O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb hunar ta’limi markazi

Qosimsha : Paydalang’an a’debiyatlar

1.Fizika I bo'lim A.G.Ganiev Qaraqalpaqstan baspasi No'kis 2005

2.Fizkadam ma'seleler toplami. A.M.Xudaybergenov K.A.Tursinbetov. No'kis <> 2005

Qosimsha : Tarqatpa materiyallar

1. 
   Eger priomniktin’ terbelmeli konturindag’i kondensatordin’ siyimlilig’i 50 den 500 pF g’a shekem o’zgerip, katushkanin’ induktivlilig’i 2 mkHz bolip o’zgermey qalsa,bunday priomnik qanday diopozondag’i tolqin uzunliqlarinda isley aladi?
   
2. 
   Qandayda bir ortaliqta elektromagnit tolqinlardin’ tarqaliw tezligi 250 km/s ti quraydi. Eger bul tolqinlardin’ vakuumdag’i jiyligi 1 MHz ti qurasa , olardin’ ortaliqtag’i tolqin uzunlig’i aniqlansin.
   
3. 
   Radiolakatrdan 30km uzunliqtag’i belgini izlewde radiolakatr 1s shig’aratug’in impulslardin’ maksimal sani qansha boliwi kerek
   

Test sorawlari

1. 
   Elektromagnit tolqinlardin’ ken’islikte tarqaliw tezligi sheklenbegen be ha’m ol qanday tezlik penen tarqaladi?
   

1. 
   Sheklengen , 300000 km/s
   
2. 
   Sheksiz.
   
3. 
   Sheklengen , 30000 km/saat
   
4. 
   Sheklengen , 300000000 m/s
   
5. 
   Duris juwap A ha’m D
   

2. 
   Terbelis konturi dep nege aytiladi?
   

1. 
   Tranzistori jabiq shinjirdan ibarat sistemag’a.
   
2. 
   Katushka ha’m kondensatordan ibarat tuyiq shinjirg’a .
   
3. 
   Avtoterbelisli jabiq sistemag’a
   
4. 
   Detektorli jabiq sistemag’a
   
5. 
   Duris juwap joq
   

3. 
   To’men jiyliktegi ses terbelislerin joqari jiyliktegi terbelisler menen o’zgertiw usili radiobaylanis printsipinde ne dep ataladi?
   

1. 
   Moduliytsiyalaw
   
2. 
   Detektorlaw
   
3. 
   Jetkerip beriw
   
4. 
   Amplituda moduliyatsiyasi
   
5. 
   Qabil etiw.
   

4. 
   Radio tolqinlar ja’rdeminde na’rselerdin’ turg’an ornin aniqlaw , olarg’a shekem bolg’an ortaliqti o’lshew usili ne delinedi?
   

1. 
   Radioastronomiya
   
2. 
   Radioteleskop
   
3. 
   Radiolokatsiya
   
4. 
   Radiopriomnik
   
5. 
   Moduliyatsiyalaw
   

Tiykarg’i juwmaqlar

Elektromagnit maydaninin’ ken’islikte tarqaliwina elektromagnit tolqinlar delinedi.

Elektr ha’m magnit maydanlar bir-birleri menen tig’iz baylanisli ha’m birden – bir elektromagnit maydandi quraydi.

Elektromagnit maydan energiyasi: W=W+W

Elektromagnit tolqinlardin’ tarqaliw tezligi : c=3 10 m/s qa ten’.

Elektromagnit tolqinlar tarqatatug’in qurilmag’a terbelis konturi delinedi.

Ashiq terbelis konturin nemets fizigi T.Pers oylap tapqan .

” Jetkeriwshi ” terbelislerdin’ dawis terbelisleri ja’rdeminde o’zgertiliwi moduliyatsiya delinedi.

Joqari iylikli jetkeriwshi terbelislerden ses terbelislerin ayirip aliw proysessi detektorlaw delinedi.

Radiotolqinlar ja’rdeminde na’rselerdin’ turg’an ornin aniqlaw, olarg’a shekem bolg’an araliqti o’lshew usili radiolakatsiya delinedi .

Astronomiyanin’ aspan deneleri shig’aratug’in jeke radionurlarina tiykarlanip u’yrenetug’in bo’lim radioastronomiya delinedi.

