Örneklerle

*Ravza-i Evliya: Baldırzade Seisi Şeyh Mehmed. Bursa’nın alınışından 17. yüzyılın ortalarına kadarki dönemde Bursa’da ölen tasavvufçuları, bilim insanlarını ve şairleri anlatan bir biyografi yapıtıdır.

*Güldeste-i Riyaz-i İrfan: İsmail Beliğ.”Bursa Şuara Tezkiresi de denen bir yapıttır. Vefeyatnâme türünün en olgun örneklerinden biridir

*Bazı Menakıb-ı Meşayıh-ı Salife:Derviş Hasan(18.yy.). Dönemim tasavvufçularından, yazarlarından ve söylencelerinden söz eder.

*Vefeyatnâme: Süleyman Halis(18.yy.) Ravz-i Evliya vefeyetnâmesine ek olarak düşünmüş ve yazmış, o arada İsmail Beliğ’i de vefeyetnâmesini gelenekten kopuk yazdığı için eleştirmiştir.

*Gülzarı Suleha ve Vefayat-ı Urefa: Şair Eşrefzade Seyyid Şeyh Ahmet Ziyaeddin(18.yy.). 1135-1196 tarihleri arasında Bursa’da yaşamış ve ölmüş 216 şair, yazar, hattat ve yöneticinin yaşamöyküsüne yer vermiş.

*Ravzatü’l Muflihun:Gazzizade Abdullatif (13.yy.). Yazın anlamında özel bir önemi bilinmemektedir. Ancak vefeyatnâme geleneğinden bir yapıttır.

*Hulasatü’l Vefayat:Gazizade Abdullatif. Yazın dünyasıyla ilgili içeriği olmamasına karşın yazın diliyle yazılmış iyi bir Bursa monografisi olarak kabul edilmektedir.

*Zübdetü’l Vekayi Der Belde-i Celile-i Bursa: Bakırcı Raşit Mehmet(13.yy.). Diğer vefeyatnâmelere ek olarak yazılmamıştır. Daha çok Osmanlı tarihiyle ilgilenmiş, padişahları, şehzade ve sadrazamları anlatmakla birlikte; birçok bilim insanı, tasavvufçu, şair, hattat, müzisyen, meddah ve doktorlar hakkında da bilgiler vermiştir.

*Gülzar-ı İrfan:Mehmet Fahreddin(13.yy.).Bursa vefeyatnâmeleri içinde içerik ve biçim olarak en geniş kapsamlı olanıdır. Padişah Abdulmecid adına yazmış ve Padişah Bursa’ya geldiğinden kendisine sunmuştur. Yine yazınsal değeri daha çok vefeyetname geleneğine bağlı kalmasıyla ilgildir.

*Yadigar-ı Şemsi:Mehmed Şemseddin Efend(14.yy.).Tekkeler, şeyhler ve otuz kadar postnişin üzerine yazılmış bir veveyatnâmedir.

B.Şehrengizler

(Bursa Şehrengizleri):

Şehrengizler XVI.yüzyıldan itibaren divan yazınımıza kazandırılmış manzum kent övgüleridir. İlk örneklerini Piriştineli Mesihi ve Balıkesirli Zâti vermiştir. Şehrengizler mesnevilere benzese bile daha çok kentin tarihi, toplumsal, coğrafi yapısı ve doğası üzerine yazılmış nesnel, gerçekçi, bu dünyaya dair yapıtlardır. Yani mistik özellikler taşımazlar. İstanbul, Edirne, Yenişehir, Gelibolu ve diğer birkaç kent üzerine yazılmış toplam 48 şehrengiz bilinmektedir. Bunların yedi tanesi Bursa şehrengizidir.

*Şehrengiz-i Bursa:Üsküplü Kılıççızade İshak Çelebi(16.yy)

*Şehrengiz-i Bursa:Aşık Çelebi(Seyyid Pir Mehmed(16.yy)

*Şehrengiz-i Bursa:Kadı Çalıkzade Mehmed Mâni(16.yy).

*Şehrengiz-i Bursa:Konya Kadısı Bursalı Nazuk Abdullah(17.yy)

*Şehrengiz-i Cilve-i Resa ve Ayine-i Habun-ı Bursa:İsmail Beliğ(18.yy).

*Şehrengiz-i Bursa:İsmail Beliğ(ikinci şehrengizi).

*Şehrengiz-i Bursa:Bursalı Halili(Sarı Halil,18.yy).

