192
Rehberlik
402. Arkadaşının hassas bir özel eşyasını kurcalamaktan kendini alıkoyamayan bir ilkokul SORU öğrencisinin bu türden davranışlarının düzeltilmesinde, aşağıdakilerden hangisi diğerlerine göre daha etkili olabilecek bir yöntemdir? (2003 KPSS-105)
-
Bu konuda öğrenciye açıklayıcı bilgiler sunmak
-
Bu tür davranışlar postere n öğrencileri
cezalandırmak
-
öğrencilerin bu türden davranışlarda
bulunmalarını yasaklamak
-
Bu tür davranışlar sergileyen öğrencileri sınıfta
teşhir etmek
E) Sınıfa bu tur davranışları da içeren bir kurallar
listesi asmak
405. Arkadaşlarının kendisinden hoşlanmadığını düşünen Ali, arkadaşlarından uzak durmaya çalışmakta ve onlarla birlikte olduğunda çekingen davranışlar sergilemektedir. Ali'nin bu tür davranışları, arkadaşlarının ondan gerçekten hoşlanmamasına yol açmakta ve sonuçta Ali'nin düşüncesi pekişmektedir.
Bu duruma uygun düşen örnek, aşağıdakilerden hangisidir? (2004 KPSS-105 )
-
Ketlenme
-
öğrenilmiş çaresizlik
-
Kendini gerçekleştiren "kehanet"
-
Genellenmiş kaygı
E) Düşük engellenme eşiği
403. Karar verirken, karar verme stratejiferine uygun davranan bir öğrencinin atması gereken ilk adım hangisidir? (2003 KPSS-106)
-
Amaçlara yönelik alternatifleri saptama
-
Amaçları belirleme
-
En uygun alternatifi belirleyebilecek olan bilgileri
toplama
-
Seçilen altematifin işlevsel olup olmadığını
değerlendirme
E) Seçilen alternatifi uygulamaya koyma
407. Rehberiik anlayışı açısından bireyin olumsuz deneyimleri, aşağıdakilerden hangisi için önemli bir fırsat oluşturabilir? (2004 KPSS-107 )
-
Yanılgıya düşmeme
-
Lider olma
-
Kendini kanıtlama
-
Gelişme ve büyüme
E) Başkalarıyla mücadele etme
404. Aşağıdakilerden hangisi öz saygısı yüksek olan bir bireyi betimlememektedir? (2004 KPSS-104 )
-
Kendine güvenen
-
Duygularını açığa vurabilen
-
Riski göze alabilen
-
Savunma mekanizmalarına başvuran
E) Kendini değerli bulan
408. Öğrencileriyle ilişkilerinde insancı yaklaşımın "saydamlık ilkesi "ne bağlı kalan bir Öğretmenin, durumuna en uygun olan hitap şekli hangisidir? (2004 KPSS-108 )
-
Konuyla ilgili başka sormak istediğiniz var mı?
-
Derste sürekli sıkıldığınızdan söz ediyorsunuz?
Niçin.
-
Başarınız beni çok mutlu etti.
-
Ders bitti. Evinize giderken caddeyi dikkatli
geçin.
E) Tüm derslerinizde bu kadar şansız mısınız?
Rehberlik
193
409. Babasının hastalığına üzülerek sınıfta ağlamaya başlayan bir Öğrencisiyle konuşan bir Öğretmen bu Öğrencisine aşağıdakilerden hangisini söylerse onunla empatik bir ilişki içinde olur? (2004 KPSS-118 )
-
Çoktandır hasta mıydı?
-
Üzülme, iyileşir
-
Tıp her şeye çare bulur, korkma
-
Ona kötü bir şey olacak diye korkuyorsun
E) Yurt dışında tedavi olsun
410. Sınıfta saati çalınan bir öğrencinin durumuyla
ilgilenen bir öğretmen, sınıfa aşağıdakilerden
hangi soruyu yöneltirse, açık uçlu bir soru
kullanmış olur? (2004 KPSS-119 )
-
Bu sınıfta böyle olaylar hep olur mu?
-
Bu olay nasıl gerçekleşti?
