ÖĞretiM İlke ve yöntemleri



Yüklə 2,8 Mb.
səhifə37/40
tarix26.08.2018
ölçüsü2,8 Mb.
#74606
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   40

186

Rehberlik


379. Bireyi tüm kişilik özelliklerinin toplamından farklı bir bütün olarak ele alan psikolojik danışma kuramının adı nedir? (2003 KPSS-101 )

  1. Psikoanalitik yaklaşım

  2. Geştalt

  3. Davranışçı

  4. Varoluşçu

E) Gerçekçi

10. Konsültasyon (müşavirlik) hizmetleri

Doğrudan öğrencilere dönük olmayan, öğürencilere sunulan psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin etkililiğini artırmaya yönelik olan hizmetlerdir. Bu çalışmaların amacı, okuldaki yönetici ve öğretmenlerin daha uygun ve ortak bir rehberlik anlayışına sahip olmasını, çalışmalarda bu anlayışın esas alınmasını ve okuldaki tüm olanakların bu anlayışa uygun bir biçimde kullanılmasını sağlamaktır. Böyle bir çalışma velilere de yapılabilir. Konsültasyon çalışmalarını planlama ve yürütme sorumluluğu psikolojik danışmanlardadır.

Konsültasyon çalışmaları kapsamında

yapılabilecek işler aşağıda özetlenmiştir;



  • Velilere okulun amacını, program ve
    politikasını tanıtma

  • Öğrencilerin okulda öğrendiklerinin evde
    pekiştirilmesini sağlama

  • Evde öğrenciyi olumsuz etkileyen
    koşulları olumluya çevirme

  • Okulda daha etkin bir öğrenme ortamı
    oluşturma

  • Okulda almacak kararlara katılımı
    sağlama

  • Bazı öğrenciler için alınan özel
    önlemlere herkesin katılımını sağlama

  • Olumsuz öğretmen davranışlannı
    değiştirme

  • Öğrenme ve çalışma güçlüğü çeken
    öğrencileri tanıma ve bunlarla ilgili olan
    öğretmenlerle işbirliği yapma

  • Öğretmenin bir öğrencinin sorunuyla
    çalışırken bunu başarması için gerekli
    desteği sağlama

11. Çevre ve aile ile ilişkiler

Öğrencilerin çevredeki olanaklardan

yararlanmalann! sağlamak önemlidir. Bu olanaklar, psikolojik yardım ve sağlık hizmeti sunan, sosyal, kültürel ve sportif etkinliklerin

yapılabildiği kuruluşlar ve çevredeki diğer okullar gibi kurumlan kapsar. Çevre ile ilişkilerin etkili biçimde kurulması, okul yönetiminin ve okul psikolojik danışmanının sorumluluğundadır. Ayrıca okul aile birlikleri ve okul koruma dernekleri de çevre ve aile ile ilişkilerin geliştirilmesinde önemli olan birimlerdir.

Aile ile ilişkileri geliştirmek, okuldaki rehberlik
ve psikolojik danışma hizmetlerinin tanıtılması,
okul amaç ve vizyonunun anlaşılması ve
öğrencilerde hedeflenen zihinsel, duygusal ve
sosyal davranışlann kazanılmasını

desteklemektir.



12. Araştırma ve değerlendirme hizmetleri

Uygulanan bir programın sonuçları hakkından bilgiler edinmek, öğrencilerin, öğretmenlerin ve velilerin özellik, ihtiyaç ve beklentileri hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmanın yanında yaşanan bir sorunun çözümü için yol gösterici bilgiler edinmek için araştırma ve değerlendirme çalışmaları yapmak gerekir. Bu çalışmalardan elde edilen bilgiler ve kanıtlar doğrultusunda bir okulda uygulanan rehberlik ve psikolojik danışma programı geliştirlerek yenilenmelidir.



KİŞİSEL REHBERLİK

Ders notlarının ilk başlarmda belirtitdiği gibi gelişimsel rehberlik modeli anlayışı günümüzde en çok kabul gören ve en yaygın rehberlik anlayışlıdır. Gelişimsel rehberlik anlayışı, öğrencini büyüme, gelişme süreci içinde;



  • Kişisel-sosyal

  • Eğitsel

  • Mesleki

Gelişim alanlannda temel ihtiyaçlarını karşılama ve bu alanlarda döneme özgü gelişim görevlerini yerine getirmede gerekli yeterlilikleri kazandırmayı amaçlar.