*Şehrengiz-i Burûsa: Lamii Çelebi(15.yy.). Şehrengizde Bursa üzerine yazılmış olağanüstü güzel şiirler vardır. “Uludağ”, “Bakacak Zirvesi”, “Gökdere”, “Pınarbaşı”, “Ulucami”,”Sultan Çelebi Mehmed Türbesi”, “Tabii Sıcak Sulu Kaplıcaları”, “Kaplıca Havuzunun Tasviri”, “Nilüfer Çayı” gibi başlıklara yazılmıştır. İki örnek:

BAKACAK ZİRVESİ

Bakacak gibi dün gün çerh-i devvâr

ona olmuş havâdar u kafadar/…/
GÖKDERE

Meğer gökten iner ol Nilüfer-Câm

onun için ona olmuş Gökdere nâm

iki şakk eyleyip ol nehr şehri

edipdir behresi sir-âb dehri

O cûy-ı Dicle’dir san Bursa Bağdâd

konulsa n’ola burc-ı evliyâ ad/…”

C.Divanlar-Mesneviler:

Bursa Osmanlı döneminde üç yüz kadar divan şairi yetiştirmiştir. “Bursalı Divan Yazıncıları” başlığı altında isimleri geçen şairlerin hemen hemen hepsinin Divan’ları olmamakla birlikte, yayımlanmamış olanları da vardır. Bilinenlerin başlıcaları şunlardır:

*Ahmed-i Dâi: Çengnâme, Vasiyet-i Nuşirevân(mesneviler), Fasça Divan, Türkçe Divan.

Süleymen Çelebi: Vesiletü’n Necât (Mevlid).Üftade Divanı.

Celili: Celili Divanı.

Cinanı: Cinani Divanı ve Cila’ü-l Kulûb.

Deli Birader: Dafi’ü-l Gumûm ve Rafi’ül Humûm.

Rahmi: Gül-i Sad-berg’i ve Şah ü Derviş Mesnevi’si.

Şühûdi: Şühûdi Divanı.

Niyaz-i Mısri: Niyaz-i Mısrı Divanı ve Mavaidül İrfan’ı,

İsmail Beliğ: Güldeste-i Riyaz-ı İrfân ve Vefeyat-ı Danişveran-ı Nadiredân- Ayine-i Huban(Bursa Şehrengizi)’ı,

İsmail Hakkı Bursevi: İsmail Hakkı Divanı,

Eşref Paşa: Eşrefü’ş Şuara.

Senih Süleyman Efendi: Senih Divanı gibi…

D.Şuara Tezkireleri(Şiir Antolojileri):

Şiir eleştirmeni konumunda sayılabilecek yazıncıların kaleme aldığı şiir antolojileridir. Şuara Tezkiresine alınan şiirlerin estetik düzeyinin yüksek olmasına dikkat edilmiştir. Şairlerin özgeçmişleri verilir, şiirlerinden seçmeler alınır ve ayrıca şiir anlayış ve biçemleri değerlendirilir, eleştirilir. İçinde Bursalı şairlerin bulunduğu bilinen şuara tezkirelerinden bazıları şunlardır:

*Şakaik-i Numaniye: Yazarı bilinmemektedir.

*Şakaik-i Numaniye Atai eki(13.yy.). 20’si Bursalı olan 73 şairi kapsamaktadır.

*Latifi Tezkiresi:Latifi(15.-16.yy.) Osmanlı yazınının en önemli antolojisi olarak kabul edilmektedir. Kitapta yer alan 310 şairden 47’si Bursalıdır.

*Tezkire-i Rıza:Rıza tarafından hazırlanmıştır.(16.-17.yy.) 12’si Bursalı olmak üzere 170 şairi kapsamaktadır.

*Tezkire-i Rıza eki:Safi.(17.18.yy) 41’i Bursalı 475 şairi kapsamaktadır.

*Şakaik-i Numaniye Şeyhi Mehmed eki(17.-18.yy.) 59’u Bursalı olan 433 şairi kapsamaktadır.

*Hatimetü’l Eşar:Fatin(18.19.yy). Safai’nin antolojisine ek olarak hazırlanmıştır. 39’u Bursalı 672 şairi kapsamaktadır.

*Şakaik-i Numaniye Fındıklı İsmet eki(18.19.yy.) 12’si Bursalı olan 42 şairi kapsamaktadır.

*Zübdetü’l Eşar:Kafzade Faizi.