«Tastıyıqlayman»

Akademiyalıq litsey direktorının`

oqıw isleri boyınsha orınbasarı

______________T.Turdımuratov

«_____»______________2016 jıl

Oqıw sabag`ının` ta`lim texnologiyası modeli

Topar
Sa`ne

Tema: Jaqtiliqtin' difraktsiyasi. Difraktsiyaliq reshetka. Golografiya . Jaqtiliqtin' polyarizatsiyasi.

64.1. Oqıtıw texnologiyası modeli
Waqıt: 2 saat	Oqıwshılar sanı 30
Oqıw sabag`ının` forması ha`m tu`ri	Teoriyalıq – tolıq oqıw sabag`ı
Sabaq rejesi	Jaqtiliqtin' difraktsiyasi Difraktsiyaliq reshetka. Golografiya .
Oqıw sabag`ının` maqseti: a) ta`limiy- Jaqtiliqtin' difraktsiyasi. Difraktsiyaliq reshetka. Golografiya . Jaqtiliqtin' polyarizatsiyasi tu`sinigi boyınsha bilim ha`m ko`nlikpelerdi payda etiw; b) rawajlandırıwshı-oqıwshılardın` Jaqtiliq haqqındag`ı bilimlerin ken`eytiw, kitap penen o`z betinshe islesiw, logikalıq pikir ju`ritiw ko`nlikpelerin rawajlandırıw, go`zlengen maqsetke erisiwge umtılıw, salıstırıw, ulıwmalastırıw, juwmaq shıg`arıw usılların qollanıw ko`nlikpesin qa`liplestiriw; c) ta`rbiyalıq- oqıwshılardın` ilimiy du`n`yaqarasın ken`eyttiriw, fizikaliq pikirlewin rawajlandırıw.
Pedagogikalıq wazıypalar	Na`tiyjeler
1. Jaqtiliqtin' difraktsiyasin tu`sindiriw. 2. Difraktsiyaliq reshetkasin u`yretiw. 3. Jaqtiliqtin' polyarizatsiyasi haqqinda tu’sinik beriw.	1. Jaqtiliqtin' difraktsiyasin biledi 2. Difraktsiyaliq reshetkasin biledi 3. Jaqtiliqtin' polyarizatsiyasi haqqinda aytip bere aladi.
Oqıtıw metodları	Ma`ruza, tu`sindiriw
Oqıw barısın sho`lkemlestiriw formaları	Ommaviy, jeke ta`rtipte
Oqıtıw quralları	Lektsiya teksti, sabaqlıq, a`meliy sabaq boyınsha oqıw materialları
Ta`lim beriw sha`rayatı	Oqiw xanası
Qayta baylanıstın` usıl ha`m quralları	Soraw-juwap

Oqıtıwdın` texnologiyalıq kartası

Basqıshlar ha`m waqıt	Ta`lim beriwshi	Ta`lim alıwshılar
1-basqısh, Kirisiw (5 minut)	1. Sho`lkemlestiriw 1.1. Auditoriyanın` tazalıg`ı tekseriledi, 1.2 Qatnas barlanadı, oqıwshılardın` oqıw quralları tekseriledi 1.3. Sabaqtın` rejesi menen tanıstırıladı	Tın`laydı, jazıp aladı, anıqlastıradı, sorawlar beredi, oqıwshılar berilgen sorawlarg`a juwap beredi.
2-tiykarg`ı basqısh (70)	2.1. U`yge tapsırma soraladı ha`m bahalaw kriteriyaları menen tanıstırıladı (№1-qosımsha) 2.2. Jaqtiliqtin' difraktsiyasi. Difraktsiyaliq reshetka.Golografiya.Jaqtiliqtin' polyarizatsiyasi tu`sinigi boyınsha teoriyalıq mag`lıwmatlar beriledi(№2-qosımsha) 2.3. Taza tema boyınsha oqıtıwshı ta`repinen mısallar islep ko`rsetiledi ha`m oqıwshılardın` o`zlerine jeke tu`rde islew ushın tapsırmalar beriledi (№3-qosımsha). Esaptın` shıg`arılıw ta`rtibi oqıwshılardan soraladı ha`m olardın` pikirleri tın`lanadı. Son`ınan oqıtıwshı ta`repinen esaptın` shıg`arılıwı awızsha aytılıp turadı ha`m oqıwshılar esitkenlerin da`pterge tu`siredi. Son`ınan aytılg`anlar taxtag`a oqıtıwshı ta`repinen jazıladı ha`m oqıwshılar da`pterlerindegi menen salıstıradı, kerekli du`zetiwler kiritedi, tu`sinbegen sorawların beredi. Bunnan keyin oqıwshılar o`zleri mısallardı islep ko`redi. Tu`sinbegen jerlerine oqıtıwshıdan ma`sla`ha`tler aladı.	Tın`laydı, jazıp aladı, sorawlar beredi.
3-juwmaqlawshı basqısh (5-minut)	3.1. Tema boyınsha ulıwma juwmaqlar shıg`aradı, tu`sinbegen sorawlarg`a juwaplar beriledi, belsene qatnasqan oqıwshılar bahalanadı. 3.2. U`yge tapsırma beriledi (№4-qosımsha)	Sorawlar beredi, tın`laydı, jazıp aladı

Paydalang’an a’debiyatlar

1. Fizika II bo'lim A.G.Ganiev Qaraqalpaqstan baspasi No'kis 2005

2. Fizkadam ma'seleler toplami. A.M.Xudaybergenov K.A.Tursinbetov. No'kis <> 2005
Qosimsha :

BBB tablitsasi

Bilemen	Bilgim keledi	Bilip aldim

Tiykarg’i mag’liwmatlar

Jaqtiliq tolqinlarinin’ tosqinliqlardi aylanip o’tiwi difraktsiya dep ataladi.

Jaqtiliq difraktsiyasinin’ gu’zetiw sha’rti tosiq o’lshemi jaqtiliq tolqin uzinlig’ina jaqin boliwi kerek .

d ≈ λ

Geometriyaliq optikanin’ qollaniliw sha’rti: tosiq o’lshemi( d ) jaqtiliq tolqin uzinlig’inan ju’da’ u’lken boliwi kerek: d >>λ

Difraktsiyon pa’njerenin’ max sha’rti:

d ·sinα= κ·λ
Difraktsiyon pa’njerenin’ min sha’rti:

d ·sinα= (2κ+1)·λ/2

«Tastıyıqlayman»

Akademiyalıq litsey direktorının`

oqıw isleri boyınsha orınbasarı

______________T.Turdımuratov

«_____»______________2016 jıl
Oqıw sabag`ının` ta`lim texnologiyası modeli

Topar
Sa`ne

Tema: Linzalar. Juqa linza formulasi. Jaqtiliqtin' tolqinliq teoriyasi. Gyuygens prinsipi. Jaqtiliqtin' interferentsiyasi.

Oqıtıw texnologiyası modeli
Waqıt: 2 saat	Oqıwshılar sanı 30
Oqıw sabag`ının` forması ha`m tu`ri	Teoriyalıq – tolıq oqıw sabag`ı
Sabaq rejesi	Linzalar. Juqa linza formulasi. 2.Jaqtiliqtin' tolqinliq teoriyasi. 3.Jaqtiliqtin' interferentsiyasi.
Oqıw sabag`ının` maqseti: a) ta`limiy- Linzalar. Juqa linza formulasi. Jaqtiliqtin' tolqinliq teoriyasi. Gyuygens prinsipi. Jaqtiliqtin' interferentsiyasi tu`sinigi boyınsha bilim ha`m ko`nlikpelerdi payda etiw; b) rawajlandırıwshı-oqıwshılardın` optikaliq a’sbaplar haqqındag`ı bilimlerin ken`eytiw, kitap penen o`z betinshe islesiw, logikalıq pikir ju`ritiw ko`nlikpelerin rawajlandırıw, go`zlengen maqsetke erisiwge umtılıw, salıstırıw, ulıwmalastırıw, juwmaq shıg`arıw usılların qollanıw ko`nlikpesin qa`liplestiriw; c) ta`rbiyalıq- oqıwshılardın` ilimiy du`n`yaqarasın ken`eyttiriw, fizikaliq pikirlewin rawajlandırıw.
Pedagogikalıq wazıypalar	Na`tiyjeler
1. Linzalar. Juqa linza formulasi u’yretiw . 2.Jaqtiliqtin' tolqinliq teoriyasi haqqinda tu’sinik beriw. 3.Jaqtiliqtin' interferentsiyasi tu’sindiriw.	1. Linzalar. Juqa linza formulasin biledi. 2. Jaqtiliqtin' tolqinliq teoriyasin biledi 3. Jaqtiliqtin' interferentsiyasi haqqinda aytip bere aladi.
Oqıtıw metodları	Ma`ruza, tu`sindiriw
Oqıw barısın sho`lkemlestiriw formaları	Ommaviy, jeke ta`rtipte
Oqıtıw quralları	Lektsiya teksti, sabaqlıq, a`meliy sabaq boyınsha oqıw materialları
Ta`lim beriw sha`rayatı	Oqiw xanası
Qayta baylanıstın` usıl ha`m quralları	Soraw-juwap