Kişisel rehberlik, öğrencinin kendini tanıması, anlaması, üstün ve sınırlı yönleri ile kendini kabul etmesi ve geliştirmesini amaçlar. Kendine güvenen, kişiler arası ilişkilerde becerili, kişisel ve sosyal yönden dengeli ve uyumlu bir birey olarak yetişmesine yardım hizmetlerini kapsar.

Bu hizmetler yürütülürken bireyin bir gelişme süreci içinde olduğu, gözlenen davranışların

Rehberlik

187


kalıcı olmadığı, içinde bulunulan gelişim basamağına özgü olup değişebileceği unutulmamalıdır.

Günümüzde üzerinde çok konuşulan kavramlardan biri olan "duygusal zeka" kavramı ve eğitim sürecinde duygusal zekanın nasıl geliştirilebileceği tartışmaları da kişisel rehberlik hizmetlerine farklı bir bakış açısı getirmiştir.



Duygusal Zeka

Bu kavram aşağıdaki özellikleri yetenekleri kapsamaktadır;



  1. Özbilinç: Kendini tanıma, bir duyguyu
    oluşurken fark edebilme

  2. Duyguları idare edebilme: Duyguları
    uygun biçimde idare edebilme

  3. Kendini harekete geçirebilme:

Duyguları bir amaç doğrultusunda harekete geçirmek

4) Başkalarının duygularını



anlayabilme: empatı, kendini

başkalarınm yerine koyabilme

5} îlişkileri yürütebilme: Etkili

kişilerarası ilişki kurabilme, sosyal beceriler.

Kişisef rehberliğin hedefleri aynı zamanda duygusal zekanın gelişimine yöneliktir. İnsancıl yaklaşımdaki bir öğretmenin oluşturacağı olumlu stnıf ortamı kişisel rehberliğin birinci koşuludur. Bu nedenle insancıl yaklaşımın eğitim ilkeleri üzerinde durmak gerekmektedir;

Hümanistik (insancıl) yaklaşımın eğitim ilkeleri


  1. İnsanın tek ve temel güdüsü
    "kendini
    gerçekleştirme"
    ihtiyacından kaynaklanır. Bu güdü
    bireyi tüm yaşam sürecinde daha iyiyi
    yapmak, daha mükemmeli elde etmeye
    yöneliktir.

  2. Davranış bozuklukları, güvensizliğin
    veya engellenmenin sonucudur.


Gerçekte birey doğası gereği iyidir.
Normal koşullar altında benliği geliştirici
davranışlar ortaya koyar. Ancak bir
tehdit veya güvensizlik karşısında
kalırsa, benliği savunucu davranışlar
ortaya çıkabilmekte, bazen

saldırganlaşmakta, çaresiz kaldığı

durumlarda gerçekleri yok sayma ve çarpıtma gibi davranış bozuklukları görülebilir.


  1. Davranışları yönlendirmede dışsal
    koşulların yanında içsel koşullar da
    etkilidir. İnsan hem kendi yaradılışının
    hem de çevresinin sayısız olanakları
    içinde gelişimini sürdüren, oluşum
    halinde olan bir varlıktır.

  2. İnsan davranışlarını, onun öznel
    gerçeği tayin eder. Kişi herhangi bir
    durumda, içten ve dıştan gelen
    uyarıcılara, kendi verdiği anlama göre
    tepkide bulunur. Aynı durumda aynı
    uyarıcıları alan farklı kişiler farklı
    tepkide bulunurlar. Burada önemli olan
    bireyin uyarıcıları nasıl algıladığıdır.
    Herkesin kendine özgü ve farklı bir
    gerçeği vardır. (fenomenoloji)

  3. İnsanın davranışlarını tayin eden en
    önemli gerçek onun kendini
    algılayış biçîmidir. Öznel gerçeğin
    merkezi benlik ve ona iüşkin olan
    tasanmlar bütünüdür. Dış dünyadaki
    nesnel gerçeklere verilen tüm anlam,
    kişinin kendi ihtiyaç ve beklentilerine
    göre biçimlenir. Kişi kendini nasıl
    algılıyorsa öyle davranır. Bir kimsenin
    davranışlannın nedenini anlayabilmek
    veya yordayabilmek için onun benlik
    tasarımını bilmek ve olaylara onun algı
    çerçevesinden bakabilmek gerekir.

  4. İnsan davranışlarını değiştirebilmek
    içîn önce onun öznel gerçeğini
    değiştirmek gerekir. Sadece bizim
    ihtiyaç ve inançlanmızla tutarlı olan
    yaşantılar bir anlam kazanır ve algılanır.
    Eğer ihtiyaç ve inançlarımız tehdit
    altındaysa gerçekieri algılama zorlaşır
    ve gerçeklere uygun davranış
    değişmeleri de güçleşir.

İnsancıl eğitim ve öğretmen

Rogers'a göre eğitimde geleneksel olarak vurgulanan zihinsel bilgi ve becerilerin yanı sıra kişiler arası değerler ve duygular gibi duyuşsal davranışların bir arada kazandırılması önemlidir. Bunun için de öğrenmede aşağıdaki ilkelere uyulması gerekmektedir.

• Her bireyde doğal bir öğrenme isteği vardır

188

Rehberlik


  • Anlamlı öğrenme; öğrenilen konu
    bireyin kendi amaç ve ihtiyaçları ile
    ilişkili olarak algılandığında gerçekleşir

  • Öğrenme, korku ve tehdidin olmadığı
    özgür bir ortamda gerçekleşir

  • Öğrenme, öğrencinin kendisi tarafından
    başlatıldığı zaman etkin ve anlamlıdır.

  • Öğrenme, bireyi değişen dünyada
    gereksinimlerini karşılamaya yeterli hale
    getirmeli, yeni koşullara uyum
    sağlamada yardımcı olmalıdır.

Öğretmen insan ilişkilerinin temeline alınması gereken,

  • Saygı (koşulsuz kabul)

  • İçtenlik (dürüstlük ve içtenlik)

  • Empati

Gibi çok önemli ilkeleri sınıf koşullarında uygulanmasına önem vermelidir.

Bireyin Uyumuna Yönelik Problem Alaniarı

Gelişen büyüyen çocuğun sürekli olarak arkadaş veya akranlarıyla sağlıklı ilişkiler kurabilme ve geliştirebilme becerileriyle donatılması gerekmektedir. Gelişimsel özellikleri, aile, çevre çocuğun akranlarıyla sağlıklı ilişkiler geliştirebilmesini olumlu yada olumsuz yönde etkileyebilmektedir.

Özgüven: Kişinin kendine yönelik olumlu yargılarının olması, kendini ve durumu kontrol edebileceği inancı, kendini sevmesi ve kendiyle barışık olması ve kendini tanıması gibi durumlarla ilişkili bir kavramdır. Kendine güveni eksik olan kişi, akademik, sosyal ve diğer konularda sorun yaşayacaktır. En küçük başarısızlıklar, reddedilme, performans eksikliği ve fiziksel eksiklikler kolayca özgüvenin olumsuzlaşmasına neden olabilmektedir. Çocuk ve ergenlerde kendilerinin başkalarıyla karşılaştınlması veya kendi kendilerini karşılaştırmaları da özgüven üzerinde zedeleyici olabilmektedir.

Benlik Saygısı (Özsaygı): Kişinin kendi fiziksel ve zihinsel özelliklerine yönelik değer atfetmesidir. Bu kavramla ilişkili kavramlar;


  • Benlik

  • Benlik tasarımı

  • İdeal benliktir.

Benlik: kişinin kendine yönelik yapılan tüm değerlendirmelerin algısıdır. Olumlu ve olumsuz olabilir. Algılama ve anlamlaştırma sorunudur

Benlik tasarımı: Kişinin sahip olduğu tüm

özelliklerin olumlu veya olumsuz farkına

varmasıdır.

İdeal Benlik: Kişinin kendisi veya sosyal olarak

empoze edilen, sahip olunması gereken

özelliklere ilişkin algılamasıdır.