*Zübdetü’l Eşar eki:Nubetü’l Asar li-Zeyli Zübdetü’l Eşar:İsmail Beliğ.

*Fatin Tezkiresine ek:İbnülemin Kemal İnal.

*Son Şairler: İbnülemin Kemal İnal(18-20.yy.) 25’i Bursalı 574 şairi kapsamaktadır.

*En yeni (ve tümüyle Bursa üzerine yazılmış şiirleri kapsayan) Şuara Tezkiresi de Nahit Kayabaşı’nın hazırladığı, (ancak Bursa Ticaret Odası’nca kitaplaştırılan) “Cumhuriyetten Yarına Bursa Şairleri” antolojisidir. Antolojide 101 şairin 201 şiiri yer almaktadır. Bunlardan yalnızca 12’si Bursa doğumludur.
E.Roman-Öykü-Şiir-V.D Yazın Kitapları:

(Tamamı Bursa Üzerine Yazılmış Çağdaş Yapıtlar)

Balım Kız Dalım Oğul: Ceyhun Atuf Kansu

Çalıkuşu: Reşat Nuri Güntekin.

İnegöl Hey İnegöl: Ahmet Necdet.

Şair Baba ve Damdakiler, İz, Dağda Duruşma, Kalıba Sığmayanalar: Balaban.

Kemal Tahir’le Sohbetler: İsmet Bozdağ.

Hanife Nine’den Öyküler, Yürüyen Gece, Puslu Hüzün, Yürek Bağı, Boşluktaki Adam, Küçük Şirin Evin Gizleri: Nadir Gezer.

Kasabam İnegöl’den Şiirler, Tahtakuşlar, Uludağ I.II.:Yaşar Faruk İnal.

Pazar Güneşi, Mimoza’da Elli Gram: Cemil Kavukçu.

Memleketimden İnsan Manzaraları, Kurtuluş Destanı: Nâzım Hikmet.

Bir Sürgünün Anıları: Aziz Nesin.

Nâzım’la Üç Buçuk Yıl, 72. Koğuş: Orhan Kemal.

Nâzım’la 1933-38Yılları: A. Faik Bercâvi.

Yeşil Kent:Mustafa Şanlı.

Cumhuriyetten Yarına Bursa Şiirleri: Nahit Kayabaşı.

Kolonya Kokulu Mendil(gençliğe roman): Şaban Akbaba

Seyahatnamelerde Bursa: Nurşen Günaydın-Raif Kaplanoğlu.

Saklı Zamanlar (Kent Yazıları), Düş Kazıları (Kent Yazıları), Bursa’nın Ufak Tefek Taşları (Kent Yazıları):Ramis Dara.

Cumhuriyetten Yarına Bursa Şairleri: Nahit kayabaşı.

Ahmet Hamdi Tanpınar Şiiri ve 2002 Bursa Şiirleri: Osmangazi Belediyesi

Bursalı Şair Yazar ve Ünlüler Ansiklopedisi:Raif Kaplanoğlu.

Bir Masaldı Bursa:Engin Yenal.

Seyahatnamelerde Bursa:Nurşen Günaydın-Raif kaplanoğlu.

Edebiyatın Penceresinden Bursa:Osmangazi Belediyesi.

Bursa Ansiklopedisi:Yılmaz Akkılıç.
F. Yazın Dergileri:

A) Cumhuriyetten Öncesi:

Çaylak:Tevfik Bey tarafından 1890 yılında çıkarılır ve 1898’e kadar yayın yaşamını sürdürür.

Nilüfer:Bursa’da yayımlanan ilk edebiyat-sanat dergisi NİLÜFER’dir. 1886-1991 yılları arasında yayımlana derginin kurucusu Feraizcizade Mehmet Şaikir’dir. Dergide birçok şair ve yazarın yanı sıra sıklıkla ürünleri yayımlanan isimler şunlardır: Recep Vahyi, Ağlarcazade Mustafa Hakkı, Hersekli Arif Hikmet.

Gündoğdu: Yayın Yönetmeni Feraizcizade Mehmet Şakir olan dergi 31 Ağustos 1894’de ilk sayısı yayımlanır, üç sayı çıktıktan sonra kapanır.

Fevaid:Murat Emri Efendi’nin yönetiminde haftalık olarak çıkar (1892-1893.)
B)

Cumhuriyet Sonrası:

1)2014’e Kadar:

Uludağ:Bursa Halkevi’nin “Dil-Tarih Edebiyat Kolu’nca yayımlanan dergi 1935’den 1950’ye kadar yayın yaşamını sürdürmüştür. Faruk taşkıran, M.Niyazi Akıncıoğlu, Emine Gür, Celal Sılay, Celal Sıtkı Gürler dergide ürün yayımlayanlardan bazılarıdır.

