Oktay salayev, RÖVŞƏn quliyev, Şahmurad məMMƏdov, İsmayil səFİyev həyat fəALİYYƏTİNİN

partlayışlar, 
mühəndis-texnoloji şəbəkələrin pozulması.
 
Təbii xarakterli fövqəladə hallar:
- 
Geofiziki xarakterli fövqəladə hadisələr (zəlzələ, vulkan 
püskürməsi, metioritlərin yer səthinə düşməsi); 
 
- 
Geoloji xarakterli fövqəladə hadisələr (sürüşmə, sel, 
torpaq uçqunları, tozlu qasırğalar, marxallar, qar 
uçqunları); 
 
- 
Metrololoji xarakterli fövqəladə hadisələr (fırtına, 
qasırğa, tufan, burulğan, fəlakət törədici güclü küləklər, 
leysan yağışlar, dolu, güclü qar, buzlaşma, güclü şaxta); 
 
- 
Aqrometroloji xarakterli fövqəladə hadisələr (güclü 
çovğun, boran, quraqlıq, qara yel, donvurma, güclü isti, 
duman); 
 
- 
Dəniz - hidroloji xarakterli fövqəladə hadisələr (su 
səviyyəsinin qalxması və düşməsi, yeraltı (qrunt) suları, 
sunami, tropik qasırğa, dənizlərdə güclü dalğalanma, 
dəniz səviyyələrində qabarma və çəkilmə, siklonlar); 
 
- 
Təbii yanğınlar (meşə, zəmi və çöl yanğınları, yeraltı 
yanğınlar, kortəbii yanğınlar); 
 
- 
İnfeksion xəstəliklər (enzootiya, epizootiya, epidemiya, 
bitki ziyanvericilərinin geniş yayılması, panfitotiya, 
epfitotiyanın sürətlə inkişafı, ekzotik və xüsusən 
təhlükəli yolxucu xəstəliyə tutulma, vərəm xəstəliyinin 
artması, qarın yatalağı, vəba və yolxucu zökəm 
xəstəliklərinin artması).
 
Ekoloji xarakterli fövqəladə hallar:
- 
Torpağın vəziyyətlərinin dəyişməsi (faydalı qazıntılar 
çıxarılması zamanı torpağın, çökməsi sürüşməsi, 
torpaqların şoranlaşması və aşınması, bataqlıq 
qamışların əmələ gəlməsi, yeraltı faydalı qazıntıların 
normadan artıq mənimsənilməsi, sənaye və məişət 

---

Mülki müdafiə 
127 
tullantılarının torpaqda basırılması, ətraf mühitin 
zəhərlənməsi);
- 
Atmosferin vəziyyətlərinin dəyişməsi (iqlimin kəskin 
dəyişməsi, zərərli maddələrin havaya buraxılması, 
normadan artıq temperaturun artması, ozon qatının 
deşilməsi, günəş şüalarının yerə tez çatması, maqnit 
burulğanın yaranması); 
- 
Hidrosferin vəziyyətlərinin dəyişməsi (su mənbələrinin 
çirklənməsi, bulaqların quruması, əhalinin artması 
nəticəsində suya təlabatın artması, su ehtiyatlarının 
kəskin azalması, dəniz və çayların çirklənməsi, ekoloji 
tarazlığın pozulması);
- 
Biosferin vəziyyətlərinin dəyişməsi (yaşayış mühitinin 
dəyişməsi, bitki və heyvan aləminin yox olması, bütki 
örtüyünün məhv olması, biosferin öz ehtiyaclarını bərpa 
etmə qabiliyyətinin kəskin surətdə dəyişməsi).