-
Veli, sen mi aldın?
-
Saati alanı gören biri var mı
E) Çocuklar beni çok üzdüğünüz" biliyor
musunuz?
411. Aşağıdakilerden hangisi stresle başa çıkmada
etkili değildir? (2004 KPSS-120)
-
Stres nedeni olan davranışın sorumluluğunu
kabullenmek
-
Bilişsel bir yaklaşımla stres kaynaklarını
kontrol etmek
-
Stres kaynaklarını ortadan kaldırmak için
çevreyi harekete geçirmek
-
Bedensel tepkileri kontrol ederek stresi
azaltmaya çalışmak
E) Bedensel tepkilerle bilişsel davranışları
değiştirmeye çalışmak
EĞİTSEL REHBERLİK
Rehberlik hizmetlerinden beklenen önemli işlevlerden biri de "öğrenmeyi kolaylaştırma, başanyı artırma" konusunda yardımdır. Bu alanda yapılan hizmetlere "eğitsel rehberlik" denir.
Eğitsel rehberlik: eğitsel gelişim alanında ona
belli yeterlikler kazandırmak, öğrenmesini
kolaylaştırmak, karşılaştığı güçlükleri
gidermesine yardım etmek ve böylece uygun ve etkin bir öğrenme ortamı oluşturmaya yönelik hizmetlerdir.
Eğitsel rehberliğin amacı;
-
Öğrencinin okula ve okulun bulunduğu
çevreye uyum sağlaması
-
Etkin ders çalışma becerilerini kazanması
-
Eğitsel kararlar vermesi ve seçimler
yapması
-
Başarıyı engelleyen etmenleri azaltma ya
da ortadan kaldırma
-
Öğrencilerin ilgi, yetenek, eğilim ve
özelliklerine uygun bir eğitsel ortam
yaratmak
-
Okul yaşamı ile meslek yaşamı arasındaki
ilişkiyi sağlamak
Eğitsel rehberliğin kapsamı
Öğrencinin "öğrenmeyi öğrenmesi"ni sağlamaya
çalışır. Bu amaçla öğrenciye zamanı iyi kullanma,
verimli ders çalışma yolları, plan yapma ve
uygulama, öğrenmeye güdülenme, öğrendiklerini
unutmadan bellekte saklama, sınavlara
hazırlanma, kaynaklardan yararlanma,
yeteneklerini geliştirme, öğrenme engellerini aşma, eğitsel seçimler yapma gibi pek çok konuda öğrencinin olumlu tutum ve alışkanhklar geliştirmesine yardım hizmetleridir.
Velilere yönelik bu amaçla verilen hizmetler de eğitsel rehberlik kapsamındadır. Eğitsel rehberlik hizmetleri öğrencilere tek tek değil gruplar halinde sunulur. Bu nedenle takım çalışması esastır. Okuldaki Yönetici, öğretmen, uzman, diğer personelin işbirliğini gerektirir.