Demet:1944’te yayım yaşamına başlamıştır.

Nilüfer:Fahri Dalsar tarafından 1945 yılında yeniden yayımlanır, ancak ömrü kısa olur.

Gençliğin Sesi:5 Mayıs 1951’de yayım yaşamına başlamış ve ancak dört sayı yayımlanabilmiştir.

Yöre:Bursa’nın bir grup ilerici genci tarafından çıkarılan dergi,1960’da yayım yaşamına başlamış ve dört sayı yayımlanmıştır.

Elif:Bir İnegöl dergisidir. Yaşar Faruk İnal, Erol Akyüz, Sevim Polat ve Ertan Binzet tarafından aylık olarak yayımlanır. Kırk üç sayı(1961-1965) çıkmıştır. Yayım Yönetmenliğini Yaşar Faruk İnal’ın yaptığı dergi her yılın sonundan Elif Yıllığı çıkarmıştır.

Petek:Bursa Eğitim Enstitüsü’nün yayın organı olarak çıkmıştır.

Çatı:Elif’in devamı olarak 1963-1966 yılları arasında aylık olarak yayımlanmış bir dergidir.

Yeni Nilüfer:1975’te Selami Üney, Nevzat Çalıkuşu ve Kemalettin Berksu’nun çıkardığı ve sekiz sayı yayımlanabilen aylık dergidir

Duygu:1976’da Selahttin tanyıldız tarafından altı sayı çıkarılabilmiştir.

Biçem:Nahit Kayabaşı tarafından çıkarılan dergi, Nisan 1990’da yayım yaşamına başlamı ve on iki sayı yayımlanmıştır.

Ekspres Sanat:Bursa Hakimiyet Gazetesi’nin aylık sanat eki olarak 1991’de çıkmaya başlamış ve on beş sayı yaşamıştır.

Prometheus:Yücel Balku’nun çıkardığı bir dergi.1992.

Yeni Biçem: Ramis Dara yönetiminde 1993 yılında çıkmaya başlamış, 1999 yılına kadar yayın yaşamını sürdürmüş ve 72.sayıdan sonra kapanmıştır.

Düşlem:1997-1999 tarihleri arasında yayımlanan dergi 24 sayı çıkmıştır.

İpek Dili: Mart 1999’da İhsan Deniz’in yönetiminde çıkmaya başladı ve aralıklı olarak on beş sayı yayımlandı.

Bursa Defteri: Mart 1999’da Yılmaz Akkılıç’ın girişimiyle yayımlanmaya başlayan “üç aylık kent kültürü ve düşün   dergisidir. Yayın yönetmenliğini Ramis Dara yapmıştır. Daha sonra kadro değiştiren dergi Nuri Kolaylı, Celil İnce, Sinan Tunç ve Hacı Tonak gibi i,simlerin yönetiminde yayın yaşamını sürdürmektedir. Bursa Defteri, Bursa ve çevresiyle  ilgili incelemelere, denemelere, değinilere ve çok az da olsa şiire yer vermektedir.

Anonim Dergi:Ayrıntı bilgisine ulaşılmadı.

Diva:Ayrıntı bilgisine ulaşılamadı.

Kimse/Siz: Sahipliğini Fehmi Enginalp’ın, Yayın Yönetmenliğini de Şenol Yazıcı’nın yaptığı derginin ilk sayısı 15 Mayıs 2002’de çıktı. Dergi beş sayı yayımlandı.

Yıldırımdan Yansımalar: Yıldırım (Eski) İlçe Milli Eğitim Müdürü Zeki Baştürk’ün himayesinde ve Genel Yayın Yönetmenliğinde çıkan, Yayın Kurulu Başkanlığını Şaban Akbaba’nın yaptığı resmi bir dergidir. Ancak yazın ağırlıklı olup geniş yelpazede ürün yayımlayan bu aylık dergi on beş sayı yayımlanmıştır.
2)2014 Sonrası:

Alp/Bursa Kültür-Sanat Bülteni: Sahibi Fehmi Enginalp, Yayın Yönetmeni Şaban Akbaba’dır. Ustalarla çırakların, öğretmenlerle öğrencilerin ürünlerine aynı anda yer veren okul niteliğinde bir dergidir. Alp Kültür Merkezi’nin ücretsiz kültür hizmeti olarak ve iki ayda bir yayımlanmaktadır. Yirmi sayı yayımlandı. Yayımı sürüyor.

