi

2. Bioekologiya geoekologiya, insan ekologiyası, sosial ekologiya ekologiya eliminin bölmələri kimi

3. Ekologiyanın obyekti, vəzifələri və metodları

4. Ekologiyanın qlobal problemləri