Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan respublikasi föVQƏladə hallar naziRLİYİNİn akademiyasi
Yüklə 1,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
162 VII BÖLMƏ C əmiyyətin həyat fəaliyyətində siyasətin rolu 1.Siyas ət cəmiyyətin həyat fəaliyyətinin başlıca sferasıdır Siyasi h əyat əbədi mövcud olmayıbdır.Onun yaranma tarixi q ədim dövrə təsadüf edir. Siyasi həyat ibtidai icma cəmiyyətinin dağılması və sosial cəhətdən qeyri-yekcins cəmiyyətin meydana çıxması ilə təşəkkül tapır. Bu qanunauyğunluqcəmiyyətin siyasi sistemin ə də aiddir. Cəmiyyətin siyasi sistemi yarandığı ilk dövrlər yetkin s əviyyədə olmadığı kimi, siyasi həyat da təşəkkülünün başlanğıcında məhdud çərçivədə olmuş və siyasi fəaliyyət prosesind ə adamlar kiçik təlabatla kifayətlənmişlər. Quldarlıq c əmiyyətinin qərarlaşması ilə nəinki siyasi sistemdə, eləcə də siyasi h əyatda köklü keyfiyyət dəyişiklikləri baş verir. Siyasi sistemin ən mühüm ünsürü kimi siyas ət aləminin başlıca kampanenti olan dövl ət və onunla birlikdə hakimiyyət təşəkkül tapır. Dövlət sturukturları ilə yanaşı ilk partiyalar yaranır. Əlbəttə, “partiya” anlayışı hər şeydən əvvəl, bu və ya digər şəxslə, şəxslər qrupu və h ər hansı sülalə ilə yaxınlığı ehtiva edirdi. Bir sözlə, aristokratik q ruplaş- malar kimi meydana gələn ilk partiyalar həmin ictimai subyektl ərin tərəfdarları kimi səciyyələnirdilər. Siyasi sistemin inkişafı cəmiyyətdə başverən ciddi dəyişiklikləri əks etdirirdi. Bu d əyişikliklər isə müxtəlif sosial təbəqələr arasında mövcud olan ziddiyy ətlərlə şərtlənirdi. Bu səbəbdən də uzun əsrlər boyu siyasi h əyatın başlıca istiqaməti rəqabət münasibətlərindən ibarət olmuşdur. Nəticə etibarilə cəmiyyətin siyasi həyatı siyasi sistemin yeni ünsürl əri hesabına genişlənmiş və zənginləşmişdir.Orta əsrlər c əmiyyətinin ilk dövrlərində bu və ya digər ölkədə imtiyazlı yuxarı dair ələr siyasi sistemin və təbii ki, siyasi həyatın formalaşdırılmasında müstəqil rol oynayırdılar. Bu təbəqələr özl ərinə məxsus inzibati və məhkəmə hakimiyyəti yaradır, əhali üz ərinə vergilər qoyur və əmlak senzi tətbiq edirdilər. İngiltərədə ilk 163 parlamentin, Fransada v ə Niderlandda kortesin (ali qanunverici orqanın) təşəkkülü siyasi həyatın yeni mütərəqqi istiqamətdə inkişafının təzahürü idi.Siyasi həyat insanın və cəmiyyətin siyasi varlığının mənəvi, hissi, emosional və praktiki-predmetli forması- dır. Siyasi həyat insanların və cəmiyyətin siyasətə münasibətini və siyas ətdə iştirakını səciyyələndirir. Siyasi həyatı anlayışı sosial, iqtisadi, m ədəni, mənəvi, maddi, dini həyatla və ictimai həyatın dig ər növləri ilə oxşarlıq təşkil edir. O, dəyişkən və dinamik olmaqla b ərabər, yüksəliş və tənəzzül məqamlarına da məruz qala bilir. Siyasi h əyatı cəmiyyətin iqtisadi, sosial və mənəvi sferalarından fərqləndirən əhəmiyyətli cəhət ondan ibarətdir ki, bütövlükd ə cəmiyyət məhz dövlət tərəfindən təşkil və idarə olunur. Bel ə ki, siyasətin predmeti dövlət hakimiyyətidir. Siyasət ümumi rifahın əldə olunmasına istiqamətlənən fəaliyyətdir. Qədim yunan filosofu Aristotel siyas əti insan fəaliyyətinin yüksək forması adlandırmışdır. O, özünün “Politika” adlı əsərində bu barədə yazırdı: “Ədalət yalnız siyasi həyatda mümkündür. Çünki siyasi birg əyaşayışın bütün sistemi hüquqa əsaslanır” (Aristotel. Politika). İctimai həyatın bütün sferaları onlara xas olan fəaliyyət növləri ilə s əciyyələnir.Siyasi həyatın başlıca məzmununu təşkil edən siyasi f əaliyyət insanların həyat fəaliyyəti sistemində xüsusi yer tutur. O, subyektin f əallığının xüsusi formasıdır.İnsanların siyasi fəaliyyəti onların davranışı ilə sıx bağlıdır. Siyasi fəaliyyət kimi, siyasi davranışın da mahiyyəti siyasi sferada fəallıq təzahür etdirməkdən ibar ətdir. Yüklə 1,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|