Mavi Ada: Şenol Yazıcı’nın çıkardığı üç ayda bir yayımlanan kültür-yazın-sanat dergisidir. Yayımı sürüyor.

On Altı Kırk Beş: Şair Metin Güven ve arkadaşlarının kırkbeş günde bir çıkardığı şiir ağırlıklı bir dergidir. Yayımı sürüyor.

Bursa’da Yaşam: Olay Gazetesi’nin Nahit kayabaşı yönetiminde hazırladığı dergi, altı ayda bir yayımlanmakta; çok fazla reklamlar arasında da olsa ciddi yazınsal (ya da yazınla ilgili) ürünlere yer vermektedir.

Ölmesiz Doğmasız:2008. Onur Tekin ve arkadaşlarının çıkardığı şiir ağırlıklı bir fanzindir. İki sayısı yayımlandı, yayımını sürdürecek.

Akatalpa: Mayıs 2008 itibariyle 101 sayıya ulaşan derginin sahibi Melih Elal, Yayın Yönetmeni Ramis Dara’dır. Şiir ağırlıklı bir dergidir.

Patikalar:Bursa tarihinde ilçe dergisi olarak 1961 ve 1975’de iki kez yayım yaşamına girerek toplam 58 sayı yayımlanan Elif Dergisinden sonraki en önemli dergidir. Bursa’nın Mustafakemalpaşa ilçesinde yayımlanmaktadır. Mustafakemalpaşa Kültür-Sanat Derneği’nin yayın organıdır. Genel Yayın Yönetmenliğini Kekil Şimşek’in yaptığı dergi ayda bir yayımlanıyor ve daha şimdiden adından söz ettirmeye başlamıştır.

Dem:Şiir Akademisi (sanal) sitesinin sanal dergisi olarak yayın yaşamını sürdürmektedir. Sitenin Yayın Yönetmeni Emre Gümüşdoğan, derginin Yayın Yönetmeni de Hilmi Haşal’dır
F.YAZINLA İLGİLİ SANAT KURUMLARI:
Bursa’da bütün tarihi boyunca doğrudan ya da dolaylı olarak yazınla ilgilenen, (Ekim Sanat Atölyeleri ve Bursa Yazın Sanat Derneği dışında) neredeyse hemen hepsi de iktidar(sermaye) kaynaklı ya da iktidar yanlısı olan bu kurumların nicelik olarak çok az olduğunu biliyoruz. Bugün işlevsel olanlarına göz atalım:

*Ekim Sanat Tiyatrosu Atölyeleri.

*Konak Kültür Evi(Nilüfer Belediyesi).

*Uğur Mumcu Sahnesi.

*Tayyare Kültür Merkezi(Büyükşehir Belediyesi)..

*Bursa Büyükşehir Kültür Sanat Turizm Vakfı.

*Kitabevi Öykü Atölyesi.

*Nilüfer Yerel Gündem 21 Öykü Atölyesi.

*Nâzım Hikmet Kültür Evi.

*Özel ve Devlet Tiyatroları.

*Şiir Kütüphanesi.

*Çocuk Kütüpğhanesi(Misi)

*Kütüphaneler:Bursa’da yaklaşık 24 kütüphane vardır. Bunların 14’ü ilçelerde bulunmaktadır.                                                                                         

*Tiyatrolar:Bursa’da özeller de içinde, ondört tiyatro vardır.

*Bursa Ticaret Borsası: Yayımladığı yazınsal yapıtlarla Bursa yazınına katkı yapmaktadır.

*Alp Kültür Merkezi: Yazın insanlarını Bursalı sanatseverlerle buluşturmak ve Alp/Bursa Kültür-Sanat Bülteni çıkararak Bursa yazınına katkı yapmaktadır.

*Karagöz Sanatevi: Bu sanatevi özellikle sözlü yazınla organik ilişkisi olan “Hacivat’la Karagöz” adlı Geleneksel Türk Gölge oyununu yaşatmak amacıyla kurulmuştur. Karagöz ve Hacivat, Bursa’da yaşamış, Orhan Camii inşaatında çalışmış duvar ustalarıdır. Komedi üretme yetenekleri ve komik diyaloglardaki başarılarıyla diğer duvar ustalarını güldürerek çalışmalarına engel oldukları için ölümle cezalandırıldıkları söylenmektedir. Bu gölge oyununun yaratıcısı ve metin yazarı Şeyh Küşteri de Bursalı bir yazın(diyalog) ustasıdır.

