İlk tibbi yardımın göstərilmə qaydaları
231
toxumanı əridir və iltihabın mediatorlarını ifraz edir.
Yara səthində olan makrofaqlar - fermentlər hasil etməklə
bərabər, leykositlər tərəfindən hissəvi
məhv edilmiş nekrotik
toxumaları, məhv olmuş neytrofil leykositləri, bakteriyaların
parçalanma məhsullarını faqositoza uğradır və ümumi
reaksiyalarda da iştirak edirlər. Yara
səthində olan limfositlər
isə immun reaksiyalarının törənməsində iştirak edir.
Yara prosesinin fəsadsız gedişində 5-6 günə qədər iltihabi
proseslərin çox hissəsi sönür və sağalmanın növbəti
regenerasiya mərhələsi başlayır.
Regenerasiya mərhələsi
- bu mərhələ yaralanmanın 6-14
gününə qədər davam edir.
Yarada iki əsas dəyişiklik baş verir. Yara səthi kollagen
toxuma ilə örtülür və yeni qan-limfa damarları əmələ gəlməyə
başlayır. Yara səthində neytrofillər azalır, onların
yerini
fibroblastlar tutur.
Fibroblastlar
-
birləşdirici toxuma hüceyrəsi olub,
hüceyrədaxili matriksin makromolekullarını hasil və ifraz edir.
Bundan başqa, onlar sitokininlər hazırlayır. Fibroblastların əsas
böyümə amili İL-2 reseptorlara malikdir. Yaraların
sağalmasında fibroblastların əsas rolu birləşdirici toxuma
kompleksləri
sintez etməkdən, kollagen və elastiki lifləri
qorumaqdan ibarətdir. Yara səthində kollagenin əsas kütləsi
regenerasiya mərhələsində törənir.
Eyni zamanda yara səthində qan və limfa axını yaxşılaşır,
bununla da, oksigenə çox ehtiyacı olan fibroblastların
qidalanması təmin olunur. Kapillyarların ətrafına toplanmış
nəhəng hüceyrələr onların proliferasiyasına yardım edir.
Yarada gedən biokimyəvi
dəyişikliklər - toxuma
turşuluğunun azalması, kalsium ionlarının artması, kalium
ionlarının azalması və mübadilənin zəifləməsi müşahidə
olunur. İltihab
prosesi sönür, ifrazat azalır və ödem çəkilir.
