OYOQ MUSKULLARI Oyoq muskullari chanoq, son, boldir va oyoq panjasi muskullaridan tuzilgan.
CHANOQ MUSKULLARI Chanoq tana bilan deyarli harakatsiz birlashganligi sababli muskullar faqat chanoq-son bo‘g‘imiga aloqador bo‘lib, ikki (oldingi va orqa) guruhlarga ajralib joylashgan.
Oldingi guruh yonbosh-bel muskuli (m. iliopsoas) ikki boshli bo‘lib, katta (beldan boshlanuvchi) boshcha (m. psoas major) XII ko‘krak va I–IV bel umurtqalaridan va umurtqalararo tog‘aylardan boshlanadi, ikkinchi yonbosh boshchasi (m. iliacus) esa yonbosh suyagining shu nomli chuqurchasi (fossa iliaca. spina iliaca anterior, superior et inferior) dan boshlanadi. Ikkala muskul boshchalari o‘zaro birlashib, m. iliopsoas ni hosil qiladi va chov boylamining osti (lacuna musculorum) dan o‘tib, son suyagining kichik ko‘stiga yopishadi.
F u n k s i y a s i. Sonni bukadi va qisman tashqariga buradi. Oyoq qimirlamay turganda gavdani bukishda qatnashadi.
I n n e r v a t s i a s i: rr. musculare plexus lumbalis (LI–IV) dan.
Q o n t o m i r l a r i: a. iliolumbalis, a. circumflexa ilium profunda.
Kichik bel muskuli(m. psoas minor) XII ko‘krak va I bel umurtqalari tanasi va umurtqa oraliq tog‘aylardan boshlanib, fascia iliaca ga qo‘shilib ketadi. Bu muskul 40 foiz odamlarda uchramaydi.
F u n k s i y a s i. Fassiyani taranglatadi va belni bukishda qatnashadi.
I n n e r v a t s i a s i: rr. musculares (LI–II) dan.
Q o n t o m i r l a r i: aa. lumbales.
Orqa guruh muskullari. Katta dumba muskuli (m. gluteus maximus) katta hajmli bo‘lib, teri ostida joylashadi. Yonbosh suyagining tashqi yuzasi va fascia thoracolumbalis dan, linea glutea posterior dan, dumg‘aza va dumsimon suyaklar yonboshi yuzasidan, lig. sacrotuberale dan boshlanib, pastga yo‘naladi va trochanter major ustidan o‘tib, tuberositas glutea ga yopishadi. Muskul bilan trochanter major oralig‘ida sinovial xaltacha (bursa trochanterica) joylashgan. Muskulning bir qismi son fassiyasiga qo‘shilgan holda son fassiyasi taranglashuvida qatnashadi.
F u n k s i y a s i. Qisqarganda m. iliopsoas ga qarama-qarshi son-chanoq bo‘g‘imini yozadi, sonni
tashqariga buradi. Oyoqlar qimirlamay turganda engashgan gavdani to‘g‘rilaydi, odamning tik turishida qatnashadi.
I n n e r v a t s i a s i: n. gluteus inferior (LV–SI) dan.
Q o n t o m i r l a r i: a. glutea superior et inferior, a. circumflexa femoris medialis.