Mühazirə mətni plan sosial sfera və sosial struktur anlayışları

mövzusunda mühazirə mətni
PLAN

1. 
   Tarixi prosesin mahiyyəti haqqında baxışların təkamülü
   

2. Sosial tərəqqi və onun meyarı
3. Dünya tarixinin vəhdəti və rəngarəngliyi
Tarixi prosesin mahiyyəti haqqında baxışların təkamülü
İctimai həyatın müxtəlif sferalarının və onların qarşılıqlı təsirinin öyrənilməsi sosial fəlsəfədə başlıca yeri tutur. Bununla yanaşı o, cəmiyyətin inkişafı prosesinin təhlilinə də xüsusi diqqət yetirilir. Cəmiyyətin inkişafda olduğu fikri fəlsəfədə qədimdən irəli sürülmüşdü. Hələ antik dövrdə insanlar müşahidə etmişdilər ki, cəmiyyət bir yerdə dayanıb durmur, daim dəyişilmədədir. Sonralar dünya ölkələri və xalqları arasında ictimai həyatın müxtəlif sahələri üzrə əlaqələr artdıqca belə bir fikir formalaşdı ki, bəşə­riyyətin inkişafı vahid tarixi prosesi ifadə edir. Onun bir- birilə əlaqəli iki tərəfi vardır: birinci, hər bir konkret ölkənin, xalqın inkişafı; ikinci, bütünlükdə bəşəriyyətin inkişafı.

Bütövlükdə tarixi proses dedikdə cəmiyyətin aşağı pillədən yuxarı pilləyə doğru mütərəqqi istiqamətdə inkişafı başa düşülür. Tarix fəlsəfəsi dünya xalqlarının fəaliyyəti prinsiplərini və qanuna­uyğunluqlarını tarixi səpkidə öyrənir. O, tarixin məqsədi və mənasını açmağa çalışır. Bu isə insanların praktiki fəaliyyəti üçün çox zəruri­dir. K.Yaspers yazırdı: «Biz tarixi bütöv bir tam kimi anlamağa çalışı­rıq, bununla da özümüzü dərk etməyə çalışırıq. Tarix bizim üçün elə bir yaddaşdır ki, bizim həyatımızın kökləri ondadır. Tarix birdəfəlik əsası qoyulmuş özüldür, əgər biz izsiz, soraqsız yox olmaq deyil, insan varlığına öz töhfəmizi vermək istəyiriksə, onunla əlaqəni kəsməməliyik”.