Neft va gazkondensatni qayta ishlash texnologiyasi

Qurilmaning ish rejimi: 
15-vakuum kolonnadagi qoldiq bosim, KPa.........................................13,3 
Reaktordagi bosimning o‘zgarishi, MPa...............................................≈0,1 
Xom-ashyoni uzatish hajmiy tezligi, soat
-1
............................................1-3 
Suyuq xom-ashyoga sirkulyatsion gazning sarfi, m
3
/ m
3
.....................300-500 
Sirkulyatsion gazdagi H
2
ning kontsentratsiyasi,%(hajm)......................75 
Katalizatorlar: Al-Co-Mo, Al-Ni-Mo tabletkasi o‘lchami......................4-4,5mm 
 

---

69 
6.1-jadval
 
Asosiy apparatdagi oqimning harorati va bosimi
Xom-ashyoni kiritish 
Harorat, 
0
S 
Ortiqcha bosim, MPa 
Pechda 
›160 
- 
Reaktorda 
280-330 
‹4,0 
Separatorda aralashma 
Yuqori haroratli 
Past haroratli 
200-230 
≈40 
3,5-3,8 
3,5-3,8 
Gidrotozalangan moy filtrdan oldin 
‹130 
- 
Bug‘latish kolonnasida 
190-225 
≈0,3 
Katalizatorning ishlash vaqti 10 oydan 60 oygacha. Uning sarfi 0,01-0,03 kg 1 
tonna xom-ashyoga. 

---

70 
6.
1
- 
ra
sm
. 
Ne
ft 
moyl
ar
ini
gi
dr
otoza
las
h 
qu
ril
mas
i 
texnologi
k 
sxe
mas
i.
1
-quvu
rli
pe
ch; 
2
- 
re
akto
r; 
3,
4,
20
- 
is
siql
ik 
alm
as
hti
rgich; 
5,
21,
24
- 
sovutgi
ch; 
6
- 
yi
g‘
gich; 
7
- 
komp
re
ss
or
; 
8
- 
re
duks
ti
on 
kolonna; 
9,
14
-
pa
st 
va
yuqor
i 
ha
ror
atl
i 
yu
qor
i 
bos
im
li 
se
pa
ra
tor
; 
10,
12
- 
tom
chi 
ulag
ic
h; 
11
- 
bu
g‘
lat
uvc
hi 
kolon
na
; 
13
- 
dr
os
ell
i 
klapa
n
; 
15
- 
qur
iti
sh 
kolonnas
i;
16
- 
konde
ns
ator
-s
ovutg
ich; 
17,
19,
22
- 
na
sos
lar
; 
18
- 
se
pa
ra
tor
; 
23
- 
fil
tr
. 

---

71 
Benzin distillyatini ikkilamchi haydash 
Benzin distillyatini ikkilamchi haydash qurilmasi neftni qayta ishlash 
zavodlari tarkibiga mustaqil jarayon ko‘rinishida yoki mujassamlashgan 
qurilmalarni bir qismi ko‘rinishida bo‘ladi. Zamonaviy zavodlar qurilmalarida
benzin distillyatini ikkilamchi haydash orqali undan qisqa fraksiyalarni olish 
uchun mo‘ljallangan. Bu fraksiyalar keyingi jarayon katalitik riforming uchun 
xom - ashyo sifatida ishlatiladi, buning natijasida individual aromatik 
uglevodorodlar - benzol, toluol, ksilollar yoki biroz yuqori oktanli benzin 
olinadi. Aromatik uglevodorodlar ishlab chiqarishda xom - ashyo benzin 
distillyati qaynash haroratlariga ko‘ra quyidagi fraksiyalarga bo‘linadi: 62-85
0
S 
(benzol), 85-115(120)
0
S (toluol) va 115(120)-140
0
S (ksilol). 
Benzin distillyatini ikkilamchi haydash qurilmasi texnologik tizimi 
quyidagi 6.2 - rasmda keltirilgan. Benzin distillyatini keng qamrovli fraksiyasi 
(qaynash haroratidan to 180
0
S gacha) 37 - nasos yordamida 28, 31 va 34 - 
issiqlik almashtirgichlar orqali haydalib, birinchi 4 - zmeevikli pechga, so‘ngra 
3-rektifikatsion kolonnaga beriladi. Bu kolonna bosh mahsuloti qaynash harorati 
85
0
S gacha bo‘lgan fraksiya 5 - havoli va 6 - suvli sovitkichlardan o‘tib, 7 - 
kondensator yig‘gichga tushadi. Hosil bo‘lgan kondensatning bir qismi 8 - 
nasos yordamida 3 - kolonna yuqorisiga “sug‘orish” uchun qolgan qismi esa 9 - 
kolonnaga beriladi. Sirkulyatsion flegma (85-180
0
S fraksiya) yordamida 3 - 
kolonna pastki qismidagi issiqlik ta`minlanadi. U 2 - nasos yordamida 4 - pech 
orqali 3 - kolonna pastki qismiga beriladi. 3 - kolonna pastki qism qoldig‘i 1 - 
nasos bilan 20 - kolonnaga yuboriladi.
Bosh fraksiya (q.h- 62
0
S) 9 - kolonna yuqorisidan ajratilib, 10 - havoli 
sovutgichda kodensatsiyalanadi, so‘ngra 11 - suvli sovutgichda sovutilgan 
kondensat 12 - yig‘gichda to‘planadi. Bu erdan kondensat 13 - nasos yordamida 
rezervuarga, bir qismi esa 9 - kolonnaga to‘yintirishga qaytariladi. Qoldiq 
mahsulot – 62-85
0
S da qaynovchi fraksiya 9 - kolonna pastki qismidan 16 - 
nasos yordamida chiqarilib, 26 - issiqlik almashtirgichdan va 29, 30 – 
sovitkichlardan o‘tgandan so‘ng rezevuarga jo‘natiladi. 20 - kolonna yuqorigi 