Demokratik olmayan aile ortamlan, çocuğun sürekli başarısızlıklarıyla yüzleştirilmesi, belirli zihinsel ve fiziksel yetersizliklere sahip olması düşük benlik saygısı ile yakından ilgilidir.

380. Aşağıda öğretmen davranışlarından hangisi öğrencilerin güven duygularını olumsuz vönde etkiler? (2001 KPSS-74)


  1. Yanlış öğrenci cevaplarına hoşgörüsüz
    davranmak

  2. Sınıf içinde gerginlik yaratmaktan kaçınmak

  3. İlkeli ve kararlı davranmak

  4. öğrencilerin kişiliğine saydı göstermek

E) öğrenciler arasında ayrım yapmamak

381. Anne babalara, çocukların sorularında onlara yardımcı olmak için neler yapabilecekler konusunda bilgi veren bir öğretmen, aşağıdakilerden hangisini önermemelidir? (2001 KPSS-75)

  1. Çocuklara anlayışla yaklaşmaiarını

  2. Çocukların motivasyonlarını desteklemelerini

  3. Çocukların öz bakımını üstlenmelerini

  4. Çocukların sabırla dinlenmesini

E) Çocuklarına, enerjilerini boşaltma fırsatı
vermelerini

382. Deneyimleri üzerinde düşünme (reflettive thinking) yoluyla kendini geliştirebilen kişinin, aşağıdaki özeltiklerden hanginse sahip olması beklenemez? (2001 KPSS-77)



  1. Eleştirileri hoşgörü ile karşılama

  2. Sabit fikirli olmama

  3. lleri görüşlü olma

  4. Değişimi savunma

E) Kendi görüşlerini ön planda tutma

Rehberlik

189


383. Öğretmenin öğrencinin söylediklerini adeta onunla birlikte yaşayarak hissetmesi şeklinde tanımlanabilecek olan kavram aşağıdakilerden hangisidir? (2001 KPSS-91)

  1. Antipati

  2. Koşulsuz kabul

  3. Empati.

  4. Saydamlık

E) Saygı

386. "Sosyal ve psikolojik durumu ne olursa olsun her birey önemlidir" anlayışı aşağıdaki psikolojik danışma ve rehberlik kavramlarından hangisini açıklamaktadır? (2002 KPSS-55 )

  1. Koşulsuz kabul

  2. Empati

  3. Özerkfik

  4. Değerlilik

E) Özdeşim


384. Aşağıdakilerden hangisi, kendini gerçekleştirmiş bir bireyin özelliği degildir? 2001 KPSS-98)

  1. Sadece yetişkin ve kültürlü kişilerin doğru karar
    verebileceklerini düşünmek

  2. Dış dünyayı ve diğer insanlan oldukları gibi
    kabullenmek

  3. Bir konunun farkh biçimlerde ele almabileceği
    görüşünde olmak

  4. Tüm insanların eşit değerde olduğuna inandığmı
    ortaya koymak

E) Sorunları kişiselleştirmeden, nesnel bir biçimde
ele alabilmek

387. Aşağıdakilerden hangisi "keıslini

gerçekleştirme" kavramı ile örtüşmez? (2002 KPSS-56)

  1. Birey yeterli bir kişiliğe sahiptir

  2. Kendine karşı yargılayıcı tutumlara sahiptir

  3. Kendisi ve başkaları hakkında olumlu
    düşünceleri vardır

  4. Kim olduğunu gerçekçi bir gözle algılar

E) Kendine saygı duyar ve olduğu gibi kabul eder


385. Bir sınıf öğretmeni yakın arkadaş olan iki öğrencisinin birbirine darıldıklarını fark etmiştir.

Bu öğretmenin izleyeceği en uygun yol aşağı dakilerden hangisidir? (2001 KPSS-118 )

  1. Öğrencilerin, darılmalarına yol açan olayla ilgili
    duygularını uygun bir dille ifade etmelerine
    yardımcı olmak

  2. öğrencileri derhal rehberlik servisine
    göndererek sorunun çözülmesini istemek

  3. Bu öğrencilerin .ikisine de yakın olan başka bir
    öğrenciden onları barıştırmasını istemek

  4. Öğrencilere, barışmazlarsa bu durumu disiplin
    kuruluna bildireceğini söylemek