412. Bir öğretmenin, okul başarısı düşük bir
öğrenciyle etkileşimi sırasında aşağıdakilerden
hangisini yapmaması gerekîr? (2001 KPSS-90)
-
Sabırlı olması
-
Gayret göstermeye teşvik etmesi
-
Başarılarını takdir etmesi
-
Hoşgörülü olması
E) Yanlışlarını cezalandırması
413. Aşağıdaki rehberlik çeşitlerinden hangisinin
görev alanına bir ortaöğretim kurumunda
öğrencinin kendisine uygun seçimlik dersleri ve
etkinlikleri seçmesini sağlamak girer? (2002
KPSS- 52)
-
Düzeltici (sağaltıcı) rehberlik
-
Kişisel rehberlik
-
Uyum sağlayıcı rehberlik
-
Eğitsel rehberlik
E) Mesleki rehberlik
194
Rehberlik
414. Üniversite birinci sınıf öğrencilerinin akademik başarılarını artırmak isteyen bir psikolojik danışmanın dikkate alacağı en son özellik aşağıdakilerden hangisidir? (2002 KPSS- 60)
-
Alana duyulan ilgi
-
Duygusal sorunlar
C) ilgi duyduğu sanat dalları
0) Ders çalışma koşulları
E) Aile sorunları
415. Etkili çalışma alışkanlıkları geliştirememekten dolayı akademik başansı düşük olan bir Öğrenci-ye yapılması gereken rehberlik yardımı hangisidir? (2004 KPSS-110)
-
Eğitsel rehberlik
-
Mesleki rehberlik
-
Kişisel rehberlik
-
Sosyal rehberlik
E) İyileştirici rehberlik
416. Verimli ders çalışma yöntemlerini hayata geçirebilme açısından uygun olmayan yaklaşım hangisidir? (2004 KPSS-115)
A) Bir çalışma çalışmak
programına bağlı kalarak
-
Günlük etkinlikler için hazırla nacak planda
çalışmaya ayrıian zamanı belirtmek
-
Verimli sonucun aralıklı bir çalışma ile
olanaklı olabileceğini dikkate almak
-
Çalışma planında eğlenme ve dinlenmeye
yeterince zaman ayırmak
E) Çalışma ortamını her türden uyarıcıya açık
tutacak biçimde düzenlemek
417. Sınıfta öğretmenin işlediği ders üzerinde dikkatini toplamakta güçlük çekerek arkadaşlarını rahatsız eden, buna karşın resim yapma, model oyuncaklar yapma konusunda çok becerikli olan bir ilkokul öğrencisine sınıf içinde uygun öğrenci davranışları kazandırmak isteyen bir Öğretmenin yapması gereken en uygun davranış hangisidir? (2004 KPSS-116)
-
Öğrenciyi derslerde ilgi ve yeteneklerini
sergileyebileceği çalışmalara yönlendirmek
-
Okul idarecilerine başvurmak
-
öğrenciyle ders saatleri dışında ilgilenmek
-
Arkadaşlarından ders saatinde bu öğrenciyle
konuşmamalarını istemek
E) öğrenciyi ailesine şikayet etmek
MESLEKİ REHBERLİK
Meslek seçimi bir anda verilen bir karar değildir. Bireyin çocukluktan başlayarak kendisi ve meslekler hakkında geliştirdiği algısal çerçeve ile koşulların etkileşimi içinde oluşan bir süreçtir.
Mesleki Rehberlik: Gençlerin çeşitli meslekieri tanımları ve kendi özelliklerine uygun olan meslekleri seçmeleri, seçtikleri mesleklere hazırlanmaları ve mesleki yönden gelişmeleri amacıyla yapılan yardım hizmetleridir.
Mesleki rehberlik hizmetleri üç aşamada gerçekleştirilir;
-
Bireyi (öğrenciyi) tanıma
-
Meslek alanlarını tanıma
-
Bireyin kişisel nitelikleri ile
mesleklerin gerektirdiği özellikler
arasında bağlantıyı kurarak
kendine uygun bir mesleği
seçmesine yardım etme
Meslek ve iş sahibi olmanın temelinde bazı psiko-sosyal etmenler yatar;
-
Gizil güçleri geliştirme >■.
-
Psikolojik doyum
-
Sosyal gereksinim
Meslek seçerken verdiğimiz karar, bizim ileride iş bulup bulamayacağımızı ya da iş yaşamında mutlu ve başanlı olup olamayacağımızı belirler.
Günümüzde bireyin bir meslek seçmesinin bir anda verilen bir karar olmadığı, mesleki gelişim süreci içinde biçimlenip ortaya çıktığı kabul edilen bir anlayıştır. Mesleki gelişim oldukça
Rehberlik
195
karmaşık bir süreçtir. Bu süreci etkileyen etmenlerin başında bireyin ailesi, ilişşki kurduğu kişiler, okul öncesi ve oku! içi eğitimi, bireyin ihtiyaçları, ilgileri, değerler sistemi, benlik kavramı, genel ve özel yetenekleri, diğer kişilik özellikleri, yaşadığı çevrenin özellikleri, toplumdaki mevcut iş alanları, istihdam koşulları, piyasadaki arz-talep durumu gibi etmenler gelir. Bunlara bireyin yaşamında karşılaştığı rastlantıların, aldığı eğitim ve özel hazırlık faaliyetlerinin etkileri de eklenebilir.
