Ekoloji təhlükəsizlik
53
-
Nəqliyyat sisteminin elektrikləşdirirlməsi, mexaniki və
qeyri mexaniki. Mexaniki dedikdə əsas və işlək yollara
iki tərəfli elektrik xətlərinin çəkilməsi, avtomobillərin
bu sistemə görə təkmilləşdirilməsi, yeni yol hərəkəti
qaydalarının yaradılması və s.
-
Torpaqlarin münbitləşdirilməsi və yeganə oksigen
istehsal
edən
yaşıllıqların salınması, suvarma
sisteminin təşkili və bütün bunların, ümumi və dövlət
tərəfindən qorunması.
Təbii mühitin çirklənməsinin əsas növləri
Bəşəriyyət özünün yaşamasını təmin etməkdən ötrü qida,
su, ev, mənzil və s. ilə təmin olunmalıdır. Bütün bunlar
müxtəlif növ tullantıların yaranması və ətraf mühitə yayılması
ilə əlaqədardır. Lazım olmayan, bəzən də təbiətə dəyən
lüzumsuz ziyanın qarşısının alınması üçün mühitə olan belə
təsir ciddi surətdə planlaşdırılmalıdır. Bu zaman insanın
tələbatının təbiətin hesabına ödənilməsi, insan fəaliyyətindən
aktiv surətdə qorunması ilə birlikdə aparılmalıdır. Bir qayda
olaraq bu məqsədlər bir-birini istisna etmir, lakin bəzi hallarda
kompromis qərarlar qəbul edilməlidir. Məsələn, əhalisi 1
milyon insan olan tipik amerikan şəhərinin tullantılarının
miqdarı olduqca təsirlidir (şəkil 4).
Ekoloji təhlükəsizlik
54
Şəkil 4. Şəhərin əsas giriş (su, qida, yanacaq) və çıxış
(çirkab sular, bərk tullantılar, hava çirkləndiriciləri)
axınları.
Hər gün şəhər kanalizasiyasına bir nəfər sakinə düşən
suyun 80% -i daxil olur (0,6 t); 150 ton his, kül tozu və digər
hava çirkləndiriciləri və 2000 ton bərk tullantılar daxil olur.
Nəzəri olaraq şəhər şəraitində ətraf mühitin çirklənməsinin
qarşısını almaq olar: təmiz suyu çirkab sulardan almaq və
çirkab suların gilində kənd təsərrüfatı məhsullarını becərmək.
Hətta nəfəs alma zamanı yaranan CO2 və H2O-nu bitki və
yosunlar vasitəsilə karbohidrogenə və oksigenə çevirmək olar.
Lakin termodinamika qanunlarına görə maddələrin belə təcrid
edilmiş mövcudluğu uzun sürə bilməz. İnsanın istənilən
fəaliyyəti Yerin bütün təbii ehtiyatlarına təsir edir. Sanki, belə
fəaliyyət nəticəsində Yerin sərvətləri tükənməli idi. Lakin,
yaddan çıxarmaq olmaz ki, Yer daimi olaraq enerji alır, bunun
mənbəyi isə Günəşdir. Beləliklə, xoş niyyətli istəklərindən
|
