O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand veterinariya medisinasiinstituti

2.1.1-jadval 
Kattaqo’rg’on tumani xo’jaliklari yer resurslari tahlili (ga, 2018 y.)* 
Maydoni, 
Jami yer 
Jami qishloq 
№ 
Yer kategoriyalari 
maydoniga 
xo'jalik yerlariga 
ga 
nisbatan 
nisbatan 
Umumiy yer maydoni 
17111,0 
100,00 
x 
1 Ekin yeri 
8773,3 
51,15 
58,56 
- 
suvli 
7479,9 
43,61 
49,93 
- 
lalmi 
1293,4 
7,54 
8,63 
2 Ko’p yillik daraxtzorlar 
5568,4 
32,47 
37,17 
- 
Bog’lar 
2230,7 
13,01 
14,89 
- 
Tokzor 
3127,1 
18,23 
20,87 
- 
Tutzor 
191,0 
1,11 
1,27 
- 
boshqa ko’p yillik o’simliklar 
19,6 
0,114 
0,13 
3 Bo’z yerlar 
771,9 
4,50 
5,15 
4 jami qishloq xo’jalik yerlari 
14981,5 
87,35 
100,0 
- 
sh.j terakzorlar 
40,0 
0,23 
0,27 
*Manba: Kattaqo’rg’on tumani qishloq va suv xo’jaligi bo’limi ma’lumotlari. 
2.1.1-jadval ma’lumotlariga ko’ra, o’rganilgan davrda Kattaqo’rg’on tumani 
qishloq xo’jaligi yer maydoni 17111,0 ga bo’lib, uning ekin maydoni 8773,3 gektar 
bo’lgan. Tuman fermer xo’jaliklari ixtiyorida sug’oriladigan – 7479,9 ga va lalmi – 
1293,4 ga yer maydoni mavjud. Tuman yer resurslarini sug’orish maqsadida 
foydalanib kelinayotgan yer resurslari uchun sarflangan suv resurslari miqdorida 
o’zgarish kuzatilgan. 
2.2. Mehnat resurslari va ular bilan fermer xo’jaliklarining ta’minlanganlik 
holati tahlili 
Qishloq xo’jaligi ishlab chiqarish samaradorligi mehnat resurslarining 
miqdoriga, tarkibiga, malakasiga va ulardan foydalanish samaradorligiga bog’liq. 
Qishloq xo’jaligida mehnat resurslariga mehnatga yaroqli erkaklar -16 dan 60 
yoshgacha, ayollar -16 dan 54 yoshgacha, shuningdek qishloq joyda yashovchi 
o’smirlar va nafaqaxo’rlar kiradi. 
Qishloq xo’jaligi korxonalarida mehnat resurslari tarkibiga: 
1. Doimiy; 
2. Mavsumiy; 
3. Vaqtinchalik ishchilar, shuningdek, shtatda turuvchi; 
4. O’smirlar; 
5. Nafaqaxo’rlar kiradilar. 
Shu jumladan: 
1. Doimiy ishchilarga - muddatsiz ishga qabul qilinganlar; 
2. Mavsumiy ishchilar - 6 oygacha muddatga qabul qilinganlar; 
9 

---

3. Vaqtinchalik ishchilarga - 2 oygacha muddatga qabul qilinganlar kiritiladi. 
Korxonalarning mehnat resurslaridan tashqari ba’zi hollarda qishloq xo’jaligida 
(mavsumiy ishlarda) mehnat shartnomasi asosida chetdan jalb qilinganlar mehnatidan 
ham foydalaniladi, shu jumladan yollanma ishchilar ham. Qishloq xo’jalikda mehnat 
resurslarining shakllanish va foydalanishning asosiy xususiyatlari quyidagilar: 
1.Biologik ishlab chiqarish vositalari, tirik organizmlar - tuproq, o’simlik, 
hayvonlarni rivojlantirish uchun qulay sharoitlar yaratish uchun xodimlar mehnati 
mazmunining yo’naltirilganligi. 
2.Mehnat resurslaridan foydalanishning samaradorligi tabiiy, xususan, yerning 
umumdorligi va ob-havo iqlim sharoitlariga bog’liq. 
3.Ko’p xodimlarning bir qancha mehnat vazifalarini bajarishi. 
4.Ishlab chiqarish jarayonida yer, mollar va boshqa resurslarning mustaqil 
emasligi. 
5.Mehnat jarayonlarining o’z-o’zini boshqarishi. 
6.Xodimlar daromadining o’simlikchilikda va chorvachilikda pirovard iqtisodiy 
natijalarga bog’liqligi. 
7.Xodimlar daromadining faqat ijtimoiy xo’jalikda emas, balkiy shaxsiy dehqon 
xo’jaligida ham qo’llanilishi.