---

72 
mahsuloti sifatida 85-120
0
S fraksiyasi olinadi, qaysiki u 21 va 22 – 
sovitkichlardan o‘tib, 23 - yig‘gichga tushadi. Kondensatning bir qismi 20 -
kolonna yuqori qismiga “to‘yintirish” uchun bir qismi esa 24 - nasos yordamida 
qurilmadan rezervuarga chiqariladi. Ksilol fraksiyasi (120-140
0
S) 25 - 
bug‘latuvchi kolonnasi pastki qismidan 27 - nasos yordamida 31 - issiqlik 
almashtirgichda sovutilib, 32 va 33 - sovutgichlardan so‘ng rezervuarga 
chiqariladi. 20 - kolonna pastki mahsuloti 140 - 180
0
S dagi fraksiya bo‘lib, u 17 
- nasos yordamida 34 - issiqlik almashtirgichda sovutilib, 35 va 36 - 
sovutgichlardan so‘ng rezervuarga chiqariladi. 9 va 20 - rektifikatsion 
kolonnalardagi bug‘latish sektsiyalari uchun kerakli issiqlik 14 va 19 - 
qaynatgichlar orqali ta`minlanadi. Tashqi 25 - bug‘latuvchi kolonnaga 16 - 
qaynatgich xizmat qiladi. Qaynatgichlarda issiqlik tashuvchisi suv bug‘i 
hisoblanadi. Har bir rektifikatsion kolonnada 60 tadan tarelka mavjud. 
Asosiy jihozlardagi harorat va bosim quyidagicha bo‘ladi: 
3-kolonnada 
Yuqorisida................................................................................................104
0
S 
Pastida......................................................................................................170
0
S 
9-kolonnada
Yuqorisida..............................................................................................78
0
S
Pastida.....................................................................................................122
0
S 
20-kolonnada
Yuqorisida................................................................................................105
0
S
Pastida......................................................................................................168
0
S 
120-140
0
C fraksiya 
chiqarilishida............................................................................................130
0
S 
3-kolonnada.....................................................................................0,23-0,28 MPa 
9-kolonnada.....................................................................................0,18-0,22 MPa 
20-kolonnada...................................................................................0,02-0,06 MPa 

---

73 
6.
2
-
 r
as
m
. 
B
enz
in 
dis
ti
ll
ya
ti
ni 
ikki
lamc
hi 
h
ayda
sh 
qur
il
mas
i 
texnolo
gik
s
xe
mas
i:
1,
2,
8
, 
13,
15
-18,
24,
27,
37 
– 
na
sos
lar
; 
3,
9,
20 
– 
kolonnala
r; 
4 
– 
quvur
li
pe
ch; 
5,
10,
21 
- 
ha
voli
s
ovit
kichla
r;
6,
11,
22,
29,
30,
32,
33,
35,
36 
- 
sovit
kichla
r; 
7,
12,
23
–
yi
g‘
gichla
r;14,
19,
26
-
qa
yna
tgi
chlar
; 
25 
- 
bu
g‘
latuvc
h
i 
kolonna; 
28,
31,
34 
-
is
siql
ik 
alm
as
hti
rgichla
r;

---

74