Mühazirə materialları Mövzu İnsan resurslarının idarə edilməsinin (human resources management hrm) əsasları

HRM-in əsas məqsədi təşkilatın müvəffəqiyyət əldə etməsi üçün insanların potensialından səmərəli istifadə hesabına təşkilati qabiliyyətlərin inkişafına istiqamətlənmişdir. Xüsusilə, HRM ona istiqamətlənmişdir ki:

• 
  ixtisaslı, sədaqətli və motivləşdirilmiş işçi qüvvəsinin əldə edilməsi və saxlanılmasında müəssisəyə kömək;
  
• 
  insanlara təlim və davamlı inkişaf imkanları yaradılması yolu ilə əmək bazarında onların daxili qabiliyyətlərinin, yəni kapitallarının, potensialının və statusunun maksimallaşdırılması və inkişafı;
  
• 
  yüksək səmərəli iş sisteminin inkişafı. Bura daxildir: dəqiq strukturlaşdırılmış işə götürmə və seçim prosesləri, əməyin nəticələri əsasında kompensasiya və stimul sistemi, habelə, müəssisənin tələbatı ilə əlaqədar idarəetmə kadrlarının təlimi və inkişafı üzrə fəaliyyət {Becker et al, 1977);
  
• 
  əməkdaşların dəyərini müəssisənin əsas maraqlı tərəflərindən biri kimi menecerlərin qəbul etməsinə istiqamətlənmiş fəaliyyətdə olan praktikanın təşəkkül tapması, əməkdaşlıq və qarşılıqlı inam mühitinin stimullaşdırılması;
  
• 
  menecer və onun tabeliyində olanlar arasında səmərəli və harmonik partnyor münasibətlərin qurulmasına imkan verən mühitin yaradılması;
  
• 
  Komanda şəklində işləmək və proseslərin elastikliyini təmin etmək üçün mühitin yaradılması;
  
• 
  Maraqlı tərəflərin (sahibkarlar, dövlət müəssisələri və ya etibarnamə verilmiş idarə edicilər, rəhbərlik, əməkdaşlar, istehlakçılar, tədarükçülər və bütünlükdə cəmiyyət) tələbatlarının ödənilməsinə tarazlaşdırılmış və adaptiv yanaşmanın işlənilib hazırlanmasında kompaniyaya dəstək;
  
• 
  İnsanların fəaliyyəti və nailiyyətlərinin nəticələrinə görə onların qiymətləndirilməsi və mükafatlandırılması üçün şərtlərin müəyyənləşdirilməsi;
  
• 
  əmək münasibətlərində, davranış tərzində və məqsədə can atmalarında fərdi və qrup şəklində fərqləri nəzərə alaraq əmək kollektivinə xas olan müxtəlifliyin idarə olunması;
  
• 
  müəssisənin bütün əməkdaşlarına münasib olaraq bərabər imkanlar siyasətinin aparılması üçün şərtlərin müəyyənləşdirilməsi;
  
• 
  idarəetmədə ədalətli və şəffaf fəaliyyətə, insanların qayğısına əsaslanan etik yanaşmanın həyata keçirilməsi;
  
• 
  işçilərin fiziki və mənəvi rifahının saxlanılması və yaxşılaşdırılması.
  

Qratton (Gratton et al, 1999) və onun həmmüəllifləri tərəfindən aparılan tədqiqatlar göstərdi ki, çox vaxt söz və reallıq arasında böyük ziddiyyət mövcud olur. İdarəetmə məqsəd naminə qismən və ya tamamilə nəzərdə tutulanların yerinə yetirilməsindən başlayır, lakin həqiqətdə reallaşma, yəni, “nəzəriyyə təcrübədə”, adətən çox çətin olur. Bu çətinlik, bir qatda olaraq, kontekst (mətnə tam uyğun) və prosessual problemlərlə əlaqəlidir: biznesin fərqli prioritetləri, qısamüddətli perspektiv, aşağı vəzifəli işçilərə menecerlərin dəstəyinin olmaması, köməkçi proseslərin qeyri-adekvat infrastrukturu, zəruri resursların olmaması, dəyişikliklərə müqavimət və işçilərdə tam inamsızlıq mühiti.

HRM-in ilk iki konsepsiyası “Uyğunluq modeli” və “Harvard modeli” adlarını almışdır (Boxall, 1992).