15.2. Bələdiyyənin su təsərrufatı və idarə olunması.
“Torpaq islahatları haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən
respublikanın vahid torpaq fondunun 2051378 hektan və ya 23.7% bələdiyyə
mülkiyyətinə verilmişdir. Bunun 94971 hektan və ya 6.7%-i suvanlan torpaqlardır.
“Bələdiyyələrin su təsərrüfatı haqqmda” Azərbaycan Respublikasınm 29 iyun
2001-ci il tarixli 159-IIQ nömrəli qanunu qəbul edildi. Bu qanunun qəbul
edilməsində əsas məqsəd respublikada bələdiyyələrin ərazilərində yerləşən su
təsərrüfatı obyektlərinin istifadəsi və onlann mühafizəsi ilə əlaqədar bələdiyyələrlə
müvafiq icra hakimiyyəti orqanlan, hüquqi və fiziki şəxslər arasında münasibətlərin
hüquqi əsası müəyyən edilməsidir.
Bələdiyyətlərin su təsərrüfatımn əsas vəzifələri - bələdiyyə torpaqlannda
yerləşən yerli əhəmiyyətli yeraltı və yerüstü sulann tənzimlənməsi, istifadəsi və
mühafizəsi, habelə sulann vurduğu zərərin qarşısımn alınması ilə əlaqədar tədbirlər
həyata keçirməkdir.
190
Bələdiyyələrin mülkiyyətində olan əsas su təsərrüfatı obyektləri
aşağıdakılardır:
Bələdiyyə torpaqlannda yerləşən dövlət və xüsusi mülkiyyətində olan yerli
əhəmiyyətli su təsərrüfatı obyektləri Azərbaycan Respublikasımn müvafiq icra
hakimiyyəti orqam tərəfindən müəyyən edilmiş qaydada bələdiyyə mülkiyyətinə
verilir.
Su təsərrüaftı obyektləri üzərində bələdiyyə mülkiyyəti aşağıdakı şərtlərlə
yaradıla bilər:
1.
Qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada dövlət mülkiyyətində olan su
təsərrüfatı obyektlərinin bələdiyyə mülkiyyətinə verilməsi.
2.
Bələdiyyələr tərəfindən yeni su təsərrüfatı obyekti yaratmaqla.
3.
Hüquqi və fiziki şəxslərin mülkiyyətində olan su təsərrüfatı obyektlərini
əqdlər əsasında bələdiyyə mülkiyyətinə verilməsi.
4.
Qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş digər şərtlərdə.
Bələdiyyələrin ərazisində yerləşən dövlət mülkiyyətində olan su
təsərrüfatı obyektləri, yaşayış məntəqələrinin su təchizatı sistemləri və
qurğulan Azərbaycan Respublikasınm müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən
müəyyən edilən qaydalarla və şərtlərlə bələdiyyələrin idarəçiliyinə və istifadəsinə
verilə bilər. Bələdiyyələrin su münasibətlərində obyektləri aşağıdakılardır:
İBələdiyyə torpaqlarında yerləşən dövlət mülkiyyətində və xüsusi
mülkiyyətdə, habelə Sudan. İstifadə edənlər Birliyinin istifadəsində olmayan yerli
əhəmiyyətli su obyektləri və su fondunun torpaqlan.
Bələdiyyələrin 'su münasibətlərinin subyektləri su obyektlərinin istifadəçiləri
və su istehlakçılandır.
Bələdiyyələrin su təsərrüfatı - Azərbaycan Respublikasınm mülki, su, torpaq,
yerin təki haqqında və digər qanunvericiliyi ilə tənzimlənən hallarda bələdiyyələr öz
əraziləri daxilində su təsərrüfatım yaradırlar. Bələdiyyələrin su təsərrüfatına -
bələdiyyələrin su təsərrüfatı sistemləri və qurğulan, bələdiyyə torpaqlannda yerləşən
dövlət mülkiyyətində və xüsusi mülkiyyətdə, habelə Sudan İstifadə edənlər
Birliyinin istifadəsində olmayan bulaqlar, su quyulan, kəhrizlər yə yerli əhəmiyyətli
191
digər su obyektləri aiddir.
Bələdiyyələrin su təsərrüfatmm idarə edilməsi - bələdiyyələrin su təsərrüfatı
obyektlərinin idarə olunması bələdiyyələrin özləri və ya onlarm yaratdıqlan su
təsərrüfatı müəssisələri tərəfindən həyata keçirilir.
Bələdiyyələrin su təsərrüfatı sistemlərinin və qurğulannm, suqoruyucu meşə
zolaqlarımn qorunub saxlanması bələdiyyələr tərəfindən həyata keçirilir.
Ərazinin təbii-iqlirri xüsusiyyətləri, əhalinin suya tələbatı və kənd
təsərrüfatının suya ehtiyacı müvafiq norma və qaydalara uyğun olaraq su təsərrüfatı
tədbirləri planlaşdınlır.
