3-ma’ruza : Ishlab chiqarishning sanitariyasi va gigiyenasi meyorlari, mazmuni

6.2.-rasm. Havo zichligi har xilligi hisobiga amalga oshadigan havo almashish 
sxemasi. 
Agar shamollatish qurilmalarida havo oqimi yo‘nalishining miqdorini rostlovchi moslamalar 
o‘rnatilgan bo‘lsa, bunday shamollatish tizimi tashkillashtirilgan deb ataladi.(6.3-rasm) 
 
6.3.- rasm. Shamol yon tomondan bo‘lganda bino aeratsiyasi. 
Havoning tortish kuchini oshirish maqsadida deflektorlardan foydalaniladi. U shamollatish 
kanallarining yuqori qismiga o‘rnatiladi. Havo oqimi deflektor orqali o‘tishi natijasida havo 
kanallarida siyraklanish hosil bo‘ladi va buning ta’sirida kanalda havoning tezligi oshadi. 
Deflektorning diametri quyidagicha aniqlanadi: 

---

D=0,0188
, 
bu yerda; Wd-deflektorning ish unumdorligi, m3/s; 
-havoning deflektordagi tezligi, m/s. 
Hisob ishlarida 
=(0,2-0,4) x qabul qilinishi mumkin. Bu yerda x -havoning tezligi, m/s. 
Tabiiy havo almashinish qurilmalarining ishlashi samaradorligi ulardan qanchalik to‘g‘ri 
foydalanish darajasiga bog‘liq. Shuning uchun tabiiy havo almashinish qurilmalarining 
elementlari o‘rnatilib bo‘lingach, ular sinovdan o‘tkazilishi lozim. Buning uchun havo 
almashinishi ko‘zda tutilgan kanallar va tuynuklar ochib qo‘yiladi hamda ularning yuzasi 
aniqlanadi. Havo o‘tish yo‘lining o‘rtasiga anemometr o‘rnatilib, havoning tezligi o‘lchanadi. 
Shamollatish qurilmasining ish unumdorligi olingan natijalar asosida quyidagicha topiladi: 
WT=3600 an.xSXT,
bu yerda 
an.x-anemometr ko‘rsatishi bo‘yicha havoning tezligi, m/s; SXT–havo o‘tish 
tuynuklarining umumiy yuzasi, m2. 
Sinashning umumiy davomiyligi sexdagi turg‘un texnologik jarayonida 1,5-2,0 soatni 
tashkil etishi kerak. Havoning namligi tuynukda o‘rnatilgan psixrometrlar yordamida aniqlanadi. 
Xonaga har xil tuynukdan kirayotgan havoning namligi bir xil bo‘lganligi sababli u bitta 
psixrometr bilan o‘lchanadi, xonadan chiqayotgan havoning namligi esa bir nechta psixrometr 
bilan o‘lchanadi. Xonaga kirayotgan va chiqayotgan havoning massasi Gx (kg/soat) tekshirishlar 
natijasi asosida quyidagiga aniqlanadi: 
Gx=W1
,
bu yerda rx-xonaga kiritilayotgan yoki chiqarilayotgan havoning zichligi.