Nig m atov xik m atulla raxm ano V qurbon sodikovich

2. DARS BERISH SAMARADORLIGINI OSHIRISH UCHUN
ISHLATILAJBIGANIPEDAGOGIK TEXNOLOGIY ALAR
2.1. Pedagogik texnologiyalarning o‘qitish usullari
Pedagogik texnologiyalarning muhim tatrkibiy qismi ta’lim usullari 
hisoblanadi.
Ta’lim usullari - bu ta’lim, tarbiya va rivojlanish vazifalarini amalga 
oshirish uchun o‘qituvchilar va talabalarning o‘zaro bog‘liq faoliyati 
usullari hisoblanadi.
O'qitish usullari - bu 
o‘qituvchining 
ta’lim 
faoliyati va 
o‘quvchilarning o‘rganilayotgan materiallami o‘zlashtirilishiga qaratilgan 
turli didaktik vazifalarni hal qilish bo‘yicha o‘quv-ma’rifiy taoliyatini 
tashkil etish usullari hisoblanadi.
0 ‘qitish usullari uchun talablar quyidagilardan iborat:
llmiy usullar. Usulning mavjudligi, o‘quvchilarining psixologik va 
pedagogik rivojlanish imkoniyatlariga muvofiqligi hisoblanadi.
Ta’lim uslubining samaradorligi, 
uming o‘quv materiallarini 
mustalikam egallashga, o‘quvchilarini tarbiyalash vazifalarini bajarishga 
qaratilganligi.
0 ‘z ishlarida innovatsian usullarni muntazam o‘rganish va ulardan 
foydalanish zaruriyati hisoblanadi.
Ta’lim usullarining bog‘liqligi quyidagilardan iborat:
- ta’limning umumiy va aniq maqsadlariga ya’ni muayyan dars 
materialining mazmuniga;
- muayyan materialni o‘rganish uchun ajratilgan vaqtga;
- talabalarning yosh xususiyatlaridan, ularning bilim qobihyatlari 
darajasiga;
- talabalarning tayyorgarlik darajasiga;
- o'quv muassasasining moddiy jihozlanishi, 
uskunalarning 
mavjudligi, ko‘rgazmali qurollar va texnik vositalariga;
- o‘qituvchining imkoniyatlari va xususiyatlari, nazariy va amaliy 
tayyorgarlik darajasiga, uslubiy mahorat va fazilatlariga bog‘liq bo‘ladi.
Zamonaviy darsning xususiyatlari quyidagilardan iborat:
- do‘stona muhit yaratilishi;
- yuqori motivatsiya darajasi shakllanishi;
- o‘quv ishlariga katta ahamiyat berilishi;
- o‘quvchilarda mustaq|il bilim faoliyati, o‘quv jarayoniga ijodiy 
munosabat ko‘nikmalarini rivojlantirishga alohida e’tibor qaratihshi.
Darsning tashkiliy asoslari:
- har bir narsa ishlaydi va har bir kishi ishlaydi;

---

- har kimning fikri qiziqarli va har kimning muvaffaqiyati 
quvontiradi;
- har bir inson o‘z ishtiroki uchun minnatdor va har bir kishi bilimga 
boigan taraqqiyoti uchun hamma minnatdor.
- o‘qituvchiga guruh rahbari sifatida ishonch, lekin har bir kishi 
tashabbuskor taklif qilish huquqiga ega;
- har bir inson va har bir kishi dars haqida fikr bildirish huquqiga ega.
Talaba/0‘quvchi - ta’lim jarayonining faol mavzusi bo‘lib, qaror
qabul qilish va qaror qabul qilishda mustaqillikni namoyon etadi, o‘z 
harakatlariga, o‘z-o‘ziga ishonchli, maqsadga muvofiq javobgar boiishga 
tayyor.
0 ‘qituvchi - maslahatchi, murabbiy va hamkor.
O'qituvchining vazifalari quyidagilar:
- ish yo‘nalishini aniqlash, talaba/o‘quvchilaming tashabbusi uchun 
sliaroit yaratish;
- talabalarning faoliyatini to‘g‘ri tashkil etish;
Zamonaviy ta’lim usullarining xususiyatlari quyidagilar:
- usul - bu faoliyatning o‘zi emas, balki uni amalga oshirish usuli 
hisoblanadi;
- usul darsning maqsadiga mos kelishi kerak;
- usul noto‘g‘ri bo‘lmasligi kerak, faqat uni qo‘llash noto‘g‘ri boiishi 
mumkin;
- har bir usul o‘z mazmuniga ega boiishi kerak.
Shuning uchun qoilanilayotgan bir nechta usullami ko‘rib chiqamiz. 
Bu usullar quvidagi paiagraflarda keltirilgan.
2,2.