E) Durumu okul idaresine bildirmek

388. Aşağıdaki yaklaşımlardan hangisi "insanı yalnızca dıştan görülen belirtilere bakarak anlamak mümkün değildir.

Bireyin iç dünyasım da anlamak gerekir" görüşünü savunur? (2002 KPSS-57)

  1. Fenomonolojik yaklaşım

  2. Bilişsel yaklaşım

  3. Akılcı-duygusal yaklaşım

  4. Sosyal öğrenme yaklaşımı

E) Davranışçı yaklaşım

190

Rehberlik


389. Aşağıdakilerden hangisinin öğrenci öğretmen ilişkilerinin sağlıklı olabilmesi için gerekli değildir? (2002 KPSS-58)

  1. öğretmenin öğrenme-öğretme etkinliklerinde
    öğrenci ihtiyaçlarını temele alması

  2. öğretmenin olayları değerlendirirken kendini
    öğrencinin yerine koyabilmesi

  3. öğretmenin sınıf içinde her zaman içten ve.
    dürüst davranması

  4. öğretmenin tüm öğrencilerine eşit ölçüde değer
    ve önem vermesi

E) öğretmen ile ailelerin sosyo-kültürel düzeylerinin
denk olması

392. Annesi ile sürekli çatışma yaşadıklarını belirterek danışma almak isteyen bireye verilecek danışmanlık hizmetlerinden hangisi "hümanist yaklaşımın bireye saygı ilkesi" ile bağdaşmaz? (2002 KPSS-62 )

  1. Annene karşı olan duygularını, onu kırmadan
    ifade etmeye çalışmalısın

  2. Annenin davranışlarını doğru değerlendirip
    değerlendirmediğini tekrar düşünmelisin

  3. Annenle ilgili yaşantılarını, bütün olarak ele alıp
    etraflıca değerlendirmelisin

  4. Annenin senin için yaptığı fedakarlıkları tahmin
    etmen imkansız, ona her koşulda itaat etmelisin

E) Annene kırgın olduğunu belli etmenin farklı
yollannı araştırmalısın


390. Aşağıdakilerden hangisi, karşımızdaki kişiye "şişkolaşmışsın" yerine "bîraz kilo almış görünüyorsun". "sıskalaşmışsın" yerine incelmişsin" dediğimizde kullanmış olduğumuz iletişim dilidir? (2002 KPSS-59)

  1. Sen dili

  2. Öz saygı geliştirici dil

  3. Ben dili

  4. Biz dili

E) öz saygı zedeleyici dil

393. Başkalan ile göz teması kurmaktan çekinen bır öğrencinin durumuna aşağıdakilerden hangisi bir açıklama getiremez? (2002 KPSS-63)

  1. Farklı görünme çabası

  2. Sosyal ilişkilerde kaygı

  3. Çekingen yapıda olması

  4. Kendine güven eksikliği

E) İletişim kurmakta çekingenlik


391. Aşağıda verilen çocuğun hatalı davranışlarını değiştirmede kullanılabilecek yaklaşımlardan hangisi onun "kendine saygısr" na en çok zarar veren yaklaşımdı?? (2002 KPSS-61)

  1. Benzer hatalı davranışları gösterenlerin
    karşılaştığı sonuçlan ona anlatmak

  2. Çocuğun uygun davranışlarını ödüllendirip
    hatalı davranışlarına pekiştireç vermemek

  3. Çocuğa uygun davranış modellerini
    gösterip bunları öğrenmesini sağlamak

  4. Fazla tehlikeli sayılmayacak şekilde hatalı
    davranışın sonuçlannı yaşamasını
    sağlamak

E) Bu tip hatalı davranışları yapanların kötü
çocuklar olduğunu, kendisinin de onlardan
biri olduğunu söylemek

394. Ali sürücü belgesi almak için girdiği sınavda başarısız olmuştur. Aynı zamanda çok olumsuz benlik kavramına sahip olan Ali'nin bu sınavdaki durumu açıklamak için aşağıdaki ifadelerden hangisini kullanma ihtîmali yüksektir? (2002 KPSS-64)