Oqıtıwdın` texnologiyalıq kartası

Basqıshlar ha`m waqıt	Ta`lim beriwshi	Ta`lim alıwshılar
1-basqısh, Kirisiw (5 minut)	1. Sho`lkemlestiriw 1.1. Auditoriyanın` tazalıg`ı tekseriledi, 1.2 Qatnas barlanadı, oqıwshılardın` oqıw quralları tekseriledi 1.3. Sabaqtın` rejesi menen tanıstırıladı	Tın`laydı, jazıp aladı, anıqlastıradı, sorawlar beredi, oqıwshılar berilgen sorawlarg`a juwap beredi.
2-tiykarg`ı basqısh (70)	2.1. U`yge tapsırma soraladı ha`m bahalaw kriteriyaları menen tanıstırıladı (№1-qosımsha) 2.2. Linzalar. Juqa linza formulasi. Jaqtiliqtin' tolqinliq teoriyasi. Gyuygens prinsipi. Jaqtiliqtin' interferentsiyasi tu`sinigi boyınsha teoriyalıq mag`lıwmatlar beriledi(№2-qosımsha) 2.3. Taza tema boyınsha oqıtıwshı ta`repinen mısallar islep ko`rsetiledi ha`m oqıwshılardın` o`zlerine jeke tu`rde islew ushın tapsırmalar beriledi (№3-qosımsha). Esaptın` shıg`arılıw ta`rtibi oqıwshılardan soraladı ha`m olardın` pikirleri tın`lanadı. Son`ınan oqıtıwshı ta`repinen esaptın` shıg`arılıwı awızsha aytılıp turadı ha`m oqıwshılar esitkenlerin da`pterge tu`siredi. Son`ınan aytılg`anlar taxtag`a oqıtıwshı ta`repinen jazıladı ha`m oqıwshılar da`pterlerindegi menen salıstıradı, kerekli du`zetiwler kiritedi, tu`sinbegen sorawların beredi. Bunnan keyin oqıwshılar o`zleri mısallardı islep ko`redi. Tu`sinbegen jerlerine oqıtıwshıdan ma`sla`ha`tler aladı.	Tın`laydı, jazıp aladı, sorawlar beredi.
3-juwmaqlawshı basqısh (5-minut)	3.1. Tema boyınsha ulıwma juwmaqlar shıg`aradı, tu`sinbegen sorawlarg`a juwaplar beriledi, belsene qatnasqan oqıwshılar bahalanadı. 3.2. U`yge tapsırma beriledi (№4-qosımsha)	Sorawlar beredi, tın`laydı, jazıp aladı

Qosimsha: U`yge tapsırma soraw ha`m bahalaw kriteriyaları

U`yge tapsırma soraw ta`rtibi to`mendegishe a`melge asırıladı: esaplar jazılıp, nomerlengen tarqatpa qag`azlar stol u`stine jayıladı. Oqıwshı o`zinin` qa`legen nomerin saylaydı ha`m sol nomerdegi esaptı taqtag`a shıg`aradı. Esaptı shıg`arıp bolg`an oqıwshıg`a ornında otırg`an oqıwshılardan biri qosımsha soraw beredi. Taqtag`a shıqqan oqıwshının` esabın ornında otırıp kim birinshi taqtadag`ı oqıwshıdan burın shıg`arıp bolsa, ol oqıwshıg`ada bir qosımsha soraw berilip bahalanadı.

Bahalaw kriteriyası

Eger mısaldı anıq islese ha`m qosımsha sorawg`a tolıq juwap berse «5» bahası menen bahalanadı.

Eger mısaldı anıq islep ha`m qosımsha sorawg’a shala juwap berse yamasa mısaldı islewde azı-kem qa`telikke jol qoyıp, qosımsha sorawg’a tolıq juwap berse «4» bahası menen bahalanadı.

Eger mısalda shala sorawg’ada shala juwap berse «3» bahası menen bahalanadı.

Eger mısalda isley almasa, sorawg’ada juwap bere almasa «2» bahası menen bahalanadı.




Paydalang’an a’debiyatlar

1. Fizika II bo'lim A.G.Ganiev Qaraqalpaqstan baspasi No'kis 2005

2. Fizkadam ma'seleler toplami. A.M.Xudaybergenov K.A.Tursinbetov. No'kis <> 2005

Sferaliq bet penen shegaralang’sn mo’ldir dene linza dep ataladi.
Qosimsha :

Optikalıq o’zgesheliklerine qarap olar jıynawshı ha’m shashıratıwshı bolıp ekige bo’linedi.

Onın’ birligi ^_- dioptriya (dptr).

Juqa linza formulası. Juqa linza formulası –– deneden linzag’a shekemgi (f), linzadan ko’riniske shekem bolg’an (d) ara-lıqlar linzanın’ fokus aralıg’ı (F) arasındag'ı qatnastı ko’rsetedi. Jıynawshı linza ushın formula to’mendegi ko’riniske iye:

Bаzıbir o’lshеmgе iyе dеnе shаshırаtıwshı linzа аrqalı o’tkеndе оnın’ sızıqlı u’lkеygеn su’wrеtlеniwi pаydа bоlаdı. Оnın’ su’wrеtinin’ o’zgеrıwi linzаnın’ sızıqlı u’lkеytıwi dеlinеdi.

«Tastıyıqlayman»

Akademiyalıq litsey direktorının`

oqıw isleri boyınsha orınbasarı

______________T.Turdımuratov

«_____»______________2016 jıl

Oqıw sabag`ının` ta`lim texnologiyası modeli

Topar
Sa`ne

Tema: Difraktsion panjere ja’rdeminde jaqtiliq nurinin’ tolqin uzinlig’in aniqlaw

Oqıtıw texnologiyası modeli
Waqıt: 2 saat	Oqıwshılar sanı 30
Oqıw sabag`ının` forması ha`m tu`ri	Teoriyalıq – tolıq oqıw sabag`ı
Sabaq rejesi	Difraktsion panjere ja’rdeminde jaqtiliq nurinin’ tolqin uzinlig’in aniqlaw
Oqıw sabag`ının` maqseti: a) ta`limiy- Difraktsion panjere ja’rdeminde jaqtiliq nurinin’ tolqin uzinlig’in aniqlaw tu`sinigi boyınsha bilim ha`m ko`nlikpelerdi payda etiw; b) rawajlandırıwshı-oqıwshılardın` Jaqtiliq haqqındag`ı bilimlerin ken`eytiw, kitap penen o`z betinshe islesiw, logikalıq pikir ju`ritiw ko`nlikpelerin rawajlandırıw, go`zlengen maqsetke erisiwge umtılıw, salıstırıw, ulıwmalastırıw, juwmaq shıg`arıw usılların qollanıw ko`nlikpesin qa`liplestiriw; c) ta`rbiyalıq- oqıwshılardın` ilimiy du`n`yaqarasın ken`eyttiriw, fizikaliq pikirlewin rawajlandırıw.
Pedagogikalıq wazıypalar	Na`tiyjeler
Difraktsion panjere ja’rdeminde jaqtiliq nurinin’ tolqin uzinlig’in aniqlawdi u’yretiw.	1. Difraktsion panjere ja’rdeminde jaqtiliq nurinin’ tolqin uzinlig’in aniqlawdi biledi.
Oqıtıw metodları	A’meliy, tu`sindiriw
Oqıw barısın sho`lkemlestiriw formaları	Ommaviy, jeke ta`rtipte
Oqıtıw quralları	Lektsiya teksti, sabaqlıq, a`meliy sabaq boyınsha oqıw materialları
Ta`lim beriw sha`rayatı	Laborotoriya xanasi.
Qayta baylanıstın` usıl ha`m quralları	Soraw-juwap