Mesleki gelişim süreci aşamaları ;
Mesleki gelişim beş aşamada gerçekleşir.
-
Uyanış ve farkmda olma
-
Meslekleri keşfetme ve araştırma
-
Karar verme
-
Hazırlık
-
İşe yerleştirrne
1. Uyanış ve farkında olma
Okul öncesi dönemden başlayarak ilkokul dönemini kapsar. (5-12 yaş arası) çocuk bu dönemde, çevresindeki insanların farklı uğraşları olduğunu, çeşitli mesleklerin varlığını görmeye ve anlamaya başlar. İlkokulun son yıllarında ise kendisi ve diğer insanlar arasında ilgiler, yetenekler, amaçlar ve motivasyon yönünden farklılıklann ve benzerliklerin farkına varmaya başlar.
2. Meslekleri keşfetme ve araştırma
Bu dönem ortaokul yılları olan 12-15 yaşlarını kapsar. Çocuk bu dönemde kişilerin ve mesleklerin ortak olan yönlerini ve farklı nitelikleri üzerinde daha çok bilgi sahibi olmaya, yeni yönleri keşfetmeye anlamaya başlar. Meslekleri keşfetme, inceleme ve araştırma dönemi bir bakıma çoğumuz için ömür boyu sürer.
3. Karar verme
Gencin lise yıllarını, 15-18 yaşlannı kapsayan bu dönemde, birey artık kendisi ve meslekler hakkında oluşturduğu algılara dayanarak, bilgileri değerlendirerek, eşleştirmeye, birbirine uydurmaya ve geleceğe ilişkin idealler oluşturmaya başlar. Bu ideal ve düşünceier başlangıçta geçici olabilir ancak giderek daha açık ve temel bir plan yapmaya başlar. Genç böylece mesleki karannı oluşturur.
4. Hazırlık
18-23 yaşları arasını kapsayan bir dönemdir. Birey, seçtiği alan, okul veya yaptığı etkinliklerle mesleğe hazırlanmaya başlar. Mesleklerle ilgili beceriler geliştirmeye, bilgi birikimi oluşturmaya ve o alanda mesleki tutumlar geliştirerek mesleği icra etmeye hazır duruma gelir. Aynı zamanda o meslek alanında iş araştırmaya başlar ve hazırlık dönemini uzatarak sürdürebilir.
5. İşe yerleştirme
Bireyin iş dünyasında yerini alarak çalışmaya başladığı dönemdir. Bu dönemde birey kazandığı bilgi ve becerileri uygulama alanına koyar. Mesleği icra ederken bif yandan da mesleki gelişimini sürdürür.
Mesleki Gelişim kuramları Parsons Modeli
Mesleki rehberlikle ilgili ilk çalışmalan yafran Amerikalı bilim adamıdır. Çalışmalarını 1909 yılında başlatmıştır.
Bu model üç boyuta sahiptir.
a. Bireyin incelenmesi b.Mesleklerin incelenmesi c.Bireyin özellikleri ile mesleğin özelliklerinin eşleştirilmesi
Ginzberg'in Gelişim Kuramı
Meslek seçiminin bir anda gerçekleşen bir olay olmadığını belirtmiştir. Çocukluktan ergenliğe, genç yetişkinliğe kadar uzanan bir gelişim sürecini kapsadığını, meslek seçimi için bireyin gelişim sürecinin izlenmesi ve çeşitli aşamalarda yardım edilmesi gerektiği görüşüne dayanmaktadır.
Bu kuram üç temel unsuru vurgular;
-
Meslek seçimi bir süreçtir
-
Bu süreç büyük ölçüde geri
dönülmezdir
-
"seçim" süreci daima bir uzlaşmayı
içerir
dönemde
Mesleki gelişim dönemlerini 3 incelemiştir;
ö.Fantezi seçim dönemi (5-11 yaş); Birey bu dönemde hayalinde canlandırdığı bazı meslekleri bilinçsizce seçer
196
Rehberlik
e.Geçici seçim dönemi (11-17 yaş); Birey bu
dönemde meslek seçiminde sık sık karar
değiştirir. f. Gerçekçi dönem (17 yaş ve üzeri); Birey bu
dönemde ne olmak istiyorsa o mesleği
seçer.
