Oktay salayev, RÖVŞƏn quliyev, Şahmurad məMMƏdov, İsmayil səFİyev həyat fəALİYYƏTİNİN


§ 23. TƏBİİ FƏLAKƏTLƏR VƏ ONLARIN QISA



Yüklə 5,85 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə83/158
tarix02.12.2023
ölçüsü5,85 Mb.
#137877
növüDərs
1   ...   79   80   81   82   83   84   85   86   ...   158
Heyat fealiyyetinin tehlukesizliyi

§ 23. TƏBİİ FƏLAKƏTLƏR VƏ ONLARIN QISA 
XARAKTERİSTİKASI 
Fövqəladə 
xarakter 
daşıyan, 
bina 
və 
qurğuların 
zədələnməsinə, maddi sərvətlərin dağılmasına və məhv 
olmasına, insan təlafatı ilə nəticələnən kortəbii hadisələrə 


Mülki müdafiə 
129 
TƏBİİ FƏLAKƏTLƏR
deyilir. Təbii fəlakətlərə zəlzələ, 
vulkan püskürməsi, qar uçqunları, sel, sürüşmələr, fəlakət 
törədici küləklər, qasırğa və burulğanlar, fırtına aiddir.
Əhalinin sürətli artımı və şəhərlərdə sıx məskunlaşma, ətraf 
mühitin çirklənməsi, həyat fəaliyyətinin pozulması və təhlükəli 
kortəbii hadisələrin artması, eləcə də kommunikasiya və 
texnoloji əlaqələrin pozulması təhlükəli təbii fəlakətlərin baş 
verməsinə əsas səbəb yaradır.
Respublikamızda il ərzində 10-25 kortəbii təhlükəli 
hadisələr baş verir. Bu kortəbii təhlükələrə geofiziki, geoloji, 
metroloji və aqrometroloji, dəniz hidroloji, təbii yanğınlar, 
infeksion xəstəliklər aiddir. 
Təhlükəli təbii fəlakətlərin xarakteristikaları ilə yaxından 
tanış olaq: 
Zəlzələ.
Yerin təkindəki potensial enerjinin qəflətən 
meydana çıxaraq bütün ətraflara yayılmasına zəlzələ deyilir. 
Zəlzələlər tektonik (yer qabığında əmələ gələn dəyişikliklər) və 
vulkanik mənşəli ola bilər. Zəlzələlər yeraltı təkanlar sayəsində 
müşahidə olunur. Təkanların sayı cürbəcür olur. Dağıdıcı 
xarakterinə görə zəlzələnin təsiri atom bombasının zərbə 
dalğasına bənzəyir. Yeraltı təkanlar zəlzələdən ən qısa məsafə 
qət etdiyi üçün ən güclü dağıntı episentrdə baş verir.
Dərinlik xüsusiyyətinə görə zəlzələlər 4 qrupa bölünür:

Səthi zəlzələlər (episentr 10 km-ə qədər dərinlikdə);

Normal zəlzələlər (episentr 10-60 km dərinlikdə);

Yüklə 5,85 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   79   80   81   82   83   84   85   86   ...   158




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin