O’quv-uslubiy majmua та’lim sohasi: 230000 Iqtisod Mutaxassislik
Qloyiha.- maksimal, loyihaviy ishlab chiqarish quvvati Qijara. –
Yüklə 0,58 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 15.1.Investitsiyalar va investitsion faoliyat tushunchalari. Investitsiyalar bozori.
- Investitsiya faoliyati ishtirokchisi
| Qloyiha.- maksimal, loyihaviy ishlab chiqarish quvvati
Qijara. –ijaraga berib yuborilgan quvvatlarga mos keluvchi mahsulot xajmi; Q konserv. – konservatsiya qilingan quvvatlarga mos keluvchi mahsulot xajmi; Ishlab chiqarish quvvatidan foydalanish koeffitsienti 0.5 dan yoki tarmoq bo‘yicha o‘rtacha qiymatdan kichik bo‘lsa, korxonada ishlab chiqarish quvvatidan foydalanish past darajada deb qabul qilinadi. 90 15-mavzu Korxonalarning strategik rivojlanishida investitsion siyosat va investitsiya muhiti 15.1.Investitsiyalar va investitsion faoliyat tushunchalari. Investitsiyalar bozori. 15.2.Mamlakatni modernizatsiyalatsiyalash yo‘lida amalga oshirilayotgan faol investiya siyosati va o‘zlashtirilayotgan xorijiy investitsiyalar tahlili. 15.3.Korxonalarning investitsion siyosati va uni shakllantirishning asoslari. 15.4.Iqtisodiyotda investitsiya investitsion muhit jozibadorligini oshirishning asosiy yo‘nalishlari 15.1.Investitsiyalar va investitsion faoliyat tushunchalari. Investitsiyalar bozori. Investitsiyalar iqtisodiyot va korxonalar miqyosida yangi ishlab chiqarish korxonalari yaratish yoki mavjud korxonalarni zamonaviylashtirish, ilg‘or texnika va texnologiyalarni o‘zlashtirish, mahsulot ishlab chiqarish va foyda (daromad) olishni ko‘paytirish maqsadida uzoq muddatli mablag‘lar kiritilishidir. Investitsiyalar ijtimoiy ishlab chiqarish tuzilmasini yaxshilash, ishlab chiqarishdagi nomutanosibliklarini bartaraf qilish va iste’mol bozorini ta’minlashda alohida e’tiborga ega. O‘zR 24.12.1998 y. “Investitsiya faoliyati to‘g‘risida”gi qonuniga muvofiq investitsiyalar deganda iqtisodiy va boshqa faoliyat ob’ektlariga kiritiladigan moddiy va nomoddiy ne’matlar hamda ularga doir huquqlar tushuniladi. Investitsiya faoliyati sifatida esa investitsiya faoliyati sub’ektlarining investitsiyalarni amalga oshirish bilan bog‘liq harakatlari majmui qabul qilinadi. Ushbu faoliyatning asosiy figura bo‘lgan investorlar qatoriga o‘z mablag‘larini, qarzga olingan va jalb etilgan mablag‘larni, mulkiy boyliklarni va ularga doir huquqlarni, shuningdek intellektual mulkka doir huquqlarni investitsiya faoliyati ob’ektlariga investitsiyalashni amalga oshiruvchi investitsiya faoliyati sub’ektlari kiritiladi. Investitsiya faoliyati ishtirokchisi deganda investorning buyurtmalarni bajaruvchi sifatida investitsiya faoliyatini ta’minlovchi investitsiya faoliyati sub’ekti tushuniladi. Investitsiyalarning iqtisodiy mazmun - mohiyati to‘g‘risida iqtisodchi olimlar o‘rtasida xilma – xil fikrlar mavjud. Investitsiyalarga aniq bir ta’rif berilmagan. Jumladan, professor D.G‘. G‘ozibekov investitsiyalarning iqtisodiy mazmun – mohiyatini moliyaviy kategoriya sifatida talqin etib, quyidagicha ta’rif berib o‘tgan: “Investitsiyalarning mazmuni aniq va ishonchli manbalardan mablag‘lar olish, ularni asosli holda safarbar etish, rikslar darajasini hisobga olgan holda kapital qiymatini saqlash va ko‘zlangan samarani olishdan iborat bo‘ladi”. 20 Professor N.H. Haydarov investitsiyalar mazmun – mohiyatiga quyidagi ta’rifni beradi: “Investitsiya – bu mulk shaklidan qat’iy nazar, tadbirkorlik asosida faoliyat ko‘rsatayotgan jismoniy va yuridik shaxslar yoki davlatning iqtisodiy va ijtimoiy samara olish maqsadida o‘z boyliklarini qonun doirasida bo‘lgan har qanday tadbirkorlik ob’ektiga sarflashidir”. 21 Lorens Dj. Gitman va Maykl D. Djonkning «Investitsiyalash asoslari» (M.: «Delo» nashriyoti.1997) kitobida investitsiyalarga quyidagicha ta’rif beriladi: Investitsiya moliyaviy 20
21 Ҳайдаров Н.Ҳ. Иқтисодиётни эркинлаштириш шароитида корхоналар инвестицион фаолиятидаги молия- солиқ муносабатларини такомиллаштириш масалалари. И.ф.д илмий даражасини олиш учун ёзилган диссертация. / Т.: 2003. 29 б. 91 natijalar olishni ko‘zlab aksiya va obligatsiyalarni sotib olishni anglatadi: bular real aktivlarni belgilaydi, masalan, u yoki bu molni ishlab chiqarish va sotish uchun mashinalarni olishni nazarda tutadi. Umuman keng ma’noda investitsiyalar mamlakat iqtisodiyotini o‘stirish va rivojlantirishni moliyalashtirish uchun zarur bo‘ladigan mexanizmlarni ta’minlaydi. Investitsiyalarni moliyaviy investitsiyalar va real investitsiyalar ko‘rinishidagi ikkita katta guruhga ajratish mumkin. Investitsion jozibadorlik - mamlakat, tarmoq yoki alohida olingan biror bir korxona investitsiyalarining daromadliligi, rivojlanish istiqbollari va investitsion risk darajasi nuqtai nazaridan baholanishidir. Investitsion jozibadorlik investitsion salohiyat va investitsion risk darajasini shakllantiradigan ikki guruh omillarning bir vaqtda ta’sir etishi orqali aniqlanadi. Bu kabi ko‘rsatkichlarga baho berish orqali investitsiyalarning maqsadga muvofiqliligi hamda jozibadorligi, investitsion risk darajasini aniqlash mumkin. Investitsion risk darajasi investitsion muhitga bevosita, to‘g‘ridan – to‘g‘ri bog‘liqdir. Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|