Holland'ın Kişilik Kuramı
birine sahip
Bireylerin 6 kişilik tipinden olduklarını ileri sürmüştür;
g.Gerçekçi Tip: Objeler, nesnelerle, makinalarla uğraşmayı severler. Tamirci, makine mühendisi vb
h.Araştırıa Tip: Zihinsel etkinliklere ağırlık verirler. Araştırmacı, sorgulayıcıdırlar. Bilim adamları
i. Sanatçı Tip: Heyecanlı, coşkulu, yaratıcıdır. Sanatsal düşünceler ağır basar. Yazar, ressam, dekoratör
j. Sosyal Tip: İnsanlarla iletişlmi güçlüdür.
Psikologlar, öğretmenler, halkta ilişkiler
uzmanı k.Girişimci Tip: Kendine güvenen sorumluluk
alan kişilerdir. Satıcı, pazarlamacı, yönetici,
avukat
I. Geleneksel Tip: Dikkatli, titiz, esnek olmayan, sayılar ve not tutma etkinliklerle uğraşmaktan hoşlanan kişilerdir. Veznedar, sekreter
Süper'in Benlik Kuramı
Meslek seçiminin belli bir gelişim dönemi içinde birey ile çevrenin etkileşimi sonucu oluşan benlik tasanmının sonucu olduğunu ileri sürmüştür. Meslek seçimini 5 evrede incelemiştir;
m.Büyüme evresi (0-14 yaş): Hayal dönemidir. Özdeşleşme sonucu gelişir.
n.Araştırma (Keşfetme) evresi (14-24 yaş arası): Meslek düşüncelerinde önce geçici denemeler yapılır. Daha sonra geçiş basamağı ve sınama ve izleme basamağı gelir.
o.Yerleşme evresi (25-44 yaş): Mesleği netleşmiştir. Sosyal yaşamı düzenlidir.
p.Koruma evresi (45-64 yaş): Mesleği ile ilgili var olan benliğini korur.
q.Çöküş evresi (65 ve üstü): Emeklilik, yaş ilerlemesiyle yeni bir benlik kazanır.
Roe'nun Kuramı:
Roe'ya göre meslekler psikolojik ihtiyaçları karşılamak üzere seçilir. Maslov'un ihtiyaçlar hiyerarşisini esas almıştır. Ona göre hayatın ilk yıllarında yaşanan doyum ve hayal kırıklıkları ilerideki meslek seçimini etkilemektedir.
418. Meslek seçimine ilişkin aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur? (2001 KPSS- 69)
-
Her birey çaba gösterirse her mesleğin
gerekliliklerini yerine getirebilir
-
İyi bir meslek, kişiye yüksek mevki ve kazanç
sağlayan meslektir
-
Birey, ilk girdiği mesleğe yaşam boyu
çalışmalıdır
-
Her birleyin başarılı olabileceği en az bir meslek
vardır.
E) Bireyler mesleklerini olabildiğince erken yaşlarda
belirlemelidirler
419. Orta öğretim öncesi öğrencinin meslek seçmesine yardım etmek isteyen rehber öğretmen öncelikle bireyin hangi özelliğini ortaya çıkarmalıdır? (2002 KPSS- 51)
-
Yetenekleri ^
-
İhtiyaçları
-
İnançları
-
Beklentileri
E) Tutumları
420. Aşağıdakilerden hangisi mesleki rehberlikle ilgili olmayan bir rehberlik uygulamasıdır? (2003 KPSS-107)
-
Öğrencilere gidebilecekleri üst okulları
tanıtmak
-
Öğrencinin kendisini her yönü ile
tanıyabilmesine yardım etmek
ve yetenek testleri
C) Öğrencilere ilgi uygulamak
D) Öğrencilerde kentlilerine uygun kararlar
verebilmek yeterliği geliştirmek
E) Öğrencilere duygusal sorunlarıyla baş
edebilmelerinde yardımcı olmak
Rehberlik
197
421. Aşağıdakilerden hangisi Özdeşim kavramı ile
açıklanabilecek bir mesleki yönelimdir? (2003
KPSS-108)
-
Kentli ilgi ve yeteneklerine uygun olan bir
mesleğe yönelmek
-
Sevdiği ve beğendiği bir kişinin mesleğine
yönelmek
-
Toplumda statüsü ve geliri yüksek olan bir
mesleğe yönelmek
-
Ailesinin talep ve beklentilerine uygun
olan bir mesleğe yönelmek
E) Kolayca ulaşabileceğini düşündüğü
eğlenceli bir mesleğe yönelmek
422. Aşağıdakilerden hangisi mesleki rehberlik
etkintikleri içerisinde yer almamaktadır? (2004
KPSS-106)
-
Bireyi kendisine tanıtmak
-
Üst eğitim kurumlarını tanıtmak
-
Bireyin karar verme gücünü kolaylaştırmak
-
Ilgi ve yetenek testlerini kullanmak
E) Oryantasyon etkinlikleri gerçekteştirmek
REHBERLİK HİZMETLERİNİN ÖRGÜLENMESİ
Rehberlik hizmetlerinin örgütlenmesi;
-
Merkezi düzeyde,
-
İl düzeyinde,
-
Okul düzeyinde
Olmak üzere 3 kademelidir.
A. Merkezde örgütlenme
Ülkemizde eğitim hizmetlerinin en üst kuruluşu Milli Eğitim Bakanlığıdır. Bakanlık bünyesinde yer alan; Talim ve Terbiye Dairesi, İlköğretim, Ortaöğretim, Mesleki ve Teknik Öğretim, Özel Eğitim ve Rehberlik Dairesi okullarda yapılan rehberlik hizmetlerini bakanlık düzeyinde destekleyen kuruluşlardır.
Milli Eğitim Bakanlığına bağlı olan "Özel Eğitim, Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü" 30.04.1992 gün ve 3797 sayılı yasa ile kurulmuştur.
B. İl düzeyinde örgütlenme
İllerdeki örgütlenme İl Milli Eğitim Müdürlükleri bünyesinde olan "Rehberlik ve Araştırma
Merkezleri " ile sağlanmıştır. Bu merkezler iki bölümden oluşmaktadır.
-
Rehberlik ve Psikolojik Danışma
Hizmetleri Bölümü
-
Özel Eğitim Bölümü
İl düzeyinde örgütlenme aşağıda verilen şemada görüldüğü gibidir;
Milli Eğitim Müdürü
Milli Eğitim Müdür Yardımcısı Ya da Şube Müdürü
▼
|
▼
|
T
|
Psikolojik Danışma
|
Rehberlik ve
|
Okul Müdürtükleri
|
ve Rehberlik
|
Araştırma Merkezi
|
|
Hizmetleri İl
|
|
|
Danışma
|
|
|
Knmicvnnıı
|
|
|
Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri İl Danışma Komisyonu
a. İlde Rehberlik ve Psikolojik Danışma
Hizmetlerinden sorumlu Milli Eğitim Müdür
Yardımcısı
b. İlçelerdeki şube Müdürleri
c. Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Müdürü/müdürleri
d. Rehberlik ve Araştırma merkezinin /
merkezlerinin Rehberlik ve Psikolojik
Danışma Hizmetleri Bölüm Başkanlan
e. İlköğretim ve Orta öğretim kurumlarından
seçilen birer okul müdürü, metropol illerde
metropolü oluşturan ilçelerden birer^ okul
müdürü
f. Değişik türden eğitim öğretim
kurumlanndaki rehberlik ve psikolojik
danışma servislerinde çalışan en az üç
psikolojik danışmandan oluşur.
Bu Komisyonun Görevleri;
• Eylül ayında yapılacak toplantıda, il ve ilçelerde yapılması düşünülen Rehberlik ve Psikolojik Danışma çalışmalarına ilişkin gerekli ihtiyaçlan belirler. Çalışmalarla ilgili önerileri değerlendirir.
Dostları ilə paylaş: |