Kule-i Cihan’dan⁷ bakan görür rüyasını

Sultan Ahmet Camisi’nin altı minaresini

Karcıbaşı kar getirir İstanbul üzre satar

Şeyh Küşteri⁸ bir oyunla gösterir hünerini.

(Ş.Akbaba,a.g. şiir)

Bu bağlamda, Hayali Taceddin Diker’e ait aşağıdaki metni bir yazın örneği olarak değerlendirebiliriz:

Perde kurdum, ışık yaktım, açıldı Bursa’da bahtım

Gezerken cami yapısında, rastladım bir arkadaşa

Adı Karagöz hem derbeder, konuşunca etraf dinler

Uzayıp gidince bu hal, sordu padişah nedir ahval?

Neden yürümez iş acep? Dendi, iki kişi sebep

Duyunca padişah köpürdü, ikimizin de başı götürüldü

Sağlığımızda bizi bilen biri, Şeyh alim Küşteri,

Deriden yaptı suret, işte dedi, Karagöz-Hacıvat seyret

O gün bugün mekânımız perde, bu Türk oyunu kökleşti her yerde

*Bursa Bilim ve Sanat Merkezi(MEB)

*Türkiye Edebyatçılar Derneği Bursa Temsilciliği.

*Türkiye Yazarlar Sendikası Bursa Temsilciliği.

*Türkiye Yazarlar Birliği Bursa Temsilciliği.

*Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi.

*Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi: Bursa’da yaşayan, Bursa’dan nemâlanan bu iki kurumun da Bursa yazınına hiçbir katkı yapmadığını söylemek büyük bir haksızlık olmaz diye düşünüyorum.

*Mustafakemalpaşa Kültür ve Sanat Derneği: Nisan 1997 ‘de kuruldu. Başkanlığını Kekil Şimşek yürütmektedir. Bir de yayın organı var: Patikalar.

Dernek oniki, Patikalar bir yaşında. Bu ikisinin kuruluş tarihleri arasında da Mustafakemalpaşa aydınlanma devinimine dair kıvılcımlar, ipiltiler, pırıltılar, huzmeler, ışık öbekleri, ışık selleri, aydınlık çağlayanları… Yani tiyatro gösterileri, paneller, söyleşiler, kitap imzası ve müzik etkinlikleri, doğa-çevre eylemleri, radyo, televizyon izlenceleri…

Patikalar Dergisi… Mustafakemalpaşa p(P)atikalar(’)ından önü açık, büyük yollara; oradan ülkemiz bozkırlarına, dağlarına, ovalarına, kentlerine, göllerine, denizlerine; oradan dünyaya, okyanuslara… Şiirlerle, öykülerle, denemelerle, portrelerle, geçmiş zaman anmalarıyla, söyleşilerle, kent-kültürü haberleriyle, köy incelemeleriyle, tarih fotoğraflarıyla; Mustafakemalpaşalı, Bursalı, Türkiyeli yazın-sanat insanlarıyla geçmişten günümüze, günümüzden geleceğe kutsal bir yolculuk ve onun uğradığı önemli duraklarından biri: “Anadolu’da Kültür-Sanat Sempozyumu.”

*Bursa Yazın ve Sanat Derneği: 2004 yılında kurulan ve kuruluş amacı; "Bursa'da bilim, sanat, yazın ve folklor alanlarında ürün verme çabası içinde olan amatör ya da profesyonel yazıncıları, sanatçıları, sanatseverleri bir araya getirerek; yazın-sanat atmosferi oluşturmak, yazın ve sanata ilgilerini artırmak; yazınsal ve görsel ürün vermeye özendirmek; ürünlerini ortaya çıkarmak, tanıtmak, basım ve yayın yoluyla okurlara ve sanatseverlere ulaştırılmasını sağlamak; çeşitli bilimsel, sosyal, kültürel, sanatsal etkinlikler yapmak, bunun için maddi ve manevi her türlü desteği bulmak, vermek" olan ve kısaca BUYAZ olarak bilinen derneğin son yıllarda Bursa yazınında ciddi etkileri oldu.

Her yıl şiir ve öykü dalında BUYAZ ONUR ÖDÜLERİ de veren dernek, hazırladığı yıllık yazın etkinlikleri takvimleriyle Bursa yazınında ilk kez bu kadar uzun süreli ve düzenli çalışan bir yazın-sanat kuruluşudur.

BUYAZ ONUR ÖDÜLLERİ geleneği, evrensel kabul görmüş yazın günleriyle ilişkilendirilerek sürdürülmüştür. Bu bağlamda başlangıçtan bugüne verdiği ödüller ve sahipleri şunlardır:

Dünya Öykü Günü ve "Buyaz Öykü Onur Ödülü":(2005) Nadir GEZER, (2006) Oktay AKBAL, (2007) Talip APYDIN, (2008) TARIK DURSUN K., Özcan KARABULUT(2009), M.Sadık ASLANKARA(2010), Cemil KAVUKÇU(2011), İnci ARAL(2012), Osman Şahin (2013), Murat ÖZYAŞAR(2014).

Dünya Şiir Günü ve "Buyaz Şiir Onur Ödülü":(2005) İhsan ÜREN, (2006) Arif Damar, (2007) Cevat ÇAPAN, (2008) Başaran, Kemal ÖZER(2009), Metin GÜVEN(2010), Sennur SEZER(2011), Nuri DEMİRCİ(2012), Özkan MERT(2013), Hilmi HAŞAL(2014).

Bunların dışında, Buyaz, Bursa Kitap Fuarı'nın Bursa'da tutunabilmesi için başlangıcından bugüne bilinçli katılım ve desteğini sürdürmüştür.

Dernek, Ekim 2008'den başlayarak "Buyaz Posta" adlı bir bülten çıkarmış, “www.buyaz.org” adresiyle Web Sitesini oluşturarak yayına sokmuştur.

Kuruluşundan başlayarak Yönetim Kurulu Başkanlığını Şaban Akbaba’nın yürüttüğü BUYAZ, Bursa’daki yazıncıların hemen hepsinin desteğini ve katılımını almaktadır. Bu yönüyle Dernek, Bursa’daki parçalı yazın dünyasının bir bütünlüğe kavuşması ve bir bütünlük içinde devinmesi başarısını da göstermiştir.
İ.YAZINLA İLGİLENEN GAZETELER-TELEVİZYONLAR:
Hudâvendigâr’la başlayan Bursa gazeteciliği serüveni içinde elli kadar gazete yayımlanmıştır.

Bazı gazetelerin zaman zaman sanat ekleri verdiği, ya da sanat sayfası yaptığı bir gerçek olmakla birlikte, Hakimiyet Gazetesinin önce “Ekspres Sanat”, sonra da 2000 yılında bir süre çıkardığı “Sanat-Kültür” dergi ekleri, Olay Gazetesinin “Yeni Gün” ve “Bursa’da Yaşam” ekleri ve 1990’lı yılların başında Gemlik’te yayımlanan Körfez’e bakış Gazetesi’nin Şaban Akbaba yönetiminde onsekiz ay kadar süren “Sanat Sayfası” dışında Bursa gazeteciliğinin Bursa yazınına ciddi katkısından söz etme olanağı yoktur.

Bursa televizyonlarına gelince… Olay Televizyonu’nda haftada bir yayımlanan ve genel yapısı itibariyle “manzume”den öteye geçemeyen çalışmaların okunduğu “Şiirlerarası Yolculuk” dışında, Bursa yazınıyla doğrudan ve sürekli ilgilenmek gibi bir kaygıları-izlenceleri yoktur. Zaman zaman bazı yazıncılar çağrılarak yapılan izlenceler “hiç yoktan iyi” olmakla birlikte Bursa adına yakışır yeterlikte ve düzeyde değildir.

Bugünkü etkin Bursa televizyonları da tıpkı etkin Bursa gazeteleri gibi “patron medyası” özelliği taşımaktadır çünkü.

G.YAZINSAL ETKİNLİKLER:
İlki 1996’da düzenlenen Bursa Edebiyat Günleri’den önce Bursa’da bu düzeyde ve gelenekselleşmiş bir yazın etkinliğinin yapıldığına dair herhangi bir bilgiye sahip değiliz. Bu alanda “ciddi” ama “cılız” diye nitelendirebileceğimiz, ancak geleneğini oluşturmuş ya da oluşturabilecek diye düşündüğümüz şu etkinliklerin varlığından söz edebiliriz:

*Bursa Edebiyat Günleri(1996-….)

*Buyaz Perşembeleri(2005-…..)

*Kitabevi Edebiyat Akşamları.

*Yılmaz Akkılıç Bursa Araştırmaları Ödülü

*Nâzım Hikmet Kültür Evi Etkinlikleri

*Ahmet Hamdi Tanpınar Yarışmaları.

*Yazarlar Birliği Etkinlikleri.

*Şiirlerarası Yolculuk(Olay TV.,Akif Oktay)

*Alp Kültür Merkezi Edebiyat Akşamları(2007-...)

*Okuma Günleri(Nilüfer Bel. Yerel Günden21,Melih Elal)

*Öykü Atolyeleri.

*Mustafakemelpaşa Kütür Sanat Derneği Kültür-Sanat Etkinlikleri.

*Bursa Bilim ve Sanat Merkezi Etkinlikleri.

*Türkiye Edebyatçılar Derneği Bursa Temsilciliği Etkinlikleri.

*Türkiye Yazarlar Sendikası Bursa Temsilciliği Etkinlikleri.

*Türkiye Yazarlar Birliği Bursa Temsilciliği Etkinlikleri.

*Bursa Büyükşehir Belediyesi Yerel Gündem 21 kültür-sanat etkinlikleri.

*Nilüfer Yerel Gündem 21 kültür-sanat etkinlikleri.

Bursa yazın etkinliklerinde de dikkat çekici bir yan vardır: En mazlumu “Buyaz Perşembeleri” de dahil olmak üzere Bursa yazın etkinlikleri, (iletişim- mekân-konaklama-uygulama-sonuçlandırma bağlamında) Bursa yazınının kendi iç dinamiğinden değil, yine belli odaklardan destek alarak gerçekleştirilmiştir, gerçekleştirilmektedir. Bu gerçeği, Bursa yazınına uzun yıllardan beri değişik boyutlarda emek veren iki yazıncının yazdıklarına baktığımızda daha iyi anlıyoruz.

Birinci örnek:

“İlk etkinlik yapılırken Vakfın başında Sayın Ekrem Barışık vardı ve ilk kitabı (Edebiyat Günleri Bildirileri Kitabı.Ş.A) Ankara merkezli Edebiyatçılar Derneği başkentte bastırmıştı; ikinci kitabı Ekrem Bey görüşmelerimiz sırasında “Biz Bursa’da basalım” dediğinde doğrusu kulaklarıma inanamamıştım. Onu Sayın Ahmet Erdönmez, Ahmet Erdönmez’i Sayın Melek Apaydın izledi, şimdi de Vakfın genel sekreteri Sayın Banu Demirağ. Belirgin herhangi bir sorun çıkmamasının ötesinde Bursa Edebiyat Günleri gelişerek sürüyor bugün.”(Ramis Dara, Bir Gelenek: Bursa Edebiyat Günleri. Çınarlı Kentin Dili,BKSTV Yayınları,s.7,2002)

İkinci örnek:

”… Bursa Ticaret Odası Başkanı Sayın Rıza Aydın, kitabın yayımını üstlenerek Bursalılara armağan etme özverisini coşkuyla kabullendi. Kendisine, Borsa’nın bütün üyeleri huzurunda teşekkür ederek şükranlarımı sunuyorum.”( Nahit Kayabaşı, Cumhuriyetten Yarına Bursa Şiirleri, Bursa Ticaret Odası Yayınları,s.13,1997)

Bursa Edebiyat Günleri bu bağlamda en önemli örneklerden biridir. Bursa Büyükşehir Belediyesi Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı’nın akçalı ve sosyal desteğiyle gerçekleşen etkinliklerin ilk dokuzundan sonra Türkiye’de ve Bursa’da ideolojik(rejimsel) anlamda iktidar değişikliği olunca, 10.,11. ve 12 Bursa Edebiyat Günleri, daha önceki etkinliklere yön veren Bursalı yazın insanları tümüyle dıştalanarak yapıldı, yapılıyor.

2004 yılından beri izlenceli, yaygın, etkili etkinlikler yapan Bursa Yazın ve Sanat Derneği (BUYAZ) deneyimi, ülkemizde olduğu gibi Bursa’da da kapsamlı yazın etkinliklerinin maddi koşulları gereksindiğini ortaya koymuştur. Öte yandan BUYAZ deneyiminin kanıtladığı bir gerçek daha var: Bazı etkinlikler, örgütlenmenin getirdiği dayanışmayla gerçekleştirilebilir ve ancak (biraz zayıf da olsa) bu yöntemle kesintisiz, sanata daha yakışır, onurlu biçimde sürdürülebilir.