Bələdiyyələrin su təsərrüfatmm maliyyələşdirilməsi - bələdiyyə toıpaqlannda
meliorasiya və irriqasiya tədbirləri, su təsərrüfatı obyektlərinin istisman və bərpası
müvafiq bələdiyyə büdcəsi və dövlət büdcəsi hesabına apanlır. Bələdiyyələrin
sifarişləri əsasında aparılan su təsərrüfatı tədbirləri bələdiyyə büdcəsi, kreditlər
alınması, suya ödənişlər, hüquqi və fiziki şəxslərin vəsaiti və digər mənbələr
hesabma maliyyələşdirilir.
Bələdiyyə ərazilərində yaşayış məntəqələri daxilində ümumi istifadədə olan
içməli məqsədlər üçün istifadə olunan bulaqlar, su quyulan, kəhrizlər istisna olmaqla
bələdiyyələrin su təsərrüfatı obyektlərində sudan pullu istifadə olunur.
Bələdiyyə ərazisində su ehtiyatlanndan səmərəli istifadənin təmin olunması,
suyun dəqiq uçotunun apaniması, su təchizatı yönəldilmiş xərclərin ödənilməsi,
suvarma və su kəmərləri sistemlərimn yeni avadanlıqlarla təchiz olunması və yeni
su mənbələrinin yaradılması üçün maliyyə mənbəyi yaratmaq məqsədilə sudan pullu
istifadə olunur. Sudan pullu istifadə qaydalan və şərtləri Azərbaycan
Respublikasımn su qanunvericiliyi və digər müvafiq qanunvericilik aktlan və
bələdiyyə aktlan ilə müəyyən edilir.
Bələdiyyə mülkiyyətində olan su təsərrüfatı obyektlərindən müvafiq icra
orqanlanmn icazəsi əsasında kütləvi müalicə, turizm, idman və başqa məqsədlər
üçün istifadə etmək olar.
Bələdiyyə torpaqlannda yerləşən yeraltı su təsərrüfatı obyeklərindən
istifadənin tənzimlənməsi vacib şərtlərdəndir. Yeraltı su təsərrüfatı obyektlərində
192
sulann tükənməsinin və bununla əlaqədar ətraf mühitə vurulan zərərin (meşə, bitki
örtüyü) qarşısmın alınması üçün onlann istismar ehtiyacından artıq çıxarılmasına
icazə verilmir. Yeraltı içməli sulardan bir qayda olaraq əhalinin su təchizatmda
istifadə olunur. Müstəsna hallarda bu sulardan suvarma üçün istifadə oluna bilər.
' Bələdiyyə mülkiyətində və idarəçiliyində olan su təsərrüfatı obyektlərinin
mühafizəsi bələdiyyələr tərəfindən həyata keçirilir. Belə ki, su təsərrüfatı
obyektlərinin çirklənməsinin, zibillənməsinin və sulann tükənməsinin, israfçılığın
qarşısımn alınması, habelə bunlann zərərli təsirinin aradan qaldıniması üzrə tədbirlər
bələdİ3^ələrin su təsərrüfatı müəssisələri tərəfindən həyata keçirilir.
Su təsərrüfatı obyektləri üzərində bələdiyyələrin mülkiwət hüququ və
səlahiyyətləri.
• Bələdiyyələr öz mülkiyyətində olan su təsərrüfatı obyektlərini Azərbaycan
Respublikasımn qanunvericiliyinə uyğun olaraq ümumi istifadəyə, hüquqi və
fiziki şəxslərin istifadəsinə, icarəsinə və mülkiyyətinə verə bilərlər.
• Su münasibətlərinin tənzimlənməsi sahəsində bələdiyyələrin səlahiyyətləri
aşağıdakılardan ibarətdir:
• Bələdiyyə mülkiyyətində olan su təsərrüfatı obyektlərinə sahiblik və istifadə
etmək, onlar barədə sərəncam vermək; Əhalini içməli su ilə təmin etmək və
təsərrüfat ehtiyaclanm ödəmək üçün tədbirlər görmək;
• Bələdiyyələrin mükiyyətində və idarəçiliyində olan su təsərrüfatı sistemləri
və qurğulannm istisman və mühafizəsi qaydalanna əməl olunmasım təmin
etmək;
• Ətraf mühitin mühafizəsi qaydalanna əməl olunmasını təmin etmək;
• Tullantı sulanmn təmizlənməsi, zəruri hallarda onlarm təkrar istifadəyə
verilməsini təşkil etmək;
• Su obyektlərinin istifadəsi, bərpası və mühafizəsi üzrə dövlət proqramlannm
işlənib-hazırlanmasında və yerinə yetirilməsində iştirak etmək;
• Əhalinin ehtiyaclamı ödəmək məqsədilə əlavə su mənbələri
müəyyənləşdirmək və istifadəyə vermək;
193
Regiomm su təsərrüfatı mənbələrinin tənzimlənməsində iştirak etmək;
Qanunvericiliklə müəyyən edilmiş digər səlahiyyətləri həyata keçirmək.
Bələdiyyələrin su təsərrüfatı haqqmda qanunvericiliyin pozulmasmda təqsirkar
olan hüquqi və fiziki şəxslər Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə
nəzərdə tutulmuş qaydada məsuliyyət daşıyırlar.
Dostları ilə paylaş: |