  1. Bu sınava yeterince hazırlanamamıştım, bir
    dahaki sefere başarabilirim

  2. Hiçbir zaman ehliyet sahibi olup araba
    kullanamayacağım .

  3. Sınav sırasında hiç rahat değildim,
    beklediğimden çok heyecanlandım

  4. Zaten birçok insan ilk girişte ehliyet sınavında
    başarı sağlayamıyor

E) Sınav komisyonu çok titiz bir değerlendirme
yaptı, düşük not verdi

Rehberlik

191


395. Aşağıdakilerden hangisi boşanmış anne -
babaların, çocuklarının bu duruma uyumu için
yapmaları gerekenlerden değildir? (2002 KPSS-
66)


  1. Çocuğa karşı davranışlarının tutarlı olmasına
    çalışmak

  2. Çocuklarıyla hemen her gün görüşmeye devam
    etmek

  3. Çocuklarına olan sevgilerinin azalmadığını
    göstermek

  4. Ortaya çıkacak sorunları anlayışla karşılayarak
    çözmek

E) Çocukların sorunlarıyla ilgilenmeyi sürdürmek

396. Aşağıdakilerden hangisi sosyal gelişime katkı
sağlayan birincil kaynaklardan değildir? 2002
KPSS-67)


  1. Aıle

  2. Kitaplar

  3. Arkadaşlar

  4. Akran gruplan

E) Okul

399. Aşağıdakilerden hangisi bağımlı kişilik özelliği geliştirmiş bireylerde gözlenebilecek bir davranış biçimidir? (2003 KPSS- 97)

  1. Her sorunun tek bir çözüm yolu olabileceği
    düşüncesinden hareket çimek

  2. Bir sorunla başa çıkmada farklı seçeneklerden
    yararlanmak

  3. Problemlerin çözümünde, probleme neden olan
    etmenleri ortadan kaldırmaya çalışmak

  4. Sorunlarıyla haşa çıkınken deneyimli bireylerin
    tavsiyelerine göre davranmak

E) Bir sorun ile karşılaştığında, sorunu görmezden
gelmeye yönelmek

400. Maslovv'un ihtiyaçlar hiyerarşisinde en üst basamakta yer alan ve ancak daha alt düzeydeki ihtiyaçların karışlanmış olması koşuluna bağlı olarak ortaya çıkan ihtiyaç hangisidir? (2003 KPSS-100)

  1. Saygı

  2. Güvenlik

  3. Kendini gerçekleştirme

  4. Açhk

E) Kendini kabul


397. Aşağıdakilerden hangisi çocuğun şiddet içeren davranışlar göstermesine neden olur? (2002 KPSS-68)

  1. Engelleme

  2. Fikir uyuşmazlığı

  3. Bağımlılık

  4. Uyum davranışları

E) Mutsuzluk

Kişiliğin temel özelliğini bireyin benlik kavramının oluşturduğunu kabul eden psikolojik danışma görüşü hangisidir? (2003 KPSS-102 )

  1. Davranışçı

  2. Psikoanalitik

  3. inşa ne ı-varoluşçu

  4. Eklektik

E) Bilimsel


398. Aşağıdakilerden hangisi öğrencilere yönelik kişisel rehberlik hizmetleriyle yakından ilişkili bir yardımdır? (2003 KPSS- 94)

  1. Kişilerarası ilişkileri geliştirmek

  2. Etkiü çalışma becerileri kazandırmak

  3. Meslek seçimine yönelik yardımlar vermek

  4. Üst öğretim kurumlarını tanıtmak

E) Çevresinde kemlisine açık olan fırsat ve
olanakları hakkında bilgi vermek

401. Aşağıdakilerden hangisi, içtenlik ve dürüstlük ilkesiyle uyuşmayan bir öğretmen davranışıdır? (2003 KPSS-104)

  1. Öğrencileri uygun olmayan davranışları için
    uyarmak

  2. Öğrencinin her tür davranışını onaylamak

  3. Öğrencilerine bilmediği bir konuyu bilmediğini
    söyleyebilmek

  4. Kendisinin de hataları olabileceğini kabul
    etmek

E) Göründüğü gibi olmak, olduğu gibi görünmek

Yüklə 2,8 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   40




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin