D.F.Endjel, R.D.Blekuell, P.U.Miniardlar biroz o’zgacharoq yondashadilar:
1. Faollashtiruvchi, nazorat qiluvchi , xarid g’oyasini beruvchi va qaror qabul
qilishga olib keluvchi, axborotlarni to’plovchi shaxs. Bu ko’pincha oiladagilarning
faol iste’molchilik rollaridan kelib chiqadi.
2. Ta’sir etuvchi – ayni mahsulot turining xaridiga ta’sir etuvchi shaxs. Odatda,
bunday bunday ta’sir etuvchilar rolini oilada ko’proq xotinlar va bolalar bajaradi.
3. Qaror qabul qiluvchi – u oila moddiy mablag’iga ega bo’lgan hal qiluvchi
shaxs. Oilada ko’p mablag’ni talab qiladigan mahsulotlar qarorining qabul
qilinishida oila boshliqlari bo’lgan erlar moddiy ta’minotchilar sifatida qaror qabul
qiladilar.
4. Xaridor – xaridni amalga oshiruvchi shaxs do’konga borish , sotuvchilarga
murojaat qilish , mahsulotni olib kelish ishlarini bajaradi.
5. Foydalanuvchi – mahsulotni ishlatuvchi shaxs. Bu rollar ko’p hollarda
oildagi ehtiyojlarni yaxshi biladigan xotinlarga tegishli bo’ladi.
Bolalar o’yinchog’ida bolalar – foydalanuvchi , lekin xaridor emas, xaridor
asosan qaror qabul qiluvchi ota-onalar bo’lishadi.Bolalar ko’proq ta’sir etuvchilar
hisoblanadi. Sotuvchilar ota-onalar va bolalar fikrini mahsulotlariga moslashtirishga
harakat qilishadi. Masalan , shirin makkajo’hori qalamchalari onalar tomonidan
tavsiya etildan, lekin bolalar tomonidan tekshirilgan shiori ostida sotiladi.
Yuqoridagi
fikrlarga
mos
tarzda
tadqiqotchi
X.R.Haydarova va V.K.Shebelnikov tomonidan oiladagi bir qancha funksiyalar klassifikatsiyasi :
iste’molchi, ijrochi, koordinator, baholovchi, ehtiyoj obyekti farqlanishini
ta’kidlaydilar. V.K.Shebelnikov ushbu funksiyalarni oilada ulg’ayotgan farzand
misolida tahlil qilgan holda ularni quydagicha ta’riflaydi :
