Qisqacha xulosa.
Majburiyatlar uchta asosiy xususiyatga ega:
1. Majburiyat boshka sub’ektga fakat aktivlarni utkazish yoki xizmatlar
kursatish yuli bilan kondirilishi mumkin;
2. Majburiyat munozarali bulmasligi kerak;
3. Majburiyatni keltirib chikargan vokea urinli bulishi kerak.
Majburiyat darxol tan olinishi va yozuvlarga kiritilishi kerak.
Majburiyatning buxgalteriyada tan olinishi, majburiyat paydo bo’lgan
kunda amalga oshirilishi kerak. Majburiyatni keltirib chikargan xujalik
muomalasi odatda majburiyatning paydo bulish sanasini aniklab beradi.
173
Joriy majburiyatlar joriy aktivlarga bulgan da’voni bildiradi.Bu da’volar
tulash muddati bir necha yilni tashkil etadigan obligasiyalar kabi
majburiyatlardan fark kiladilar.Majburiyatlarning turkumlanishida joriy va
uzok muddatli majburiyatlarni farklash muximdir. Majburiyatni keltirib
chikaradigan xujalik muomalasi, odatda uning summasini ulchash bazasini
xam ta’minlab beradi.
Tayanch iboralar.
Asosiy vositalar, bank, bankrotlik, birlamchi hisob, birlamchi xujjatlar,
buxgalteriya arxivi, buxgalteriya balansi, buxgalteriya daftarlari,
buxgalteriya hisobining uslubi, buxgalteriya hisobi schetlari, buxgalteriya
hisobining o’lchov birliklari, buxgalteriya hisobining xujjatlari, byudjet,
valyuta, kalkulyasiya, kassa kitobi, menejment, menejer, xalk xujaligidagi
hisob turlari, shaxmat yozuvi, shartnoma, hisob-kitob hisobi, hisob to’lov
qaydnomasi (vedomosti), xujjat, xujjatlarning aylanishi.
O’zini-o’zi nazorat va muhokama qilish uchun savollar.
1.
Hisob-kitoblarning turlarini ayting?
2.
Majburiyatlarning turlarini ayting?
3. Majburiyatlarning analitik hisobi qanday tashkil etiladi?
4. Majburiyatlarning sintetik hisobi qanday amalga oshiriladi?
5.
Qarzlar yuzasidan xarajatlar qanday hisoblanadi?
6.
Qarzga olingan mablaglarning turlarini ayting?
7.
Qarzga olingan mablaglarning buxgalteriya hisobi qanday amalga
oshiriladi?
8. O’zoq muddatli majburiyatlarning hisobini yuritish?
9.
Joriy majburiyatlarning hisobini yuritish va nazorat qilish?
10.
O’zoq muddatli debitorlik qarzlarining hisobini nazorat qilish?
174
|
